Në pak dekada, Toka do të përballet me një klimë që do të ndryshojë me shpejtësi, me shira të rrëmbyer, përmbytje dhe flakë si ato në Greqi dhe në gjithë Europën. Do të jetojmë në një mot të paqëndrueshëm. Është e pamohueshme tashmë, ngrohja globale po i jep qartë pasojat dhe 95 për qind e shkencëtarëve mendojnë se kjo është pasojë e aktiviteteve të njeriut. Grafiku i emetimit të karbonit në atmosferë është rritur përtej normës që në vitet 1950 dhe nuk ka ndaluar më, me një rritje të vazhdueshme.
Ngjarjet tronditëse si ato në Greqi, me zjarre vdekjeprurëse që kanë marrë jetën e më shumë se 80 njerëzve, temperaturat ekstreme, ndryshime të menjëhershme të motit në të gjithë globin, janë pasojë e ngrohjes globale. Vala e nxehtësisë në të gjithë Europën Veriore ka parë zjarre në Rrethin Arktik dhe nxehtësi afatgjatë në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar, zjarre të ashpra që kanë shkatërruar pjesë të Greqisë, përmbytje të rënda që vranë të paktën 220 persona në Japoni në fillim të korrikut, me kombin e goditur nga një valë e paprecedentë nxehtësie, e cila arriti kulmin në 41.1 gradë Celsius.
Të paktën 35 000 njerëz u shtruan në spital. Në SHBA, nxehtësia ekstreme në perëndim po nxit zjarre të ‘egra’, ndërsa përmbytjet po ndikojnë në lindje. Në Tajvan u raportua temperatura rekord prej 40.3 gradë Celsius, në Tianxiang. Në Ouargla, shkretëtira Sahara e Algjerisë, u regjistrua një temperaturë maksimale prej 51.3 gradë Celsius, temperatura më e lartë e regjistruar ndonjëherë në Afrikë. Gjashtë muajt e parë të vitit 2018 janë më të nxehtët të regjistruar për çdo vit pa një ngjarje “El Niño”, një cikël klimatik natyror që ngre temperaturat.
“Valët ekstreme të nxehtësisë dhe zjarret që kanë përfshirë të gjithë globin, nga Rrethi Arktik në Greqi, nga Amerika Veriore në Japoni, janë fytyra e ndryshimeve klimatike”. Kështu ka deklaruar profesor Michael Mann, një nga shkencëtarët më të shquar në botë për klimën. “Ne realisht nuk do t’i kishim parë këto ekstreme po të mos kishim ngrohje globale”, ka shtuar ai. Mann tha se parashikimet për efektet e ngrohjes globale tani po i shohim në kohë reale. Shkencëtarë të shumtë kanë studiuar ndryshimet e habitshme të temperaturave në Europën Veriore.
Ata dolën në përfundimin se vala e nxehtësisë që ka përfshirë vrullshëm Europën Veriore është bërë dy herë më shumë e mundur nga ndryshimet klimatike. Edhe pse rezultati është paraprak, shkencëtarët janë të bindur se sinjali i ndryshimit të klimës është i pamohueshëm. Zërat më të njohur të studimit të klimës në botë, kanë parashikuar se ngrohja globale është duke e rritur numrin dhe intensitetin e valëve të nxehtësisë, por ngjarje edhe më të këqija se këto të tanishmet, do të godasin vit pas viti me më shumë intensitet, deri në vitet 2040.
“Logjika që ndryshimi i klimës do ta bëjë këtë është e pashmangshme, bota po bëhet gjithnjë e më e ngrohtë dhe valët e nxehtësisë po bëhen gjithnjë e më të zakonshme”, tha shkencëtarja Friederike Otto, në Universitetin e Oksfordit, e cila është pjesë e konsorciumit “World Atmosphere Attribution” (WWA). “Ai që dikur konsiderohej si një mot jashtëzakonisht i ngrohtë do të bëhet i zakonshëm dhe në disa raste tashmë kjo është e dukshme” tha ajo.
“Kjo është diçka për të cilën shoqëria mund dhe duhet të përgatitet. Por po ashtu, nuk ka dyshim se ne mundemi dhe duhet të kufizojmë mundësinë e rritjes së të gjitha llojeve të ngjarjeve ekstreme të motit, duke kufizuar emetimet e gazrave serrë sa më shumë të jetë e mundur”. Duke krahasuar motin ekstrem me matjet historike dhe me modelet kompjuterike të një klime të pandryshuar nga emetimet e karbonit, hulumtuesit arritën në përfundimin se sa shumë ngrohja globale po rrit mundësinë e motit të rrezikshëm. Studiuesit analizuan të dhënat e periudhës më të nxehtë treditore në shtatë stacione moti në Europën Veriore, nga Irlanda në Holandë e deri në Skandinavi, ku të dhënat ishin lehtësisht të kapshme.
“Ne gjetëm se për stacionin e motit në Veriun e largët, në Rrethin Arktik, vala e nxehtësisë aktuale është e jashtëzakonshme, e pashembullt në të dhënat historike”, tha Geert Jan van Oldenborgh, në Institutin Mbretëror Holandez të Meteorologjisë, edhe ai gjithashtu pjesë e WWA. Profesor Peter Scott, shkencëtar në Mbretërinë e Bashkuar, është i bindur se përhapja e gjerë gjeografike e valës së nxehtë në të katër kontinentet është faji i ngrohjes globale. Në të gjithë Europën Veriore, shkencëtarët gjetën se ngrohja globale e ka dyfishuar rrezikun e temperaturave të nxehta.
Vera përvëluese në New South Wales, Australi, në 2016-‘17 u bë të paktën 50 herë më shumë e mundur nga ngrohja globale, që do të thotë se mund të lidhet drejtpërdrejt me ndryshimet klimatike, sipas shkencëtarëve. Vala e nxehtë “Lucifer” nëpër vendet mesdhetare të Europës në verën e vitit 2017 u nxit të paktën 10 herë më shumë nga ndryshimet klimatike, ndërsa përmbytjet e paprecedentë në SHBA nga Uragani Harvey, po në vitin 2017, u bënë tri herë më shumë të mundura nga ndryshimet klimatike. Por shkencëtarët nuk i kanë lidhur me klimën ngjarje të tjera si stuhitë “Eleanor” dhe “Friederike”, të cilat goditën Europën Perëndimore në janar.
Në Europë, vala e nxehtësisë është shkaktuar nga ndalimi i rrymave të vrullshme, që zakonisht kalojnë motin e ftohtë të Atlantikut në kontinent. Kjo e ka lënë ajrin të nxehtë e të thatë për të paktën dy muaj, shumë më gjatë se zakonisht. Ndalimi apo zvogëlimi i rrjedhës ajrore të hemisferës veriore po lidhet gjithnjë e më shumë me ngrohjen globale, veçanërisht me ngrohjen e shpejtë të Arktikut dhe shkrirjen e akullit në det.
