Nga Gjergj Erebara
E hëna ishte një ditë paksa e sikletshme për Ministren e Drejtësisë Etilda Gjonaj. Ajo u detyrua të mbrojë një akt dukshëm të paligjshëm në emër të ligjit, u detyrua të justifikojë një vendim qeverie që flet për “krijim fondi tokash për investime strategjike” me një argument për të cilin vendimi nuk flet fare: “mbrojtjen e të drejtës së pronave të pronarëve të ligjshëm”. Në praninë e dy drejtorëve të tjerë të shtetit, një vendimi qeverie iu dha pesha e “reformës”, u krahasua me “reformën në drejtësi” dhe u përdor togfjalëshi “në bashkëpunim me ndërkombëtarët”.
Në fakt, vendimi i shumëdebatuar i qeverisë flet qartë e hapur: Urdhërohet “Pezullimin e përkohshëm të vijimit të procedurave të kalimit në pronësi të përfituesve të tokës bujqësore të ish-ndërmarrjeve bujqësore dhe të regjistrimit të akteve të marrjes së tokës në pronësi, në zonën me rëndësi për fondin e mbështetjes së investimeve strategjike”. Siç e thotë kjo fjali, ndryshe nga sa tentoi të na bindë Ministrja Gjonaj, synimi i vendimit është ndalimi i regjistrimit të pronave të marra nga “përfituesit e tokës bujqësore”, në “zonën me rëndësi për fondin e mbështetjes së investimeve strategjike” sepse këta përfituesit “kriminelë dhe abuzues”, pengojnë “investimet strategjike”. Askund në vendim nuk përmenden “pronarët e ligjshëm” dhe as nuk ka ndonjë shqetësim për “abuzimet me pronat”. As nuk flitet gjëkundi për procesin e kompensimit të pronave të konfiskuara gjatë regjimit komunist.
Por ajo çfarë është shkruar e bardhë mbi të zezë, nuk e pengoi Ministren Gjonaj të deklaronte “sigurimin e saj për pronarët e ligjshëm për pacënueshmërinë e të drejtave të tyre”.
Kushdo që ka pak njohuri nga historiku i shkurtër i procesit të pajisjes së shqiptarëve me tituj pronësie përgjatë tre dekadave të fundit, e ka të qartë se për çfarë bëhet fjalë. Një pjesë e konsiderueshme e shqiptarëve, për shkak se kjo klasë politike refuzoi të kthejë tokat te pronarët e para vitit ’45, shfrytëzuan atë hapësirë të lejuar të ligjeve për shpërndarjen e tokës te fshatari, për të marrë një copë tokë. Në shumë raste, kjo ishte skemë hajdutësh. Në ndoshta po aq shumë raste, kjo ishte rruga se si banorët e zonave bregdetare morën nga një copë tokë, qoftë shtet, qoftë tokë të gjyshit. Mjeti me të cilin këta shqiptarë morën një copë tokë, ishte ligji. Ligji, siç mund ta dijë Ministrja e Drejtësisë shumë mirë, miratohet në parlament. Ai nuk mund të mbikalohet nga asgjë, veçse nga një ligj tjetër i miratuar po në parlament. Qeveria nuk e pati problem ta mbikalojë ligjin dhe me një vendim qeverie, në mënyrë krejtësisht selektive, vendosi ta pezullojë të drejtën e fituar me ligj. Dhe siç thotë qartë vendimi i qeverisë, synimi i vendimit, nuk është “mbrojtja e pronarëve”, është krijimi i një fondi tokash nën pronësi shtet, të cilat, shteti synon t’ia japë, me procedura po aq abuzime sa ato që kemi parë deri tani, një grupi individësh, të cilët shteti ka vendosur t’i quajë “investitorë strategjikë”.
Duke iu përgjigjur pyetjes se pse qeveria vendos të rrëzojë një të drejtë të fituar me ligj, me një vendim qeverie, ministrja theksoi faktin se kjo është një “masë e përkohshme”. Në ligj nuk ka kurrfarë përkufizimi se çfarë do të thotë “e përkohshme”. Në thelb, vendimi i qeverisë është “pa afat” ose “deri në një vendim tjetër”. Kjo është larg të qenit “e përkohshme”.
Është gjithashtu e qartë se ndalimi i të drejtës për të pasur një pronë të regjistruar në bllok, vështirë se do ta luftojë abuzimin e stërmadh me pronat, pasi abuzuesit nuk janë fshatarë pa mbështetje. Rastet e zbuluara të abuzimeve tregojnë bashkëpunimin e zyrtarëve të shumtë të qeverisë, të cilët, jo vetëm e kanë përvetësuar tokën, por edhe e kanë regjistruar atë me dokumente të rregullta. Rasti i Spillesë dhe ai i Lezhës nuk ishte “toka të shpërndara dhe të paregjistruara”, por ishte krejt e kundërta, toka të shpërndara dhe të regjistruara. Duke parë këto dy fakte, vendimi i qeverisë për pezullimin e regjistrimit të pronave, nuk pritet të ketë ndonjë efekt mbi luftimin e grabitjeve të tokave në bregdet, por do të ndalojë ata fshatarë që janë të pafuqishëm për të regjistruar tokat që kanë marrë, me apo pa abuzime.
Është e qartë se tokat në bregdet, të cilave qeveria ia ka vënë syrin për të krijuar të ashtuquajturin “fond mbështetës për investimet strategjike”, është vetëm një pjesë e vockël e tokës të shpërndarë me ligjet e shpërndarjes së tokave. Pjesa tjetër, shumica dërrmuese e tokave, të cilat nuk joshin babëzinë e abuzuesve në pushtet, mbeten edhe sot e kësaj dite të paregjistruara. Të 400 mijë familjet fshatare të Shqipërisë nuk janë në gjendje të kenë një titull pronësie, qoftë për tokën e marrë “me abuzime”, qoftë edhe për atë të marrë “pa abuzime”. Jo vetëm kaq, por edhe pronarët e shtëpive qindravjeçare prej guri në fshatrat e bregut, vijojnë të mos kenë titull pronësie as për shtëpitë e veta. Asgjë e tillë nuk përbën shqetësim për qeverinë. Shqetësimi është sigurimi i tokave për të ashtuquajturit ‘investitorë strategjikë’. /Birn.
