Pushimet, dielli dhe libri është një trinom i njohur që pëlqehet nga shqiptarët ndër vite. Po cilët janë librat e verës 2019 që shtëpitë botuese këshillojnë? Të rinjtë po blejnë gjithnjë e më pak, librat romancë kryesojnë sërish në listën e dëshirave, thriller-ët po fitojnë terren, ndonëse shitjet kanë rënë…
Nga Deada Hyka
Thonë se libri nuk ka stinë. Por si një traditë që vijon është vendosja e një libri (të paktën një) në valixhen e pushimeve. Vitet e fundit ‘lufta’ mes teknologjisë dhe librit duket se po peshon më tepër nga bota virtuale dhe për këtë, fajësohen rrjetet sociale. Sa lexojnë shqiptarët, a i ka larguar teknologjia nga ndjesia e shfletimit një libër fizikisht? A lexojnë e-libra apo rrjetet sociale janë konsumi i tyre më i madh?
Sipas botuesve, vihet re një numër gjithnjë e më i ulët i të rinjve që lexojnë. Ata janë “dashi i kurbanit” i epokës së dixhitalizimit dhe i “fast-reading” përmes platformave online.
Vera nuk është e mirë vetëm për ata që njihen si libra “të lehtë”, një fenomen që haset edhe në tregjet e tjera, ata pohojnë se në kolanën e librave të verës 2019 ka për të gjitha shijet dhe për çdo lexues. “Mjafton dashuria për të pasur librin në duar dhe për ta shfletuar”, – pohon Loreta Berhami nga shtëpia botuese “Pegi”.
Sipas botuesve, një libër i mirë mbetet i tillë në çdo stinë dhe nuk ka shumë rëndësi nëse është shqip apo në gjuhë tjetër. Megjithatë, sipas tyre, të rinjtë janë shumë më larg se sa duhet të ishin nga leximi dhe kjo ndodh për disa arsye.
“Shitjet kanë qenë më dobët se vitet e tjera. Ndihet qartë një ulje e numrit të librave të shitur në përgjithësi në Shqipëri. Mendoj që veç krizës ekonomike ka dhe arsye të tjera që lidhen me tendencën përherë e më të theksuar të njerëzve ndaj teknologjisë, rrjeteve sociale që vjedhin kohën në mënyrë të ekzagjeruar.
Ka ardhur një moment që duhet të mendojmë përherë e më tepër se si po e shpenzojmë kohën tonë”, – thotë Arlinda Dudaj, nga shtëpia botuese “Dudaj”. Ajo shton se ndihet edhe këtë vit se gjatë pushimeve është më e dukshme dëshira për të lexuar apo për të marrë një libër me vete. Por, sipas saj sërish një numër i vogël i të rinjve lexojnë, pjesa dërrmuese janë afër teknologjisë.
Kryesojnë romancat
Krahas kremit për mbrojtje nga dielli dhe rrobave të banjës, në çantat e plazhit ka vend dhe për romanet. Shitësit e librarive të Tiranës thonë se në këtë periudhë, kërkesat e lexuesve për të blerë libra janë rritur ndjeshëm. Sipas tyre, tendencat e lexuesve anojnë drejt romaneve rozë. Kjo dëshmohet edhe nga pjesa më e madhe e shtëpive botuese. Megjithatë, edhe librat me karakter motivues kanë pasur tendencë në rritje këtë vit dhe kjo shihet në titujt që botuesit nxjerrin në treg.
Edhe për fëmijë
“Tregime të moçme shqiptare”, “Shpella e piratëve”, “Rreth botës për 80 ditë”, “2 vjet pushime”, “Ditar” i Ana Frankut, “Meri Popins”, “Piter Pan” dhe shumë libra të tjerë u rekomandohen fëmijëve nga mësuesit për t’i dhënë sa më shumë ngjyra pushimeve verore. Të kontaktuar për “Monitor”, Albert Gjoka nga “Bukinist” ofron një listë më të gjatë për libra të përshtatshëm për fëmijë për këtë verë. Çmimet nisin nga 500 lekë.
