Më 16 maj 2016, me një ceremoni madhështore, u prezantua projekti më i ri i USAID, i quajtur “Justice for All” (Drejtësi për të Gjithë). Sot, pothuaj në vigjilje të 1-vjetorit të këtij projekti, praktikisht, përveç punësimit me rroga të majme të disa individëve të lidhur me qeverinë, projekti është pothuajse i dështuar.
Mbi 9 milion dollarë nga taksat e qytetarëve amerikanë, janë vënë në dispozicion të projektit “Drejtësi për të Gjithë”, i cili do të fokusohej në 3 komponentë: rritjen e transparencës në sistemin gjyqësor, mbështetje të organizatave të shoqërisë civile, dhe zhvillimin e medias së lirë e të paanshme.
Por, teksa në sistemin gjyqësor transparenca është përkeqësuar (së fundmi me fshehjen e të dhënave të vendimeve gjyqësore), në dy komponentët e tjerë, ajo për shoqërinë civile dhe media, thjesht ka mbetur në vend.
Nuk dihet se me çfarë argumenti i justifikojnë pagat e tyre të majme te donatori, por drejtuesit e projektit “Drejtësi për të Gjithë” përpilojnë çdo muaj raporte me arritje imagjinare ose me suksese të fryra.
Kjo shihet qartë te të gjithë komponentët e këtij projekti. Në veçanti tek ai i medias. Përveç disa takimeve në qytete të ndryshme të Shqipërisë, ky komponent, i cili udhëhiqet nga Iris Luarasi dhe drejtoresha e Përgjithshme e “Drejtësi për të Gjithë”, Anne Trice, nuk ka arritur të prodhojë asnjë rezultat.
Komponenti i medias në projektin “Drejtësi për të Gjithë” ishte parashikuar që të mbështeste fillimisht Shoqatën e Gazetarëve për Drejtësi (SHGD), një media e pavarur investigative e krijuar nga vetë USAID, ku ishin të anëtarësuar gazetarë profesionistë. Projekti synonte ngritjen e gazetarisë investigative, të pakapur nga politika, biznesi apo individë të lidhur me ta.
Por, pas pengesave artificiale, presioneve dhe ndërhyrjeve për të kontrolluar Shoqatën e Gazetarëve për Drejtësi, komponenti i medias vendosi që të pezullojë fondet. Edhe pse SHGD kishte një eksperiencë tepër të sukseshme nga projekti JuST/USAID në menaxhimin fondeve dhe realizimin e artikujve investigativ, asnjë arsye nuk u bë e ditur për ndërprerjen e mbështetjes financiare.
Të mbetur në udhëkryq dhe pa asnjë alternativë, drejtuesit e projektit “Drejtësi për të Gjithë”, rendën për të lidhur një marrëveshje për transferim fondesh tek BIRN, një tjetër agjenci lajmesh investigative. Mes intrigave dhe prapaskenave të krijuara në korridoret diplomatike nga drejtuesit e projektit “Drejtësi për të Gjithë”, këto fonde nuk arritën të përdoreshin as nga BIRN. Edhe pse projekti quhet i dështuar, tashmë në vitin e parë të saj, eksperimentet e drejtuesve nuk mungojnë.
Pas dështimeve me SHGD dhe BIRN, dhe në një përpjekje të fundit për të justifikuar pagat mijëra dollarëshe të vendosura për veten, projekti “Drejtësi për të Gjithë” së fundmi shpalli një thirrje për aplikime individuale për artikuj investigativ. Projekti planifikon të akordojë grante të vogla, 2000 dollarë, dhe të mesme, 5000 dollarë, për gazetarët të cilët do të realizojnë artikuj investigativ.
Afati i fundit për dorëzimin e aplikimeve është 15 gushti, pra pak më shumë se 15 muaj nga fillimi i projektit “Drejtësi për të Gjithë”. Me këtë ritëm, artikulli i parë investigativ pritet të jetë për publikun në fund të këtij viti dhe me gjasë do të shitet si një sukses i drejtuesve të projektit. Ndërkohë entuziasmi nuk mungon! Pas pak javësh, një mbrëmje festive pritet të organizohet nga “Drejtësi për të Gjithë” në 1-vjetorin e krijimit. Lind pyetja: Për çfarë arritjesh në këta 12 muaj do të festohet?!
Heshtja e USAID përballë kësaj situate mbetet ende e pashpjegueshme, ku përveç propogandës dhe manipulimeve, duket qartë se nuk ka asnjë rezultat që prej fillimit të projektit “Drejtësi për të Gjithë”.
Çfarë është për “Drejtësi për të Gjithë”?
Me seli pranë Bllokut të Ambasadave në Tiranë, projekti “Drejtësi për të Gjithë” zbatohet nga kompania amerikane East West Management Institute (EWMI) dhe monitorohet nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID).
Pjesë e EWMI me bazë në Washington është edhe Delina Fico, si drejtuese e Programit të Shoqërisë Civile. Fico është bashkëshortja e ish Ministrit i Pushtetit Vendor, Bledi Çuçi, ndërsa njihet edhe për lidhjet e saj me kryeministrin, Edi Rama.
Mediat maqedonase raportojnë se Delina Fico është drejtuese, në Shkup, e një projekti të ngjashëm me “Drejtësi për të Gjithë”. Sipas tyre nuk kanë munguar akuzat ndaj saj për shpërdorim fondesh, ose orientim të tyre në intersa të caktuara.
Në administratën e kaluar të USAID, një projekt i ngjashëm me “Drejtësi për të Gjithë”, por i quajtuar “JuST” u arritën shumë rezultate, nga regjistrimi i seancave gjyqësore me audio, mbështetjen e fortë të shoqërisë civile, e deri te krijimi i Shoqatës së Gazetarëve për Drejtësi (SHGD). Mjafton të thuhet se në harkun e 3 viteve u shkruan mbi 600 artikuj investigativ.
Linku i artikullit në Politiko.al :
http://politiko.al/web/2017/04/01/projekti-usaid-drejtesi-per-te-gjithe-9-milion-usd-dhe-0-rezultate-dy-gra-dhe-fijet-e-pushtetit-socialist/
