Prestigjozja britanike “The Sun” i ka kushtuar një reportazh vendit tonë lidhur me shpopullimin e Shqipërisë dhe fshatrat e boshatisur.
“The Sun” është ndalur në veri të vendit tek një fshat i Hasit, Golaj i cili vitet e fundit është boshatisur nga banorët, por më shumë nga të rinjtë.
Golaj ndodhet vetëm pak minuta larg Hasit dhe ka fituar nofkën Londra e Vogël, pasi shumë banorë të tij jetojnë në Britani. Në reportazh The Sun shkruan për boshatisjen e fshatit dhe për banorët që ndodhen në Londër të cilët kanë kaluar ilegalisht.
Prestigjozja britanike shkruan se shumica që hyjnë në Mbretërinë e Bashkuar ilegalisht dhe me të mbërritur shumë prej tyre do të joshen të punojnë për gangsterët shqiptarë, ndërsa përpiqen të gjejnë punë pa dokumente.
“The Sun” në artikull ka përmendur edhe vilat që banorët fshatit Golaj kanë ndërtuar me paratë e drogës në Londër dhe makinat luksoze që sjellin në shqipëri për tu dukur se bëjnë një jetë sa më luksoze. Sipas The Sun banorët që janë larguar kthehen vetëm për të pastruar paratë britanike në vendlindje.
Reportazhi i Plotë:
Në një fshat të vogël në veri të Shqipërisë, pronari i dyqanit Sulejman Brati nuk ka pasur asnjë klient prej orësh. Ai thotë se vetëm një grusht vendasish kalojnë nëpër dyert e tij çdo ditë, ndërsa përpiqet të sigurojë para të mjaftueshme për të jetuar. 67-vjeçari detyrohet të mbështetet në ndihmat e dy djemve të tij, të cilët ai pranon se jetojnë ilegalisht në Britaninjëri që hyri në pjesën e pasme të një kamioni dhe tjetri që pagoi kontrabandistët për të kaluar Kanalin me një varkë.
“Shqipëria dikur njihej për prodhimin e mineraleve, tani është emigracioni”, thotë ai me trishtim.
Në fshatin Golaj banorët vlerësojnë se gjashtë në dhjetë të rinj vendas tani jetojnë në Mbretërinë e Bashkuar. Migrimi është aq i përhapur sa shkolla e fshatit humbet të paktën një duzinë nxënësish çdo vit dhe bizneset e fermerët përpiqen të gjejnë punëtorë, ndërsa brezi i ri ndjek një jetë të re në Britani.
Shumica do të hyjnë në Mbretërinë e Bashkuar ilegalisht dhe me të mbërritur shumë prej tyre do të joshen të punojnë për gangsterët shqiptarë, ndërsa përpiqen të gjejnë punë pa dokumente. Një fshatar i tha The Sun: “Nuk ka mbetur asnjë gangster këtu sepse të gjithë janë në Mbretërinë e Bashkuar.”
Makina të shtrenjta
Në fakt, dy nga eksportet e Golaj janë dy vëllezër që u dëbuan nga Mbretëria e Bashkuar pasi Agjencia Kombëtare e Krimit versioni britanik i FBI-së i akuzoi ata si lojtarë kryesorë në një rrjet të krimit të organizuar. Pavarësisht se me sa duket kishin punë modeste në ndërtim dhe pastrim, Isuf dhe Fation Dauti jetonin jetë luksoze, duke shpenzuar para për veshje firmato në Harrods, duke ngarë makina të shtrenjta, përfshirë Bentley, dhe duke marrë me qira një apartament në Chelsea me vlerë 2,700 paund në muaj.
Nuk është çudi që të rinjtë e Shqipërisë tërhiqen nga krimi, kur familjet e dëshpëruara mburren me krenari për suksesin e fëmijëve të tyre në Britani, duke bërë pak pyetje se nga vijnë paratë e tyre. Në zonat rurale, nuk është e pazakontë të shohësh vendas në të njëzetat dhe të tridhjetat e tyre duke lëvizur me makina të shtrenjta me targa britanike, veçanërisht Audi dhe Mercedes. Vila luksoze janë të shpërndara nëpër kodra, por shumica janë të zbrazëta.
