A mund të merret përsëri koronavirusi? Pse disa njerëz janë më të sëmurë se të tjerët? A do të rikthehet çdo dimër? A do të gjendet një vaksinë? A mund të marrin “pasaportat e imunitetit” disa nga ne dhe të kthehen në punë? Si do e menaxhojmë virusin në planin afatgjatë?
Sistemi imunitar është në zemër të disa prej pyetjeve më të rëndësishme për koronavirusin.
Problemi është se ne dimë shumë pak.
Si bëhesh imun ndaj koronavirusit?
Sistemi ynë imunitar është mbrojtja e trupit kundër infeksionit dhe ai vjen në dy pjesë.
E para është gjithmonë e gatshme të hidhet në veprim sapo të zbulohet ndonjë pushtues i huaj në trup. Është i njohur si reagim i lindur imunitar dhe përfshin lëshimin e kimikateve që shkaktojnë inflamacion dhe qelizat e bardha të gjakut që mund të shkatërrojnë qelizat e infektuara.
Por ky sistem nuk është specifik për koronavirusin. Nuk do t’ju japë imunitet ndaj koronavirusit.
Përkundrazi, keni nevojë për përgjigjen imunitare adaptive. Kjo përfshin qelizat që prodhojnë antitrupa të shënjestruar që mund të ngjiten në virus, në mënyrë që të ndalojnë atë dhe qelizat T që mund të sulmojnë vetëm qelizat e infektuara me virusin, i quajtur ky reagim qelizor.
Kjo kërkon kohë – studimet sugjerojnë se duhen rreth 10 ditë për të filluar prodhimin e antitrupave që mund të shënjestrojnë koronavirusin dhe pacientët më të sëmurë të zhvillojnë përgjigjen më të fortë imune.
Nëse përgjigjja imunitare adaptive është mjaft e fuqishme, atëherë mund të linte një kujtesë të qëndrueshme të infeksionit, që do të japë mbrojtje në të ardhmen. Nuk dihet nëse personat që kanë vetëm simptoma të buta, ose asnjë prej tyre, do të zhvillojnë një përgjigje të mjaftueshme imunitare adaptive.
Sa zgjat imuniteti?
Kujtesa e sistemit imunitar është pak a shumë si e jona – kujton qartë disa infeksione, por ka një zakon që harron të tjerat.
Fruthi për shembull është shumë i paharrueshëm. Sidoqoftë, ka shumë të tjera që janë mjaft të harrueshme. Fëmijët mund të marrin RSV (virusi sinkytial i frymëmarrjes) shumë herë në të njëjtin dimër.
Koronavirusi i ri, i quajtur Sars-CoV-2, nuk ka “qenë vërdallë” aq sa duhet, për të ditur sa zgjat imuniteti, por ka edhe gjashtë koronaviruse të tjera njerëzore që mund të japin një të ide.
Katër prodhojnë simptomat e ftohjes së zakonshme dhe imuniteti është jetëshkurtër. Studimet treguan se disa pacientë mund të ri-infektohen brenda një viti.
Por ftohja e zakonshme është përgjithësisht e butë. Ekzistojnë edhe dy koronaviruse më problematike – ato që shkaktojnë sindromën e rëndë të frymëmarrjes akute (Sars) dhe Sindromën e frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (Mers) – në të cilat antitrupat janë zbuluar disa vjet më vonë.
“Pyetja nuk është nëse bëhemi imunë, por kur do të bëhemi imunë,” thotë Paul Hunter, profesor në mjekësi në Universitetin e Anglisë Lindore.
Ai shton: “Me siguri që nuk do të zgjasë për gjithë jetën.”
“Bazuar në studimet e antitrupave në Sars është e mundur që imuniteti të zgjasë vetëm rreth një deri në dy vite, megjithëse kjo ende nuk dihet me siguri”. Sidoqoftë, edhe nëse nuk jeni plotësisht imunitar është e mundur që një infeksion i dytë nuk do të ishte aq i rëndë.
A e kanë marrë njerëzit dy herë?
Ka pasur raporte për njerëz që duket se kanë infeksione të shumta koronavirusi në një hapësirë të shkurtër kohe. Disa kanë argumentuar se njerëzit vërtet infektohen dy herë. Një shkollë tjetër e mendimit është se virusi kalon vjedhurazi në trup para se të riaktivizohet. Sidoqoftë, konsensusi shkencor është se testimi është problemi, kur pacientëve u thuhej gabimisht se ishin të paprekur nga virusi.
Nëse kam antitrupa a jam imun?
Kjo nuk është e sigurt dhe kjo është edhe arsyeja pse Organizata Botërore e Shëndetësisë është e shqetësuar për vendet që përdorin “pasaportat e imunitetit”, si një rrugëdalje nga izolimi.
Ideja është nëse e kaloni testin e antitrupave, atëherë jeni të sigurt për t’u rikthyer në punë. Kjo do të ishte veçanërisht e vlefshme për stafin e azileve ose spitaleve, që janë në kontakt me ata që rrezikojnë të shfaqin simptoma të rënda.
Por ndërsa do të gjeni disa antitrupa në pothuajse çdo pacient, jo të gjithë janë të barabartë. Antitrupat neutralizues janë ato që ngjiten në koronavirus dhe janë në gjendje ta ndalojnë atë, duke infektuar qelizat e tjera. Një studim i 175 pacientëve të rikuperuar në Kinë tregoi se 30% kishin nivele shumë të ulëta të këtyre antitrupave neutralizues.
Kjo është arsyeja pse Organizata Botërore e Shëndetsisë thotë se “imuniteti qelizor [pjesa tjetër e reagimit adaptiv] gjithashtu mund të jetë kritik për shërimin”.
Pse ka rëndësi imuniteti?
Është e rëndësishme për arsye të qarta të shëndetit personal dhe për të kuptuar nëse do të merrni Covid-19 shumë herë dhe sa shpesh.
Imuniteti gjithashtu do të ndikojë tek ajo, se sa vdekjeprurës është virusi. Nëse njerëzit mbrohen, atëherë kjo do ta bëjë sëmundjen më pak të rrezikshme.
Kuptimi i imunitetit mund të ndihmojë në lehtësimin e izolimit nëse është e qartë se kush nuk është në rrezik të kapjes ose përhapjes së virusit.
Nëse është shumë e vështirë të prodhosh imunitet afatgjatë, atëherë mund të jetë më e vështirë të zhvillohet një vaksinë. Ose mund të ndryshojë mënyra sesi duhet të përdoret vaksina – a do të jetë një herë në jetë ose një herë në vit si gripi.
Dhe kohëzgjatja e imunitetit, qoftë nga infeksioni apo imunizimi, do të na tregojë se sa jemi të aftë të jemi në gjendje të ndalojmë përhapjen e virusit.
Këto janë të gjitha pyetje të mëdha për të cilat ende nuk kemi përgjigje. / bbc-bota.al
