Në SHBA vazhdojnë të shtohen radhët e të papunëve. Sipas një njoftimi të sotëm nga Departamenti i Punës, javën e kaluar u shtuan 3.8 milion punëtorë të tjerë që kërkojnë kompensim papunësie ndërsa pandemia e koronavirusit vazhdon të dëmtojë rëndë ekonominë më të madhe të botës.
Kërkesat e reja për pagesë papunësie e kanë çuar në 30.3 milion totalin e gjashtë javëve, edhe pse disa shtete kanë filluar të rihapin disa biznese dhe Presidenti Donald Trump po bën presion që ekonomia kombëtare të rivihet në lëvizje.
Por miliona punëtorë të tjerë mund të paraqesin kërkesa për ndihmë papunësie gjatë javëve të ardhshme, në kushtet kur pandemia ende nuk e ka arritur ndikimin e saj të plotë.
Shtetet e Bashkuara nuk kanë parë një nivel të tillë paunësie, më shumë se një në çdo gjashtë punëtorë, që nga Depresioni i Madh i viteve 1930. Përmasat e papunësisë kanë fshirë plotësisht rritjen e vendeve të punës të arritur që nga recesioni i vitit 2008.
Qeveria raportoi të mërkurën se ekonomia kombëtare ra 4,8 për qind në tremujorin e parë të këtij viti, me perspektivën e një rënieje shumë më të madhe në tremujorin prill-qershor, më tepër se në çdo periudhë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Credit Suisse parashikon një rënie prej 33.5 për qind, ndërsa banka e investimeve Goldman Sachs pak më shumë se 34 për qind, me një shkallë papunësie prej 15 për qind.
Megjithatë, Goldman parashikon një rritje të fuqishme prej 19 për qind në tremujorin e tretë, korrik-shtator, kur SHBA të fillojnë me gjasë ta rimarrin veten nga pandemia.
Disa biznese pushuan punëtorë shumë herët, në mes të marsit, kur përhapja e koronavirusit po bëhej e dukshme. Por bizneset e tjera u zotuan të vazhdonin t’i paguanin punëtorët, të paktën për një kohë, edhe pse shumë prej tyre kishin shumë pak punë, pasi klientët e mundshëm qëndronin në shtëpi për të mbrojtur veten dhe familjet.
Disa biznese tani i kanë pushuar edhe këta punëtorë, ndërkohë që problemet ekonomike thellohen.
Kongresi i SHBA e ka rritur masën e kompensimit për papunësinë që paguajnë shtetet me 600 dollarë në javë, për një periudhë prej katër muajsh. Pagesat e shteteve për njerëzit e pushuar nga puna shpesh nuk mbulojnë as gjysmën e pagave të tyre të mëparshme.
Në shtetet që po rihapin gjerësisht bizneset, punëtorët do të përballen me zgjedhje personale nëse mendojnë se kthimi në punë është i sigurt. Pyetja që mbetet e hapur është nëse ata mund të vazhdojnë të marrin pagesa papunësie kur shteti i tyre i lejon bizneset të rihapen dhe ata personalisht zgjedhin të mos rikthehen në punë.
Totali i ri javor për kompensime papunësie është më i vogël se ai i katër javëve të fundit, kur aplikimet për ndihmë ishin miliona më shumë. Kjo tregon ndoshta se rënia është stabilizuar në një farë mase.
E panjohur është se për sa kohë do të mbesin të mbyllura bizneset apo do të funksionojnë vetëm mbi një bazë të reduktuar. Miliona njerëz mund të mbeten pa punë deri në fund të vitit 2020.
Tani për tani, rihapja e ekonomisë në SHBA është një proces jo uniform. Guvernatorët e një pjese të vogël shtetesh u bëjnë thirrje pronarëve të dyqaneve, restoranteve, salloneve të flokëve apo të thonjve, se janë të lirë të rihapen nëse dëshirojnë, duke praktikuar ndërkohë distancimin fizik dhe duke i inkurajuar njerëzit të mbajnë maska në publik.
Drejtuesit e disa korporatave më të mëdha të vendit kanë paralajmëruar Presidentin Trump se duhet të bëhen më shumë testime përpara se punëtorët të mund të rikthehen.
Autoritetet federale rekomandojnë që amerikanët të mbajnë të paktën një distancë fizike prej dy metrash nga njerëzit e tjerë deri në fund të prillit, por me hyrjen e muajit maj, Presidenti Trump po i heq rekomandimet.
Ritmi i shpejtë i pushimeve nga puna është i pashembullt në historinë e dekadave të fundit në SHBA, megjithëse shkalla e dëmit ekonomik nuk dihet saktësisht. Gjatë recesionit të madh në periudhën 2007-2009 u deshën dy vjet që të humbnin punën 8.6 milion njerëz.
Përkrahës të shumtë të Presidentit Trump janë duke i bërë atij presion që të rihapë ekonominë e vendit.
Gjatë dy javëve të fundit ka patur protesta në rrugë, ku demonstruesit kanë kërkuar që zyrtarët e qeverisë të ndërpresin mbylljet e bizneseve dhe t’i lënë ata të kthehen në punë.
Por në mediat amerikane po publikohen gjithashtu njoftime të shumta për vdekjen e njerëzve që nuk besonin se mund të binin viktimë e koronavirusit dhe që guxuan të shkonin në vende publike duke u infektuar në mënyrë fatale. /VOA/
