Negociatat me BE-në dhe zgjidhja e krizës politike mbeten në dorë të vullnetit të klasës politike shqiptare, mendon ish-ministri i Integrimit Europian, Marko Bello. Sipas tij “Po”-ja gjermane është vetëm një nxitje që të shkojmë drejt një pakti kombëtar për integrimin.
Intervista për gazetën “Mapo”
– A mund ti shohim kushtet gjermane për hapjen e negociatave si udhërrëfyes për të dalë nga kriza politike ku gjendet vendi ynë sot?
Tani kur duhen edhe pak ditë nga 18 tetori, të gjithë presim me padurim vendimin e Këshillit Europian, duke shpresuar që Shqipërisë do t’i hapet drita e gjelbër e nisjes së negociatave për anëtarësim të plotë në Bashkimin Europian. Gjykuar nga vendimi i grupit parlamentar CDU-CSU që ka mazhorancën e Bundestagut bashkë me Socialdemokratët (SPD), duket se do të kemi një “Po” formale për Shqipërinë dhe një “Jo” substanciale, në kuptimin se vendimi i Gjermanisë pasohet nga 9 kushte që kërkojnë jo vetëm kohë, por edhe konsensus të gjerë politik në Shqipëri. Gjithsesi ka një lëvizje të vogël pozitive, krahasuar me pozicionimin e vjetshëm të Gjermanisë. Me ankth pritet edhe vendimi i Francës dhe Holandës, dy vende themeluese të Unionit, të cilat vitin e kaluar bllokuan avancimin e Shqipërisë dhe Maqedonisë. Është ende shpejt të themi nëse po-ja e kushtëzuar gjermane do të shoqërohet me një vendim të ngjashëm nga Franca e Holanda dhe nëse këto kushtëzime do të ndihmojnë ose jo daljen e vendit tonë nga kriza politike. Gjithçka do të varet edhe nga vullneti i klasës sonë politike, sa e gatshme është mazhoranca dhe opozita të tërhiqen nga llogoret e tyre dhe të afrohen drejt një kompromisi që do t’i shërbente vendit që të mos vijojë të humbasë kohë pafund dhe të mund të integrohet në BE brendaviteve të ardhshme.
– A është e aftë tani Shqipëria të plotësojnë nëkohën e duhur kushtin themelor, të ngrejë Gjykatën e Lartë dhe atë Kushtetuese, apo do zvarritemi pa fund të rrugën e integrimit?
Kushtet e Gjermanisë, sado të vështira që janë, mund të kapërcehen nëse ekziston vullneti i duhur i klasës politike, sidomos Qeverisë, Parlamentit dhe institucioneve ligjzbatuese. Është rasti të kuptohet njëherë e mirë se vendet anëtare presin rezultate konkrete nga lufta kundër krimit dhe korrupsionit dhe avancim më të shpejtë të Reformës në Drejtësi. Ka pritshmëri të lartë jo vetëm nga qytetarët, por edhe miqtë e partnerët perëndimorë të Shqipërisë. Duhet ritëm tjetër dhe qasje realiste. Duhen vënë realisht interesat e vendit mbi ato partiake. Koha ecën dhe Shqipëria nuk e ka luksin të humbasë më kohë me retorika dhe simulime për gjoja reforma. Pas anëtarësimit në NATO, Shqipëria duket se ka ngelur në vend, ndërkohë që vendeve ish-komuniste iu deshën 4-5 vite nga anëtarësimi në NATO drejt anëtarësimit në BE. Po mbushen 3 dekada që nga rënia e komunizmit dhe thirrja e studentëve se e duam Shqipërinë si gjithë Europa dhe hapat kanë qenë si të breshkës. Enough is enough!
-Thelbin e kushteve e përbëjnë zgjedhjet dhe vota e lirë. A ka garanci që një reformë e re zgjedhore do të sjellë zgjedhjet e lira e të ndershme?
Dështimi për të realizuar zgjedhje të standarteve europiane është një nga pikat e dobëta që e bën me turp klasën politike shqiptare. Është e pafalshme se me gjithë ndryshimet e kodit zgjedhor, ne sërish nuk arrijmë të prodhojmë zgjedhje të lira e të ndershme. Dallojmë nga krejt rajoni ynë, ndaj ka ardhur momenti që të dëshmojë se jemi në gjendje të sillemi si europianë: të respektohet vullneti i elektoratit dhe të pranohet rezultati nga të gjithë. Zgjedhjet duhet të çlirohen nga diktati i partive politike. Ata që garojnë nuk duhen lejuar t’i numërojnë vetë votat. Nuk është çështje e sistemit zgjedhor, pasi i kemi provuar të gjitha modelet zgjedhore, duhet t’i konsiderojmë zgjedhjet si një garë dhe jo mjet për të shtënë në dorë me çdo kusht pushtetin.
-Dhe së fundmi, meqë u zgjidh “problemi gjerman” a mund të priten surpriza të tjera nga shtete të tjera të BE-së në vendimmarrjen finale për Shqipërinë?
E përsëris se ka rëndësi që të gjitha vendet të arrijnë konsensusin e kërkuar për të mos e penguar më Shqipërinë dhe shqiptarët për të nisur bisedimet për anëtarësim përfundimtar në BE. E në këtë rast, me rëndësi është qëndrimi i Francës dhe Holandës, të cilat për arsye nga më të ndryshmet e kanë bllokuar procesin e zgjerimit të Unionit. Ballkani Perëndimor është pjesë e Europës dhe është edhe në interesin e BE që rajoni të inkurajohet dhe mbështetet për të plotësuar kushtet e vendit anëtar. Nga ana e saj, Shqipëria duhet të nxitojë, pra mazhoranca dhe opozita të reflektojnë dhe të bëjnë gjithçka për të plotësuar kushtet dhe bindur me vepra e jo me fjalë edhe ato vende skeptike. Ka nevojë për një Pakt të madh kombëtar, duhet gjetur me çdo kusht konsensusi, qoftë edhe duke shkuar në zgjedhje të parakohshme. Rëndësi ka të realizohet objektivi strategjik kombëtar, integrimi në BE brenda dekadës së ardhshme.