1. “Nikolasi i vogël në pushimet verore” nga René Goscinny, Jean- Jacques Sempé. Vazhdon seria e Nikolasit të vogël: Kësaj radhe në fokus janë pushimet. Me aventurat e tij gjatë pushimeve verore do të zbaviteni dhe do të shkriheni përsëri së qeshuri. “Vendimin se ku do t’i kalojmë pushimet e merr babi, edhe pse në fund shkojmë aty ku dëshiron mama”.
2“Tregime të moçme shqiptare” nga Mitrush Kuteli
Një kryevepër e magjisë popullore shqiptare që vjen në filtrin rrëfimtar të Mitrush Kutelit: Një nga librat më të shitur të dy dekadave të fundit; një rekomandim i përhershëm për fëmijët dhe një zgjidhje brilante për të kuptuar ashtin e fantazisë shqiptare.
3. Pushimet e Çufos nga Gaqo Bushaka
Leximi i “Çufoja dhe bubi Kaçurrel”, “Çufoja në shtëpinë e çudirave”, “Filmi i gjeneral Çufos” dhe “Pushimet e Çufos” ka bërë që ky personazh të mbijetojë dhe të bëjë prapësi për afro tri dekada. Por, besoj se shumëkush do ta shijojë edhe pjesën e aventurave të personazhit tonë aq të dashur gjatë pushimeve verore.
4. “Aventurat e Tom Sojerit” nga Mark Twain
Është shumë e vështirë që të gjesh një fëmijë që të ketë kaluar moshën e fëmijërisë pa Tom Sojerin. Nëse je prind, këtë libër duhet ta lexosh edhe vetë, por duhet t’ia rekomandosh së pari fëmijës tënd…. Ç’pret!
5. “Ditari i Gregut 9 – Çomëni në shtëpi” nga Jeff Kinney
Një udhëtim me familjen, mendohet si një ngjarje shumë dëfryese…..me përjashtim të rastit kur je me Heflet. Ky libër këshillohet për lexuesit ngurrues dhe këdo që kërkon një libër për të qeshur pa fund…!
Botuesit këshillojnë…
Vera, me ditët e gjata, ju jep mundësi fantastike që këta libra t’i bëni pjesë të leximeve. Kjo është thirrja e botuesve shqiptarë, të cilët këshillojnë se përmes librit, do të fitoni aftësi dhe dije të cilat janë tejet kritike për kohën tonë; por njëherësh edhe ditët e pushimeve tuaja do të bëhen më të bukura.
Vera e vitit 2019 ka shënuar titujt më të nxehtë në treg për të gjithë ata të pasionuar që duan të marrin me vete në çantën e plazhit një libër. Për herë të parë, vjen i përkthyer nga gjuha origjinale prej Mira Meksit “Njëqind vjet vetmi” i Gabriel Garcia Marquez, vlerësuar si një nga romanet më të mira të shekullit XX. Njëherësh, ribotohet pas rreth dy dekadash mungesë, libri më i mirë i Milan Kunderës, “Lehtësia e padurueshme e qenies”, shqipëruar nga Saverina Pasho.
Autori i bestsellerëve absolutë edhe në shqip, Paulo Coelho vjen me romanin më të ri për lexuesit shqiptarë, “Hipi”. Zhanri i romancës vjen me autorët më të njohur në botë të këtij momenti: Sophie Kinsella dhe Mark Sulivan. Ndërsa “Një xhentëlmen në Moskë” i Amor Towles dhe “Presidenti është zhdukur” janë dy romane, gërshetim i thriller me atë politik, duke ndërtuar realitete të botës së lartë politike, me intriga dhe skenarë që trondisin botën. Për të pasionuarit e serisë së princeshës Sulltanë të Jean Sasson, vjen libri më i fundit në shqip, i përkthyer nga Grida Duma. Nga letërsia shqipe, sugjerojmë romanin “15 ditë prilli” të Anisa Makarian, e cila sendërton një raport të frikshëm të pasioneve të individit në diktaturë.
