Shkrimtari shqiptar, Fatmir Toçi ka qenë i ftuar këtë të enjte në studion e Fax News në emisionin “Me Xhaxhiun” për të folur për librin e tij “Arbëresh”.
Fatmir Toçi ka bërë një vajtje-ardhje me një hark kohor prej 10 vitesh, duke prekur fshat më fshat zonat Arbëreshë në Itali, për të sjellë në jetë këtë libër.
Përballë moderatorit Rezear Xhaxhiu , autori Toçi u shpreh se librin e shkroi për arsye se të gjithë shqiptarët që takon i njohin Arbëreshët por nuk dinë shumë për historinë e tyre.
Flet Fatmir Toçi
Pse hyra ta bëj këtë libër? Kam qenë fatlum që kam vizituar thuajse të gjitha fshatrat arbëreshe. Jo çdo njeriu i bie të shëtisë e të ndalojë në të gjitha këto qeliza, që sot zyrtarisht janë 50 komuna dhe disa fraksione arbëreshe. Kur hyra më thellë, dhe duke parë veprat për arbëreshet, kam mësuar se nuk kanë qenë vetëm këto 50 vendbanime. Këto janë sot që e ruajnë fuqishëm traditën, gjuhën, zakonet. Por duke nisur me vdekjen e Gjergj Kastrioti Skëndërbeut, kur emigracioni i Arbëreshve ka qenë masiv, por dhe më përpara, 200-300 vite, me grupe më të vogëla, për arsye të ndryshme, unë kam listuar në një tabelë 534 vendbanime që kanë qenë arbëreshe.
Edhe nëse janë spostuar apo asimiluar gjatë historisë, ata kanë lënë gjurmët e tyre. Për arbëreshet janë shkruar shumë. Pjesa më e madhe e të gjitha botimeve janë terciale. Nuk kam gjetur deri më sot një histori të mirëfilltë që nga koha e Skëndërbeut deri në ditët e sotme si ka qenë ky emigracion. Më ka shqetësuar kjo gjë, sepse cilindo shqiptar që ta pyesësh, e dinë kush janë arbëreshët, por për t’i kërkuar më tepër për historinë e tyre, janë shumë pak që dinë për Arbëreshët. Qëllimi im ishte të krijoja për pjesën më të madhe të shqiptarëve që nga zanafilla deri në ditët e sotme.
