Një rast tronditës ka dalë në dritë nga fshati Domen në Kavajë, ku një pacient me skizofreni mbahet i izoluar dhe i mbyllur në një dhomë të vogël, në kushte mizerabël, pa mundësi për t’u trajtuar apo konsultuar nga mjekët.
Ky rast është zbuluar nga gazetarja e emisionit investigativ “Tak Fak”, Rovena Cerka, e cila ka vizituar familjen e pacientit dhe ka dokumentuar gjendjen e tij të rëndë shëndetësore dhe sociale.
Shkëndije Madhi, bashkëshortja e të sëmurit, tregon për “Tak Fak” se burri i saj, i cili ka vështirësi të njohë anëtarët e familjes për shkak të gjendjes së tij mendore, është mbyllur në një dhomë të izoluar që nga dita kur ka filluar të vuajë nga skizofrenia.
Ai është i mbyllur me çelës dhe jeton në kushte jashtëzakonisht të rënda, pa mundësi për t’u trajtuar nga mjekët, dhe pa shpresë për një jetesë dinjitoze.
Sipas Shkëndijes, kjo situatë ka filluar para 20 vitesh dhe ajo ka vendosur që të kujdeset për të vetë
Ajo e mban të mbyllur burrin e saj në një dhomë të veçantë dhe deklaron se nuk e dërgon në spital por do t’i ofrojë atij ndihmën shëndetësore në shtëpi.
“Do ta kujdesem unë, nuk do ta çoj në spital. Jam mësuar me këtë situatë dhe do të vazhdoj të kujdesem për të vetë.”, thotë ajo.
Ky vendim i saj ka ngritur shqetësime mbi mënyrën se si trajtohen pacientët me probleme të shëndetit mendor në Shqipëri.
Rovena Cerka, gazetarja që ka vizituar pacientin e sëmurë, tregon se ky rast është një prej shumë të tjerëve që mbahen të mbyllur dhe të izoluar në shtëpi nga familjarët e tyre.
Cerka ka theksuar gjithashtu se ndonëse ka pasur shumë raste të ngjashme, shumë pacientë nuk dërgohen në spitale për trajtim, dhe si rezultat, ata jetojnë në kushte mizerabël në familje, si rasti i pacientit në Domen të Kavajës.
Sipas saj, kjo tregon për mungesën e sistemit të shëndetësisë dhe kujdesit për ata që kanë nevojë për ndihmë mjekësore, veçanërisht për ata që vuajnë nga sëmundje të shëndetit mendor.
Sistemi shëndetësor në vend vazhdon të përballet me sfida të mëdha, veçanërisht në trajtimin e çështjeve të shëndetit mendor.
Ndërsa pacientët e prekur nga skizofrenia dhe sëmundje të tjera mendore shpesh mbahen të mbyllur dhe të izoluar, mungesa e institucioneve dhe mundësive për trajtim mjekësor është një problem i thellë që nuk është adresuar plotësisht.
Kjo situatë është një thirrje për ndryshim dhe përmirësim të sistemeve të kujdesit shëndetësor dhe mbështetjes për ata që vuajnë nga sëmundje mendore në Shqipëri.
Autoritetet duhet të ndërmarrin hapa për të siguruar që pacientët të kenë mundësinë të marrin ndihmën e duhur, dhe për të parandaluar që situata të tilla tronditëse të ndodhin përsëri.
- Pacienti me skizofreni mbahet i burgosur në shtëpi, institucionet të ndërhyjnë
Vëllai i Pëllumb Madhit nga fshati Domen në Kavajë, pacienti i sëmurë që vuan nga skizofrenia për shumë vite dhe ndodhet i izoluar në një dhomë të veçantë në shtëpinë e tij, nuk ka pasur asnjë mundësi për të marrë trajtim të duhur mjekësor.