Burime i thanë The Sun se shumë prej tyre janë ndërtuar për të pastruar paratë nga ndërmarrjet kriminale në Britani. Golaj është vetëm dhjetë minuta larg me makinë nga Hasi, një qytet që ka fituar nofkën Londra e Vogël sepse shumë banorë të tij tani jetojnë në Britani. Sipas ish-kryetarit të bashkisë së Hasit, Liman Morina, çdo familje në qytet, i cili është tre orë larg kryeqytetit Tirana, ka një deri në tre të afërm në Mbretërinë e Bashkuar.
Në Golaj, i cili ka një popullsi prej rreth 4,000 banorësh, vendasit thonë se shifra është rreth 60 përqind sepse të vetmet vende pune të disponueshme këtu janë vendet e punës me paga të ulëta në bujqësi ose në kafenetë buzë rrugës të cilat mbështeten te turistët që kalojnë.
Mungesa e punës ka çuar në një eksod masiv nga Shqipëria, i cili, në kulmin e tij, pa rreth 12,000 të mbërritur në Mbretërinë e Bashkuar me varka të vogla në vitin 2022 duke përbërë një në tre të ardhur. Avoli Brati, 34 vjeç, banor i zonës pa lidhje farefisnie me Sulejmanin thotë se gjashtë nga 12 anëtarët e familjes së tij tani jetojnë në Britani pasi kanë hyrë ilegalisht. Ai thotë se tradita familjare dikton që një fëmijë të qëndrojë në shtëpi për të ndihmuar në kujdesin e prindërve të moshuar, ndërsa pjesa tjetër zakonisht largohet nga Shqipëria.
“Ata shkojnë në Mbretërinë e Bashkuar për të fituar para dhe ia dërgojnë familjes. Të gjithë kaluan ilegalisht në pjesën e pasme të një kamioni përmes Dunkirkut dhe Calais, por tani janë të ligjshëm dhe punojnë. Më i vogli ishte tre vjeç kur u largua dhe tani është 13 vjeç. Nuk ka mundësi për ta në shtëpi sepse nuk ka punë të paguara mirë,” tha ai.
Ai shton me ironi: “Nuk ka më gangsterë në Shqipëri, pasi ata po ndërtojnë jetën e tyre në Britani.”
Vëllai i tij Festim, 42 vjeç, pagoi 6,000 paund për të hyrë në Mbretërinë e Bashkuar 11 vjet më parë, duke u fshehur nën sediljen e një kamioni, ndërsa një vëlla tjetër u fsheh nën një mushama në çati. Kur takohemi në Golaj, piktori dhe dekoruesi po shijon pushimet në Shqipëri për të shmangur grevat e metrosë në shtëpinë e tij në Londrën Veriore .
Babai i tre fëmijëve rrëfeu: “Familja dhe miqtë kursenin para dhe shisnin çdo gjë që kishin, në mënyrë që të paguanim kontrabandistët e njerëzve për të arritur në Mbretërinë e Bashkuar. Tani unë dërgoj para në shtëpi për t’i ndihmuar ata. Nuk ka të ardhme për fëmijët në Shqipëri. Çfarë ka për të bërë këtu? Nuk ka punë dhe as para. E dua vendin tim dhe nëse do të kisha një punë të paguar mirë, do të qëndroja këtu. Sigurisht, shqetësohem për të ardhmen e Shqipërisë dhe çfarë do të ndodhë kur të gjithë të rinjtë të largohen, por nuk mund të qëndroj këtu. Fëmijët e mi tani marrin një arsim të mirë dhe e konsiderojnë veten anglezë. Unë jam punëtore e palodhur dhe nuk mbështetem te përfitimet dhe nuk do të doja.”
Ndërsa shumë shqiptarë krenohen me etikën e tyre të punës, lidhjet me bandat kriminale dhe të drogës janë famëkeqe. Një në 50 shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar ishin në burg, sipas shifrave të Ministrisë së Drejtësisë për vitin e kaluar. Pavarësisht mbërritjes ilegale, Isuf dhe Fation Dauti fillimisht u lejuan të qëndronin pasi u martuan me gra nga vendet e BE-së, Letonia dhe Bullgaria.
Jetë familjare e shkatërruar
Inteligjenca nga Agjencia Kombëtare e Krimit në vitin 2021 zbuloi se Fationi, 40 vjeç, ishte pjesë e një bande shqiptare të përfshirë në drogë, kontrabandë njerëzish dhe pastrim parash, duke e quajtur atë një rrezik për sigurinë kombëtare. Vëllai Isuf, 33 vjeç, thuhej se kishte marrë një rol më aktiv në Grupin e Krimeve të Organizuara nga Organizata e Krimeve të Organizuara (OCG) kur vëllai i tij u largua nga Britania.