Për të pasionuarit e e-book
Ka disa burime online ku mund të gjeni përmbajtje me akses të hapur për të gjithë të pasionuarit e versionit online të librave, të cilët nuk shkojnë në pushime pa marrë iPad më vete. Ja disa prej tyre:
-Project Gutenberg. Koleksioni përmban më shumë se 45.000 libra elektronikë dhe aksesi nuk është e nevojshme me asnjë regjistrim ose para.
-Bookboon. Nëse jeni duke kërkuar për një libër të biznesit apo tekstit shkollor, kjo bazë të dhënash ofron më shumë se një mijë libra. Kërkimi është me të vërtetë i thjeshtë dhe nuk kërkon regjistrim.
-ManyBooks.net. Kjo faqe ofron më shumë se 29,000 tituj. Librat mund të lexohen me një shumëllojshmëri të platformave.
-Free e-books. Nga romanca përmes misterit e deri te drama. Kjo faqe ua ofron të gjitha zhanret e librave.
Financial Times: Çfarë librash duhet të lexoni në verën e 2019?
Austerity: nga Alberto Alesina, Carlo Favero dhe Francesco Giavazzi, Princeton
Ky është një libër jashtëzakonisht i rëndësishëm. Ai përdor dëshmi empirike për të vlerësuar efektet e kursimit fiskal përmes shkurtimeve të shpenzimeve kundrejt rritjes së taksave. Ai arrin në përfundimin se efektet negative në prodhimin e shkurtimeve të shpenzimeve janë shumë më të vogla se ato të rritjes së taksave.
Për më tepër, planet e bazuara në shpenzime janë më efektive në uljen e rritjes së borxhit sesa në rritjen e taksave. Megjithatë, duhet të theksohet se kostot vlerësohen vetëm në terma të prodhimit agregat dhe kështu injorojnë ndikimet shpërndarëse të shkurtimeve të shpenzimeve kundrejt rritjes së taksave.
Russia’s Crony Capitalism: The Path from Market Economy to Kleptocracy, nga Anders Aslund, Yale University Press
Vladimir Putin dikur e quajti rënien e Bashkimit Sovjetik “katastrofa më e madhe gjeopolitike” e shekullit XX. Ky libër tregon pse regjimi i Putinit është një katastrofë kryesore e shekullit XXI. Presidenti i Rusisë ka ndërtuar atë që Aslund e quan “një katërkëndësh prej hekuri të katër qarqeve të pushtetit”: fuqia vertikale e shtetit; ndërmarrjet e mëdha shtetërore; miqtë e tij; dhe “parajsat anglo-amerikane, ku ai dhe shokët mund të ruajnë me siguri paratë e tyre”.
Kjo jep stabilitet makroekonomik, por stagnim afatgjatë: është vdekja në Rusi. Një pjesë e zgjidhjes, argumenton Aslund, duhet të jetë transparencë radikale mbi pronësinë e dobishme të pasurisë që mbahen në perëndim.
The Globotics Upheaval: Globalization, Robotics and the Future of Work, nga Richard Baldwin, Weidenfeld & Nicolson
Ky është një libër provokues nga një ekspert udhëheqës i tregtisë botërore. “Globotics” përshkruan integrimin e inteligjencës artificiale me robotikë. Përmirësimet në teknologji do ta bëjnë shumë më të lehtë bashkëpunimin në distancë. Për më tepër, shumë detyra që kryhen tani nga njerëzit do të bëhen nga IA dhe robotë.
Kombinimi, argumenton ai, transformon (dhe kërcënon) mundësitë ekonomike të një numri të madh të njerëzve relativisht të arsimuar në vendet me të ardhura të larta.
