Kush i ka sot paratë e diktatorit libian Muamar Gadafit? Mund të duket një pyetje e parëndësishme dhe gati retorike. Por në fakt nuk është kështu. Kur NATO krijoi zonën e ndalimit–fluturimit në Libi në vitin 2011, duke shënuar fillimin e fundit të epokës së udhëheqësit libian, Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara ngriu miliarda dollarë që i përkisnin LIA-s, fondacionit libian ku grumbulloheshin vitet e fundit të ardhurat e mëdha nga shitja e naftës.
Një vendim i motivuar nga nevoja për të vendosur sanksione kundër familjes Gadafi. Por ato nuk ishin paratë e udhëheqësit, por të gjithë libianëve. Ndoshta ish-udhëheqësi kishte thesarin e tij personal, por nga i cili deri më sot nuk ka mbetur asnjë gjurmë.
Por, pavarësisht nga pronësia e atyre pasurive të grumbulluara për kaq shumë dekada, sot kërkimi për ato është shndërruar në një garë të etshme. Ajo është joshëse për të gjithë: aktorët ndërkombëtarë, milicitë libiane, udhëheqësit e sotëm dhe ata të së nesërmes. Askush nuk dëshiron që ta privojë veten nga një copë “tortë” të lënë pas nga Gadafi.
Pista afrikano-jugore e Goaied
Një njeri është më i fiksuar se të tjerët pas thesarit të Gadafit. Ai po harxhon të gjithë kohën dhe paratë e tij për ta gjetur atë thesar. Erik Goaied, një biznesmen tunizian me origjinë suedeze, njihet edhe si Skander Goaied në rajonin tunizian ku u rrit.
Siç përshkruhet nga faqja e internetit Jeuneafrique.com, Erik është një fermer i specializuar në kultivimin e patates. Por ka shumë kohë që nuk është duhur në vendlindje. Ai paraqitet si Erik Goaied në dokumente të tjera, me të cilat u bë i njohur ndërkombëtarisht.
Fermeri hyri në biznes me Libinë në vitin 2008 në kohën e Gadafit. Kjo falë miqësisë me një nga besnikët e diktatorit, kolonelin Muhamed Tag, që i dha mundësi të niste importimin nëLibi të produkteve të ndryshme.
Por në një moment, në qendër të biznesit të tij, nuk ishte vetëm sektori i bujqësisë. Goaiednisi të inkurajojë futjen e armëve nga Afrika e Jugut, duke u bërë një referencë për kompaninë “Denel”. Kjo ndihmon për të kuptuar marrëdhëniet e tunizianit me Afrikën e Jugut.
Pavarësisht nga rrëzimit i Gadafit në vitin 2011, aventura e tij ekonomike dhe miqësia me Mohamed Tag nuk kanë përfunduar. Kjo sepse Goaied ka marrëdhënie të mira edhe në Shtetet e Bashkuara, ku duket se është trajnuar për 1 vit si pilot.
Me ish-kolonelin e Gadafit ai themeloi në vitin 2013 Grupin e Uashingtonit mbi Çështjet Afrikane, dhe si përfaqësues i tij shkoi po atë vit në Afrikën e Jugut për të kërkuar ndihmë nga qeveria vendase për furnizimin me armë të ushtrisë libiane, e cila ishte në një gjendje kaotike.
Por kërkesa për armë ishte vetëm një pretekst. Në Pretoria, biznesmeni kërkoi diçka tjetër: të kishte qasje në dokumente që mund të zbulonin vendndodhjen në territorin e Afrikës së Jugut të thesarit të vërtetë të Gadafit. Jo fondet e ngrira të fondacionit LIA, por pasuri të mëdha personale të transferuara në Afrikën e Jugut pak para shembjes së regjimit të tij.
Që nga ajo kohë “gjuetia” e Goaied për thesarin e ish-udhëheqësit libian nuk është ndalur në asnjë moment. Dhe ajo vazhdon edhe sot. Erik u zhvendos fshehurazi në Shtetet e Bashkuara, për të shmangur sulmet e mundshme.
Pse pse Gadafi mund të ketë transferuar në Afrikën e Jugut thesarin e tij?
Vendndodhja e saktë e pasurive të Gadafit mendohet se iu zbulua biznesmenit tunizian nga Mohamed Tag. Ky i fundit pretendohet të ketë folur për një transferim prej të paktën 12 miliardë dollarësh nga Tripoli në Johanesburg të kryer nga vetë Gadafi në dhjetorin e vitit2010, para shpërthimit të luftës.
Pastaj në Afrikën e Jugut, Gadafi ishte i mirëpritur. Gjatë viteve 1980, qeveria e tij ishte aktive në skenën ndërkombëtare në mbështetjen e kauzave, të cilat ish-udhëheqësi libian besonte se ishin të drejta. Këto përfshihej edhe lufta e Kongresit Kombëtar Afrikan të Nelson Mandelës kundër Aparteidit.
Njerëzit e ndihmuar nga Gadafi, janë sot në pushtet. Kur ky i fundit nuhati erërat e luftës, nuk është e çuditshme që të ketë gjetur një vend në Afrikën e Jugut për të fshehur thesarin e tij. Vlerësimi i vlerës së kësaj pasurie është ndoshta i pamundur. Flitet për 400 miliardë dollarë, përfshirë para, diamante dhe shufra ari.
Kjo shifër nuk mund të mos tundojë dhjetëra njerëz. Por deri tani nuk ka asnjë gjurmë të thesarit. Goaied nuk ka gjetur asgjë, madje as edhe një dokument që mund të provojë ekzistencën e tij. Por gjuetia e tij personale vazhdon.
Madje në vitin 2015, ai përdori kontaktet e tij me disa lobistë në Uashingtonit për të vënë nën presion qeverinë e Afrikës së Jugut për të zbuluar detaje rreth thesarit. Por pa ndonjë rezultat të rëndësishëm. Gara për zbulimin e pasurisë së Gadafit është ende e hapur. Dhe ajo përfshin jo vetëm biznesmenin tunizian, por edhe një mori milicësh dhe luftëtarësh lokale të etur të shtien në duart e tyre një pasuri të jashtëzakonshme.
/ bota.al /
