Pas një maji historikisht të nxehtë, Spanja po përgatitet për një verë tjetër ekstreme, me valë të të nxehtit që pritet të godasin pjesën më të madhe të vendit. Agjencia kombëtare e motit, AEMET, parashikon me 60 për qind probabilitet që muaji qershor deri në gusht të jetë më i nxehtë se mesatarja, duke rritur shqetësimet për ndikimet në shëndet dhe mirëqenie.
Kjo situatë vjen pas temperaturave përvëluese në fund të majit, kur termometri arriti në 40.7°C në Kordobë dhe Sevilje, dhe 37.5°C në Zaragoza. Data 30 maj u shënua si dita më e nxehtë e regjistruar ndonjëherë për këtë muaj, me një mesatare prej 24.08°C.
Tre verat e fundit janë klasifikuar si më të nxehtat në historinë moderne të Spanjës, dhe viti 2025 duket se do të ndjekë të njëjtin trend. Në zonat e Mesdheut dhe Ishujt Balearik e Kanarie, mundësia për një verë më të nxehtë se zakonisht rritet deri në 70 për qind. Parashikimet për net të ashtuquajtura “tropikale” – me temperatura që nuk bien nën 20°C – dhe ditë të njëpasnjëshme mbi 35°C po rrisin shqetësimet për popullatën e ndjeshme.
Alarmet për nxehtësi të lartë në fuqi
Për ditën e sotme, 17 qershor, janë lëshuar alarme portokalli për zona rurale në Kordobë dhe Sevilje, ku priten temperatura deri në 41°C, si dhe në rajonin Vegas del Guadiana në Extremadura. Megjithëse pranvera ishte e lagësht, nuk ka parashikime të qarta për reshje gjatë verës, me AEMET që përmend mundësinë e periudhave të gjata thatësire të ndërprera nga stuhitë.
Për t’u përballur me këto kushte ekstreme, Ministria e Shëndetësisë ka publikuar një hartë të re të zonave me rrezik për shëndetin e lidhur me nxehtësinë, të ndarë në 182 zona “meteosalud”. Sistemi i ri i alarmit, me kode ngjyrash nga jeshile (rrezik i ulët) në të kuqe (rrezik i lartë), ofron informacion të detajuar për ekspozimin në diell, hidratimin dhe simptomat e sëmundjeve të shkaktuara nga nxehtësia. Në dispozicion është edhe një version në anglisht për turistët dhe banorët e huaj.
Ndryshimet klimatike, faktori kyç pas nxehtësisë ekstreme
Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) dhe World Weather Attribution theksojnë se rritja e valëve të të nxehtit është e lidhur drejtpërdrejt me ndikimin njerëzor. Një analizë e fundit tregon se nxehtësia ekstreme e regjistruar në Spanjë dhe Portugali në prill 2023 nuk do të kishte qenë e mundur pa ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu.
Viti 2024 ishte më i nxehti i regjistruar ndonjëherë në rang global, me temperaturën mesatare që tejkaloi 1.5°C mbi nivelet para-industriale. Rritja e dioksidit të karbonit në atmosferë – që kaloi 430 pjesë për milion muajin e kaluar – mbetet kontribuesi kryesor në këtë ngrohje.
Pesë hapa për t’u përgatitur për valët e të nxehtit
Organizata Climate Resilience for All (CRA) ka publikuar pesë këshilla të thjeshta, por jetike, për të ndihmuar qytetarët të përballen me rrezikun e nxehtësisë ekstreme:
1. Njihni simptomat e sëmundjes nga nxehtësia
Shkallët e para përfshijnë marramendje, të përziera, dhimbje koke dhe rrahje të shpejta të zemrës. Grupi më i rrezikuar përfshin gratë shtatzëna, të moshuarit, fëmijët dhe punëtorët fizikë.
2. Përdorni sistemet e paralajmërimit të hershëm
AEMET ofron njoftime në kohë reale përmes aplikacionit dhe faqes zyrtare. Paralajmërimet ndahen sipas rajonit dhe ashpërsisë së valës së të nxehtit.
3. Mos e nënvlerësoni nxehtësinë – askush nuk është imun
Edhe të rriturit e shëndetshëm mund të vuajnë nga goditja e nxehtësisë. Hidratimi, pushimi në hije dhe shmangia e aktiviteteve fizike gjatë pikut të ditës janë thelbësore.
4. Mbroni shtëpinë dhe komunitetin
Përdorimi i ventilatorëve, krijimi i hijeve dhe hapja e strehimoreve të freskëta janë mënyra të thjeshta, por efektive për t’u mbrojtur.
5. Kujdes me temperaturat gjatë natës
Kur nata është e nxehtë, trupi nuk mund të rikuperohet. Kjo ndikon në gjumë, shëndetin mendor dhe rrit rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare.
Apel për ndërgjegjësim dhe veprim
Ekspertët theksojnë se valët e të nxehtit janë “vrasës të heshtur”, që prekin jo vetëm shëndetin, por edhe ekonominë, mjedisin dhe cilësinë e jetës. Ndërsa ndryshimet klimatike përkeqësohen, mbrojtja ndaj të nxehtit bëhet gjithnjë e më shumë një domosdoshmëri për të gjithë, jo vetëm për grupet më të rrezikuara.
Përballë një vere që premton të jetë ndër më të nxehtat ndonjëherë, institucionet spanjolle dhe qytetarët duhet të marrin masa konkrete për mbrojtje. Vëmendja ndaj paralajmërimeve dhe solidariteti në komunitet mund të bëjnë ndryshimin mes sigurisë dhe rrezikut.