The Sex Factor: How Women Made the West Rich, nga Victoria Bateman, Polity
Transformimi në rolin e grave është revolucioni më i rëndësishëm social dhe ekonomik i kohës sonë. Në këtë libër provokues, Bateman, një akademik në Kembrixh, i njohur për “protestat e zhveshura” të saj, argumenton se transformimi në të menduarit tonë nuk ka shkuar pothuajse aq larg, sidomos në ekonomi. Ajo argumenton se “liria e grave është jetike për prosperitetin ekonomik.
Ai rrit pagat, shkathtësitë, kursimin dhe frymën sipërmarrëse dhe siguron një shtet demokratik dhe të aftë. “Bateman është feministe, por ajo beson, kundër shumë feministëve, që tregjet” kanë qenë qendrore për ndërtimin e lirisë së grave”. Ajo ka të drejtë.
Firefighting: The Financial Crisis and its Lessons, nga Ben S Bernanke, Timothy F Geithner dhe Henry M Paulson Jr, Penguin
Nëse ato që tre burrat nuk bënë gjatë krizës financiare nuk do të ishin bërë, bota, sipas mendimit tim, do të kishte përjetuar një depresion të dytë të madh. Kjo e bën historinë e treguar në këtë libër të shkurtër interesante dhe të rëndësishme. Për fat të keq, ajo gjithashtu përmban një paralajmërim të matur.
Me gjithë rregullimin më të fortë dhe sistemet financiare më të fuqishme, do të ndodhin kriza të tjera financiare. Politikëbërësit kanë nevojë për mjete për të zhdukur këto zjarre. Por, në SHBA të paktën, aftësia e tyre për ta bërë këtë është tani më pak se sa ishte para krizës. Ne duhet të lutemi që ne të mos mësojmë të pendohemi për këtë.
The Case for People’s Quantitative Easing, nga Frances Coppola, Polity
Coppola është një komentator i lexuar gjerësisht mbi bankat qendrore dhe komerciale. Pas krizës së fundit, përgjigjja kryesore monetare ishte norma më e ulët e interesit afatshkurtër dhe lehtësimi sasior. Kjo ishte vetëm në mënyrë të moderuar efektive.
Ajo ishte gjithashtu e padrejtë, pasi ajo përfitoi kryesisht të pasurit. Alternativa, argumenton ajo, është që bankat qendrore të krijojnë para në një krizë që i siguron njerëzit me fuqi blerëse drejtpërdrejt. Pikëpamja e saj se ky operacion duhet të jetë tërësisht nën kontrollin e politikanëve të zgjedhur është shumë e rrezikshme. Por pikëpamja se kjo duhet të jetë pjesë e arsenalit të politikës është e drejtë. Duhet të mendojmë se si duhet bërë kjo, kur një krizë godet sërish.
The Wealth Effect: How the Great Expectations of the Middle Class Have Changed the Politics of Banking Crises, nga Jeffrey M Chwieroth dhe Andrew Walter, Cambridge University Press
Kjo është një analizë e rëndësishme e ndryshimit të ekonomisë politike të krizave financiare. Argumenti kryesor është se elektoratet e klasës së mesme nuk do të lejojnë që pasuria e tyre të shkatërrohet në krizat e tilla. Por zhvendosja pasuese drejt shpëtimit, në interesin jo aq të bankierëve dhe të publikut në përgjithësi, e bën financimin më të madh dhe më të brishtë gjatë kohës dhe kështu, kriza vetë është më e rrezikshme. Kjo, nga ana tjetër, i bën bailouts më shumë politikisht thelbësore, por jo më shumë të njohura politikisht. Ne kemi përfunduar në një garë midis kapacitetit rregullator të shtetit dhe aftësisë së sektorit financiar për të zbuluar mënyra të reja për t’u rrënuar. Nuk ka rrugë të drejtpërdrejtë nga kjo garë e rrezikshme e kuqe e kuqe. /Monitor/
