Lum gjyqesh në arbitrazh. Brenda 2 muajve taksapaguesit shqiptar përveç 110 milion eurove të Bechettit dhe 45 milion USD të firmës greke do të paguajnë edhe dy gjoba të tjera për prishjen e kontratave nga “Rilindja”, ku 110 milion euro do ti jepen kompanisë “Akërnia Solar” dhe 100 milion euro Kurum-it.
Pasi taksapaguesit shqiptarë paguan 110 milionë euro të biznesmenit Francesco Becchetti, radhën e ka ‘Akërnia’ dhe ‘Kurum’ për t’u shpërblyer.
Taksapaguesit shqiptarë rrezikojnë të paguajnë edhe miliona të tjera si pasojë e humbjes së çështjeve në arbitrazhin ndërkombëtar.
Shteti shqiptar ka kërkuar në harkun e një muaji tre studio ligjore që do ta mbrojnë atë përballë çështjeve që kanë përfunduar në Arbitrazhin ndërkombëtar.
Në datë 7 dhjetor 2020 Avokatura e Shtetit njoftoi se ishte të kërkim të një studioje ligjore që do të bënte përfaqësimin dhe mbrojtjen e interesave të Republikës së Shqipërisë, në një proces arbitrazhi të iniciuar para Qendrës Ndërkombëtare të Zgjidhjes së Mosmarrëveshjeve së Investimeve (ICSID).
Edhe në datë 7 janar 2021 ka bërë të njëjtën kërkesë por nuk ka dhënë asnjë detaj nëse bëhet fjalë për të njëjtën çështje që nuk është finalizuar në momentin e parë apo për një çështje të re.
Sakaq në 29 dhjetor, teksa vëmendja e të gjithëve ishte tek fundviti, shteti shqiptar sërish po kërkonte një studio ligjore që këtë herë do të mbronte interesat jo më përpara ICSID, por përpara Dhomës Ndërkombëtare të Tregtisë që funksionon sërish në formën e ndërmjetësimit.
Në objekt të kontratës është përfaqësimi dhe mbrojtja e interesave të Agjencisë Kombëtare të Ujësjellës Kanalizimeve dhe Infrastrukturës së Mbetjeve, MIE, në çështjen e arbitrazhit të inicuar përpara forumit të ICC. Kjo duket të jetë një çështje totalisht e re ose e riaktivizuar së fundmi.
Në datë 18 dhjetor 2020 në Gjykatën e Arbitrazhit ICSID u regjistrua kërkesa e ‘Arka Energy B.V.’ kundër Republikës së Shqipërisë.
Kompania është aksionarja e 100 për qind të kuotave të ‘Akërnia Solar’ që është edhe kompania që do të zbatonte projektin e ndërtimit të parkut fotovolatik të Akërnisë. Aktualisht kjo çështje është me statusin “në pritje” për të kaluar më pas në hallkat e tjera procedural.
Kompania dërgoi çështjen në Arbitrazh pas refuzimit të shtetit shqiptar për të nënshkruar kontratën për të cilën shpalli fitues kompaninë për ndërtimin e parkut fotovoltaik. Burime për “Monitor” thanë pak javë më parë se kompania po kërkonte për një dëmshpërblim në vlerën 110 milionë euro, por që në atë kohë ende nuk ishte e qartë shuma.
Në Gjykatën ICSID janë një sërë çështjesh që dalin në pritje për të marrë ende një vendim final. Një prej tyre është ajo e ‘Durrës Kurum Shipping SH. P.K.’ dhe të tjerë e regjistruar në shtator të vitit 2020 dhe për të cilën shteti shqiptar ka pajtuar studion ‘Deraind & Gharavi’ e angazhuar edhe më herët në shumë raste në arbitrazhe të ndryshme të vendit tonë.
Një tjetër çështje që del në pritje është ajo e ‘Hydro S.r.l.’ dhe të tjerë përballë Shqipërisë. Bëhet fjalë për çështjen me biznesmenin italian Francesco Bechetti. Për këtë çështje në fazën e parë i është dhënë të drejtë palës italianë dhe qeveria duhet ti paguajë 110 milionë euro biznesmenit por pas kërkesës së bërë për anulim të këtij vendimi duket se në 16 dhjetor 2020 është mbajtur një takim organizativ i komitetit ad-hoc para seancës dëgjimore. Ende nuk është e qartë se çfarë do të vendoset në takimin e radhës.
Një tjetër çështje është ajo ‘Albaniabeg Ambient Sh.p.k’, ‘M. Angelo Novelli and Costruzioni S.r.l.’ Edhe për këtë të fundit zhvillimet e fundit rezultojnë në 24 nëntor 2020 kur nga Gjykata është lëshuar një urdhër për çështje procedurale.
Kompania në fjalë është sërish një histori e vjetër kontratash, e cila parashikonte ndërtimin e një impianti për djegie mbetjesh dhe prodhim energjie. Gjykata i dha të drejtë shtetit shqiptar në fazën e pare, por më pas u kërkua anulim i vendimit nga paditësi kundër Shqipërisë dhe çështja rezulton ende në pritje për një vendim final.
Muajt e fundit Qeveria shqiptare ka humbur në arbitrazhin ndërkombëtar përballë bashkimit të shoqërive ‘Copri’ dhe ‘AKTOR’ dhe duhet t’u paguajë atyre një shumë rreth 45 milionë dollarë.
Ndërkohë sipërmarrësi italian Francesco Becchetti po kërkon mbledhjen e parave që i detyrohet Shqipëria pas arbitrazhit cila vendosi në favor të tij më 24 prill 2019, duke i dhënë një kompensim 107 milionë euro për mbylljen e televizionit ‘Agon Channel’, ndonëse çështja rezulton ende duke u shqyrtuar në Gjykatën ICSID./ Mapo.al
