Si mund të testohet që vaksina e COVID – 19 të jetë e sigurt, si është bërë testimi dhe autorizimi në kohë rekord? Si mund t’i besojmë çdo informacioni të dhënë deri më tani? Vaksinat veçanërisht, tërheqin pas vetes “mite” dhe “thashetheme”, e ato të koronavirusit rezultojnë të kenë qenë “magnet” fjalësh. Më poshtë do të gjeni disa nga mitet më të zakonshme:
Vaksinat Covid-19 u nxituan shumë. Nuk dihet a janë të sigurta
Është e vërtetë që vaksinat e COVID – 19 janë prodhuar në kohë rekord. Por kjo, jo sepse u nxituan, por për shkak të përgatitjes së vazhdueshme. Teknologjia që qëndron në themel të dy vaksinave – Pfizer dhe Moderna – dy të parat që kaluan procesin rregullator të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, kanë qenë në treg për më shumë se një dekadë dhe janë të specializuara pikërisht për situate pandemike. Teknologjia “plug & play” ka nevojë vetëm për kodin gjenetik të një virusi të ri; ky i fundit ishte në dispozicion vetëm disa ditë pasi u identifikua koronavirusi i ri.
Vaksinat krijuan një zhvillim të ngadalshëm për shkak të një kërkese me bindjen popullore – nuk prodhohen më shumë për kompaninë farmaceutike, kështu që prodhimi nuk avancon përpara, nëse nuk ka një treg të garantuar. Në këtë rast, qeveria e Shteteve të Bashkuara ka paguar miliarda dollarë në mënyrë që kompanitë të ndiheshin të sigurta për të vazhduar përpara dhe për të bërë vaksina, në të njëjtën kohë kur filluan procesin disa mujor të provave klinike.
Këto prova u bënë shpejt për shkak të vetë pandemisë. Aq shumë njerëz po infektoheshin në të gjithë vendin, saqë nuk u desh shumë kohë për të treguar nëse vaksina mund t’i mbronte njerëzit nga infeksioni. Përveç kësaj, spitalet dhe laboratorët akademikë që bënë testimin, përshpejtuan proceset e tyre, duke hedhur dokumente çdo ditë, për shembull, në vend që të prisnin për javë të tëra, për ta skeduar atë me grupe.
Dhe shkencëtarët e administratës amerikane të ushqimit dhe ilaçeve të cilët rishikuan të dhënat, punuan shtatë ditë në javë për të rishikuar informacionin, duke hedhur gjithçka tjetër për të shpejtuar së bashku me vendimet e tyre. Më në fund, rishikimi iu “nënshtrua” syve të jashtëm.
FDA i dorëzoi të gjitha të dhënat Komitetit Këshillues të Pavarur të Vaksinave dhe Produkteve Biologjike të Lidhura, një grup ekspertësh kryesisht joqeveritarë, jo të industrisë, të cilët shqyrtuan të dhënat. Ata votuan me shumicë dërrmuese se të dy vaksinat Pfizer / BioNtech dhe Moderna janë po aq efektive dhe po aq të sigurta sa kompanitë prodhuese thonë se janë.
Kushdo që dëshiron mund të shohë të dhënat. Janë postuar në internet dhe janë botuar në “New England Journal of Medicine”, për çdo ekspert që të rishikojë dhe kritikojë.
Njerëzit që kanë alergji nuk mund të marrin vaksinat
Është e vërtetë që njerëzit që kanë alergji ndaj përbërësve specifikë në këto vaksina nuk duhet t’i marrin ato. Por kjo është një listë mjaft e shkurtër dhe mund të përfshijë përbërës të tillë si “polietilen glikoli”.
Vaksinat e modës së vjetër të gripit rriten në vezë dhe disa njerëz me alergji ndaj vezëve u paralajmëruan kundër marrjes së disa formulimeve të vaksinave të gripit – por edhe vaksinat e gripit janë riformuluar në vitet e fundit dhe shumë janë pa vezë. Vaksinat e koronavirusit nuk bëhen duke përdorur vezë. Ato gjithashtu nuk përmbajnë konservantë që mund të shkaktojnë alergji.
“Sinqerisht, anafilaksia dhe reaksione të tjera serioze alergjike konsiderohen si një rrezik i mundshëm me çdo vaksinë të licencuar” tha Dr. Elissa Malkin, asistent/ profesore e hulumtimit të Mjekësisë në Universitetin George Washington dhe një bashkë – hetuese në provën klinike të vaksinës Moderna, në George Washington. “Nuk është për t’u habitur që ndërsa më shumë njerëz vaksinohen se do të shfaqen reaksione alergjike. Ne presim që ato të jenë të pazakonta dhe të rralla” tha Malkin për CNN.
Asnjë reaksion alergjik nuk u pa në provat klinike të vaksinave Moderna dhe Pfizer, të cilat përfshinë pak më shumë se 80.000 njerëz, ndërsa janë shpërndarë midis miliona njerëzve, megjithatë ka shumë të ngjarë të shihen. Një punëtore shëndetësore e cila pësoi një reaksion alergjik në Fairbanks, Alaska të Premten lëshoi një deklaratë duke thënë se ajo do të vaksinohej përsëri.
“Anafilaksia është një efekt anësor i rrallë por i pritshëm që është i shërueshëm dhe nuk ka implikime shëndetësore afatgjata si Covid” tha punëtorja për CNN.
Vaksina do të ndryshojë përgjithmonë ADN-në tuaj
Ky mit mund të ketë filluar sepse vaksinat Pfizer dhe Moderna përdorin të dyja material gjenetik. Por ato nuk e ndryshojnë ADN-në. Ata përdorin ARN, e cila nuk “vërtitet” në trup. Ish drejtori i Qendrave Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, Dr. Tom Frieden doli me këtë analogji:
“Një vaksinë mARN nuk përmban në të vërtetë virusin. Mendoni për atë si një e-mail dërguar sistemit tuaj imunitar që tregon se si duket virusi, udhëzimet për ta vrarë atë dhe më pas, si një mesazh Snapchat – ajo zhduket. Teknologji e mahnitshme!” shkroi Frieden në Twitter.
Vaksina është më e rrezikshme se Covid-19
Mjekja i dhomës së urgjencës i Universitetit Broën, Dr. Megan Ranney e mori përsipër këtë mit. Ajo vuri në dukje se të paktën 1% e njerëzve që marrin koronavirusin vdesin prej tij.
“Një tjetër 10-20% janë të shtruar në spital. Një tjetër 30% ose më shumë kanë simptoma të gjata. Vaksina është shumë më e sigurt, me efekte anësore të vogla të përkohshme” tha Ranney në Twitter. Në të dy provat e vaksinave të Pfizer dhe Moderna, nuk janë parë efekte anësore shqetësuese.
Koronavirusi është vetëm një mit
Në fakt, ky është një nga mitet kryesore që ka qarkulluar që në fillim të përhapjes së pandemisë. Atëherë, nëse është vetëm një mit, me siguri është i realizuar mjaft mirë, për aq kohë sa ka përfshirë të gjitha organizatat botërore të shëndetit, mediat, por edhe të gjithë njerëzit që njoftojnë që janë prekur prej COVID – 19. /CNN-Përshtati në shqip: SCAN/