Të dy janë dërguar që atëherë në Shqipëri. The Sun mund të zbulojë ekskluzivisht se prokurorët në Shqipëri këtë javë sekuestruan tokë dhe ndërtesa të lidhura me Fation Dautin. Ata morën kontrollin e dy dyqaneve, një bari në qendër të kryeqytetit të Shqipërisë, Tiranës, tokës dhe makinave, përfshirë një BMW dhe një Audi.
Çifti ka dy kushërinj, gjithashtu nga Golaj, të cilët organizuan një bandë që kontrabandonte qindra emigrantë të paligjshëm, përfshirë fëmijë, në Britani në pjesën e pasme të kamionëve. Ata morën 13,000 paund për një vend përpara dhe 8,000 paund për atë të pasme. Duart dhe këmbët e emigrantëve ishin mbështjellë me qese plastike për të shmangur lënien e gjurmëve të ADN-së.
Alket Dauti, 38 vjeç, luftoi kundër ekstradimit për dy vjet përpara se të ekstradohej në Belgjikë, ku u dënua me dhjetë vjet burg për kontrabandë njerëzish. Ai kreu vetëm gjysmën e dënimit të tij përpara se të deportohej në vendin e tij të lindjes. Por Alketi, i cili jetonte në Bromley, Kent, u kthye fshehurazi në Mbretërinë e Bashkuar dhe në maj të këtij viti u burgos për tetë muaj pasi u deklarua fajtor për hyrje në vend pa leje.
Kushëriri Kujdesi Dauti, 41 vjeç, është dënuar në mungesë nga një gjykatë belge për pjesëmarrje në të njëjtin operacion kontrabande, por ka luftuar kundër ekstradimit për shtatë vjet. Punëtori i ndërtimit dhe babai i dy fëmijëve po e apelon vendimin, por çështja e tij është vonuar pasi ai pret dënimin për rrëmbim automjeti të rënduar në Mbretërinë e Bashkuar.
Në janar, The Sun zbuloi fotografi të Kujdesit duke shijuar një raund golfi, ndërsa çështja e tij po shqyrtohej në sistemin ligjor. Në Shqipëri, shumë nga brezi i vjetër kanë frikë për të ardhmen e vendit të tyre, i cili ishte shteti i fundit ballkanik që i shpëtoi komunizmit në prill të vitit 1990. Vendi ishte aq i izoluar, sa shumë qytetarë nuk e kishin idenë se Muri i Berlinit kishte rënë në vitin 1989.
Regjimi komunist dështoi të investonte në infrastrukturën jetësore si rrugët, energjia elektrike dhe uji i pastër dhe kalimi drejt një demokracie të tregut të lirë doli të ishte sfidues. U panë nivele të larta papunësie që i shtynë shumë shqiptarë të iknin jashtë vendit, një traditë që vazhdon edhe sot, veçanërisht në zonat rurale si Golaj, ku shumë mbështeten në ferma të vogla për t’u ushqyer.
Një pronar kafeneje na tha: “Shikoni përreth nuk ka të rinj këtu. Fëmijët mungojnë vazhdimisht nga shkolla, pasi prindërit i çojnë në Britani rreth 12 në vit, dhe unë nuk mund të gjej asnjë punëtor për të bërë gjërat që duhen bërë.”
Pronari i dyqanit Juleman Brati, i cili ka pesë fëmijë, mendon se 60 përqind e brezit të ri është larguar nga fshati.
Ai thotë: “Ata kanë ikur. Por nëse djemtë e mi nuk do të dërgonin para në shtëpi, unë nuk do të kisha asgjë. Nuk i kam parë që kur ikën në vitin 2011 dhe nuk mund të kthehen sepse nuk kanë dokumente për t’u kthyer në Britani. Flas me ta në telefon, por nuk i kam parë prej vitesh.
Nuk e di çfarë do të ndodhë me Golajn. Unë di vetëm që zemra ime është e thyer dhe migrimi ka shkatërruar jetën familjare. Nën komunizëm kishim fabrika mineralesh tani kemi imigracion.”