Ai thotë se për më shumë se 20 vjet, ai është mbajtur i mbyllur brenda, ndërsa anëtarët e familjes e kanë detyruar të kyçet në çelës për shkak të sjelljes agresive që ka pasur në vitet e para të sëmundjes. Vëllai tregon se pas disa periudhash të vështira, ku Pëllumbi ka fjetur jashtë dhe ka pasur konflikte me fëmijët, ata kanë vendosur ta mbajnë të mbyllur, duke e ruajtur me çelës.
“Vëllai ka 20 vjet që është i mbyllur në shtëpi. Dikur flinte përjashtë, 3-4 vitet e para rrinte jashtë. Dikur rrihte fëmijët në rrugë dhe ne e izoluam brenda në shtëpi,” – tregon ai.
Përkundër kërkesave nga mjekët dhe autoritetet shëndetësore për t’i ofruar trajtim në kushte më të sigurta dhe më të përshtatshme, gruaja e Pëllumbit ka refuzuar vazhdimisht dërgimin e tij në spital.
Edhe pse mjekët nga Tirana janë munduar të ndërhyjnë dhe të ofrojnë ndihmën e nevojshme, familja është shprehur se ata preferojnë të kujdesen vetë për të, duke iu shmangur trajtimit më të specializuar.
“Ne bëjmë dokumenta përvit për të përfituar kempin, sepse s’na i kanë dhënë kemp të përhershëm,” – tregon vëllai i tij, duke shtuar se ata kanë bërë kërkesa për ndihmë financiare, por ende nuk kanë marrë përgjigje pozitive.
Fëmijët e Pëllumbit janë të shqetësuar dhe i kërkojnë vazhdimisht nënës që ta dërgojë në spital, por ajo vazhdon të refuzojë. “Fëmijët më thonë ta çojnë në spital, por unë nuk e çoj,” – shton ai, duke shpjeguar se Pëllumbi është shtruar dy herë në spital gjatë viteve të kaluara, një herë për një muaj dhe herën tjetër për dy javë. Por përveç këtyre periudhave të shkurtra, ai është mbajtur në kushte të izoluara brenda shtëpisë.
Rakip Elmadhi, infermier i zonës, shpjegon se gjendja e pacientit ka qenë shumë më e rëndë në të kaluarën, por që nuk ka pasur mjaftueshëm mundësi dhe trajnim për të menaxhuar situatën.
“Ai ka 10 vjet që trajtohet me kemp,” thekson Elmadhi, duke shtuar se zonja që kujdeset për pacientin nuk ka marrë kurrë ndihmë profesionale për të menaxhuar gjendjen e tij.
Një tjetër problem është mungesa e një strukture mbështetëse të kujdesit shëndetësor dhe asistencës sociale në fshatrat si Domen.
Fshati nuk ka punonjës socialë të trajnuar, dhe kjo ka bërë që shumë individë me probleme shëndetësore të mbeten të lënë pas dore. Kjo situatë ka shkaktuar pasiguri të madhe për familjet, të cilat shpesh janë të detyruara të përballen me këto probleme vetëm, pa mbështetje nga institucionet përkatëse.
Rasti i Pëllumbit Madhi nuk është i vetmi që ka të bëjë me shkelje të të drejtave të individëve me sëmundje mendore. Ky rast tregon se, në shumë raste, individët që vuajnë nga probleme të tilla nuk kanë mundësi të kenë qasje të barabartë ndaj shërbimeve shëndetësore dhe sociale, dhe shpesh përballen me mungesë mbështetjeje dhe trajtimi adekuat.
Kjo situatë ka nxjerrë në pah nevojën urgjente për reformë në sistemin shëndetësor dhe social të Kosovës dhe Shqipërisë, për të siguruar që individët me probleme të shëndetit mendor të kenë qasje të barabartë ndaj kujdesit dhe mbështetjes të nevojshme.
Për këtë arsye, është e domosdoshme që autoritetet të angazhohen më shumë në ofrimin e mbështetjes për këta individë dhe familjet e tyre, dhe të krijojnë një sistem të qëndrueshëm për trajtimin dhe kujdesin e personave me nevoja të veçanta.
