Mbretëria e Bashkuar është vendi i parë perëndimor që ka tashmë zyrtarisht një vaksinë anti COVID-19.
Agjencia Rregullative e Barnave dhe Produkteve Shëndetësore, MHRA, i dha dritën jeshile të mërkurën një vaksine të prodhuar nga Pfizer dhe BioNTech.
‘Shumica e britanikëve do të marrin vaksinën deri në pranverë’, tha Sekretari i Shtetit i Mbretërisë së Bashkuar për Shëndetin dhe Kujdesin Social Matt Hancock në një intervistë të BBC të hënën.
Njerëzit më të rrezikuar nga sëmundja do të jenë të parët në radhë, duke marrë goditjen duke filluar në fillim të javës tjetër, nëse kapërcehen sfidat logjistike, duke përfshirë transportimin e vaksinës nga Belgjika në temperatura ultra të ftohta.
Por cilat janë gjërat që ende nuk i dimë për vaksinën anti-Covid?
1 – A është e sigurt në planin afatgjatë?
Përgjigja e shkurtër është që ne nuk e dimë. Vaksina e Pfizer është e re, dhe kështu nuk është testuar për aq kohë sa shkencëtarët të gjykojnë nëse shkakton efekte anësore afatgjata.
Ne dimë më shumë për efektet e mundshme anësore afatshkurtra. Efektet anësore të përfshira në broshurën zyrtare në Mbretërinë e Bashkuar për profesionistët e shëndetit bazohen në efektet anësore të raportuara nga vullnetarët. Në total ishin rreth 20,000 njerëz që kryen provën kryesore klinike të Pfizer.
Efektet anësore që raportuan përfshijnë:
Dhimbje në vendin e injeksionit
Lodhje
Dhimbje koke
Dhimbje muskulore
Të dridhura
Dhimbje e kyçeve
Ethe
‘Shumica e efekteve anësore janë zakonisht të lehta dhe zgjasin për një ditë apo më shumë,’ tha të hënën kryetari i Komisionit për Grupin Punues të Ekspertëve të Mjekësisë Njerëzore, profesor Sir Munir Pirmohamed. Ky grup ka këshilluar MHRA në vendimmarrjen e tyre.
Pfizer tha se nuk kishte ‘asnjë shqetësim sigurie’ të raportuar nga një komitet i pavarur i monitorimit të të dhënave.
Sidoqoftë, vendimmarrja u bazua në një analizë ‘rrezik-përfitim’ dhe më shumë detaje se si rregullatori i Mbretërisë së Bashkuar arriti në vendimin e tij nuk do të zbulohen derisa dokumentet e rregullatorit të bëhen publike. Është e qartë se ka një përfitim të madh të mundshëm të vaksinës, sepse mbron njerëzit nga një sëmundje që ka marrë afërsisht 1.4 milionë jetë në të gjithë botën.
A do të thotë kjo se ata kanë pranuar një rrezik të madh?
Pirmohamed tha se MHRA është ‘proaktive’ në monitorimin e sigurisë afatgjatë të goditjes. Një pjesë e kësaj do të përfshijë sistemin e ‘kartonit të verdhë’, një sistem raportimi ku çdokush, përfshirë edhe njerëzit e thjeshtë, mund të raportojë ngjarje të pafavorshme.
MHRA gjithashtu planifikon të nisë një sistem të veçantë ku njerëzit mund të regjistrohen dhe të raportojnë efektet anësore, shtoi Pirmohamed.
Sidoqoftë, është e paqartë se sa njerëz do të regjistrohen në këtë sistem vullnetar dhe ka potencial për të humbur shumë të dhëna nëse njerëzit nuk zgjedhin.
2-Sa kohë mbron nga COVID-19?
Mbrojtja nga vaksina fillon shtatë ditë pas dozës së dytë, megjithëse njerëzit duhet të kenë një mbrojtje 12 ditë pas dozës së parë, tha Pirmohamed. Sidoqoftë, për shkak se shkencëtarët po mësojnë për sëmundjen në të njëjtën kohë kur po zhvillojnë vaksina, është e paqartë se sa zgjat imuniteti dhe sa shpesh njerëzit do të duhet të vaksinohen.
3-A i ndalon njerëzit nga përhapja e sëmundjes?
Studimi i madh i fazës së vonë të Pfizer nuk ishte krijuar për të provuar nëse doza ndalon njerëzit nga përhapja e koronavirusit nëse nuk kanë simptoma. Në vend të kësaj, përparësia e prodhuesit të ilaçeve ishte të provonte nëse ajo parandalon sëmundjen, tha Zëvendës Presidenti i Pfizer Vaccines Ralf Rene Reinert.
Reinert tha se ‘kërkimi është duke u zhvilluar’ për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje dhe përfshin testimin e njerëzve për COVID-19 çdo ditë.
4-A duhet t’u jepet grave shtatzënë?
Njerëzit shtatzënë u përjashtuan nga provat e Pfizer. Prandaj, nuk ka asnjë të dhënë nëse doza është e sigurt ose efektive tek gratë shtatzëna tani. Britania e Madhe thotë se nuk duhet t’u jepet femrave shtatzënë, ose personave që ushqejnë me gji. Sidoqoftë, studimet e fazës së hershme që hetojnë nëse vaksina është e dëmshme për foshnjat e pa lindura po vazhdojnë.
Kjo do të thotë që nëse provohet e sigurt dhe funksionon, vaksina COFID-19 e Pfizer mund të përdoret për të mbrojtur gratë shtatzëna në të ardhmen.
5-A mund t’u jepet fëmijëve?
Për momentin, MHRA ka autorizuar që vaksina t’u jepet të rriturve mbi 16 vjeç. Pfizer testoi dozën në provën e saj të madhe në fazën e vonë në individë të shëndetshëm mbi 18 vjeç në fillim, por më pas e zgjeroi duke përfshirë ata mbi 12 vjeç, sipas kompanisë.
Sidoqoftë, Reinert tha se Pfizer po planifikon prova shtesë klinike për ta bërë vaksinën të disponueshme për fëmijët. ‘Ne nuk jemi në fund të zhvillimit, jemi në mes’, tha Reinert.
