Procesi i fshirjes së kredive të humbura nga bilancet e bankave ka vijuar edhe gjatë vitit 2020, por sasia e fshirjeve ka qenë shumë më e vogël në krahasim me vitet paraardhëse.
Sipas Bankës së Shqipërisë, vitin e kaluar bankat nxorën jashtë bilanceve vetëm tre miliardë lekë dhe pjesa dërrmuese e vlerës së tyre është larguar nga bilancet në gjashtëmujorin e dytë të vitit. Kreditë e fshira kanë qenë kredi të marra kryesisht nga bizneset dhe kredi të dhëna në lekë. Gjatë periudhës janar 2015 – dhjetor 2020, bankat kanë fshirë nga bilancet e tyre rreth 70 miliardë lekë si kredi të humbura.
Masat lehtësuese të zbatuara nga Banka e Shqipërisë, fillimisht për shtyrjen e kësteve të kredive si pjesë e moratoriumit dhe më pas për ristrukturimin e tyre, kanë ndikuar në luhatshmërinë e ulët të raportit të kredive me probleme vitin e kaluar. Raporti i tyre shënoi 8.1% në fund të vitit, nga 8.4% një vit më parë. Sipas Bankës së Shqipërisë, norma e rritjes së kredive me probleme (në vlerë absolute) ishte e krahasueshme me normën e rritjes së përgjithshme të kredisë, rreth 3%.
Në vlerë absolute, kreditë me probleme u rritën me 1.6 miliardë lekë vitin e kaluar, duke arritur në rreth 50 miliardë lekë në fund të vitit. Rritja ka reflektuar prurjet e reja në klasat e kredive me probleme dhe njëherazi ngadalësimin e shlyerjeve në këto klasa.
Gjatë vitit të fundit është vënë re një zhvendosje e peshës brenda tepricës së kredive me probleme nga klasat e kredive “nënstandard” dhe “të dyshimta”, drejt klasës së kredive “të humbura”. Pesha e kredive të humbura në tepricën e kredive me probleme arriti në 46%, nga 36% një vit më parë. Në krahasim me një vit më parë, cilësia e kredisë është përkeqësuar për kategorinë e kredive afatgjata, kredive për individët dhe kredive në monedhën vendase.
Raportet më të larta të kredive me probleme në fund të 2020-s raportoheshin për kredinë për bizneset (9.9%), kredinë në valutë (8.9%) dhe kredinë afatgjatë (8.5%). Rënia graduale e cilësisë së portofolit të kredisë bankare gjatë vitit 2020 është pasqyruar edhe në rritjen e lehtë, por të dukshme të tre treguesve plotësues të cilësisë së kredisë, që janë norma e prurjeve të kredive me probleme (fluksi i kredive të reja me probleme ndaj tepricës së kredive të rregullta), norma e falimentit (fluksi i kredive të reja të humbura gjatë një viti ndaj tepricës së përgjithshme të kredisë në fund të periudhës) dhe norma e kredive me probleme të rikuperuara (fluksi i kredive me probleme që kanë kaluar në klasat performuese gjatë një viti ndaj tepricës së kredive me probleme në fund të periudhës).
Duke filluar nga tremujori i dytë i vitit 2020, norma e prurjeve të kredive me probleme ka ardhur duke u rritur dhe në fund të vitit, kjo normë arriti në rreth 3%, nga gati 1% në fund të vitit 2019. Një tjetër tregues i rëndësishëm për cilësinë e portofolit të kredisë është norma me të cilën akumulohen kreditë e humbura në krahasim me kredinë e përgjithshme. Vlera e kredive të reja të humbura që janë mbledhur në bilancet e bankave gjatë vitit 2020 ishte rreth dy herë më e lartë në krahasim me fluksin e vitit 2019. Ky zhvillim është pasqyruar në rritjen e normës së falimentit në 2.3%, nga 1.1% një vit më parë, ndërkohë që duke filluar nga fundi i vitit 2017, kjo normë nuk e ka tejkaluar vlerën 2%.
Në të njëjtën kohë, gjatë vitit 2020 është vënë re një rënie e dukshme e normës së rikuperimit të kredive me probleme. Kjo normë ra në 6%, nga 20% një vit më parë, dhe qëndron poshtë të gjitha vlerave të këtij treguesi që nga fundi i vitit 2017. /Monitor/
DENONCO