Vitet e fundit, ndërsa tregtia globale është bërë gjithnjë e më e paqëndrueshme për shkak të konflikteve, tarifave doganore dhe ndërprerjeve të shkaktuara nga pandemitë, Japonia ka filluar të rindërtojë industrinë e saj vendase të gjysmëpërçuesve. Japonia dikur dominonte tregun e elektronikës me performancë të lartë dhe ende krenohet me disa nga teknologjitë më të avancuara në botë të prodhimit të gjysmëpërçuesve.
Megjithatë, në vitet 1980, Japonia ia la prodhimin masiv të gjysmëpërçuesve bazë vendeve si Koreja e Jugut, pasi ky sektori në atë kohë konsiderohej jofitimprurës. Për më tepër, supozohej se tregtia ndërkombëtare do të mbetej e qëndrueshme, kështu që Japonia mund të mbështetej në importe.
Ky vlerësim ka ndryshuar rrënjësisht që atëherë, shpjegoi Kazuto Suzuki nga Universiteti i Tokios në një intervistë për DW. Profesori i politikës së shkencës dhe teknologjisë u ndal në ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit global të shkaktuara nga pandemia e koronavirusit.
“Mungesat e papritura të gjysmëpërçuesve në Japoni, Evropë dhe SHBA i bënë të qartë qeverisë japoneze se ne kemi nevojë për strukturat tona të dedikuara të furnizimit për të parandaluar rënien e industrisë vendase,” tha ai.
Ky ndërgjegjësim për nevojën urgjente për të vepruar është rritur kohët e fundit për shkak të masave të marra nga administrata amerikane e Donald Trump, të cilat kanë kufizuar tregtinë e lirë, shtoi Suzuki.
Jo në krye?
“Faktori më i rëndësishëm për qeverinë është të garantojë sigurinë ekonomike,” thotë Damian Thong, drejtor i kërkimit të kapitalit japonez dhe ekspert për gjysmëpërçuesit në Macquarie Group në Tokio.
“Ekziston një perceptim se është thelbësore për Japoninë të mbajë prodhimin e pavarur të gjysmëpërçuesve në mënyrë që të furnizojë me siguri prodhuesit e saj,” tha ai për DW.
Rritja e inteligjencës artificiale në vitet e fundit ka tërhequr edhe më shumë vëmendjen e qeverisë në këtë sektor, vazhdoi Thong. Megjithatë, pavarësisht këtij presioni, ai beson se nuk ka gjasa që Japonia të dëshirojë të rifitojë pozicionin e saj të mëparshëm si prodhuesi kryesor i gjysmëpërçuesve në botë.
“Qeveria nuk po kërkon zgjerim global,” shpjegoi Thong. “Ajo dëshiron të sigurojë kapacitetin e vet të prodhimit, duke mbetur tërheqëse për kompanitë e huaja që vendosen këtu dhe ndërtojnë fabrikat e tyre.”
Partneritet i gjigantit gjysmëpërçues tajvanez me Sony dhe Denso
Me këto objektiva, Japonia ndjek një strategji me dy drejtime për të forcuar prodhimin vendas. Nga njëra anë, në vitin 2021 qeveria ftoi gjigantin global të gjysmëpërçuesve Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) për të bashkëpunuar me Sony-n dhe furnizuesin e automobilave Denso për të ndërtuar një fabrikë në Kumamoto, Japonia jugore. Buxheti i përgjithshëm i projektit është 1.2 trilion jen (7.34 miliardë euro), nga të cilat më shumë se 40% mbulohen nga subvencionet shtetërore.
Fabrika prodhon gjysmëpërçues 22 dhe 28 nanometërsh, të cilët përdoren kryesisht në automobila dhe elektronikë të konsumit. Për shkak të rritjes së kërkesës, TSMC ka njoftuar ndërtimin e një fabrike të dytë prodhimi në rajon deri në vitin 2023.
Komponenti i dytë i strategjisë ishte themelimi i prodhuesit të ri japonez të gjysmëpërçuesve Rapidus. Që nga viti 2022, qindra miliona dollarë janë investuar në kompani për të ndërtuar fabrika prodhimi në ishullin verior të Hokkaidos.
Rapidus po bashkëpunon me grupin amerikan të teknologjisë IBM dhe qendrën belge kërkimore Interuniversity Microelectronic Center (IMEC) për të përkthyer rezultatet e fundit të kërkimit në prodhim industrial. Qeveria njoftoi së fundmi se do të investojë 100 miliardë jen të tjerë për Rapidus në buxhetin e vitit 2025.
“Qëllimi është të zhvillohen gjysmëpërçues të gjeneratës së ardhshme së bashku me kompani të tjera për të siguruar që Japonia të mbetet një lojtar global”, tha Suzuki.
“Konkurrenca në sektorin e gjysmëpërçuesve po rritet me shpejtësi, veçanërisht për shkak të kërkesës së madhe në fusha të tilla si inteligjenca artificiale, automjetet elektrike, drejtimi i automatizuar, dronët dhe teknologjitë e tjera,” shpjegoi ai.
“Shansi i fundit për t’u rigjallëruar”
Ndërsa prodhuesit tajvanezë aktualisht dominojnë tregun global për gjysmëpërçuesit e avancuar, kompanitë japoneze mbeten lidere në prodhimin e makinerive për prodhimin e këtyre gjysmëpërçuesve.
Megjithatë, Kina mund t’i blejë këto teknologji në një moment. Për më tepër, qëndrimi gjithnjë e më agresiv i Pekinit ndaj Tajvanit, i konsideruar si një provincë separatiste, dhe tensionet e mundshme gjeopolitike po rrisin shqetësimet për pengesat e ardhshme të furnizimit.
Suzuki thekson se Japonia nuk ka zgjidhje tjetër veçse të përballet me këtë sfidë, pasi konkurrenca po bëhet “gjithnjë e më e ashpër”. Megjithatë, ai është i bindur se qeveria është në rrugën e duhur për të arritur autarkinë në prodhimin e gjysmëpërçuesve.
“Avantazhi ynë është se kemi materialet dhe pajisjet e nevojshme për të prodhuar gjysmëpërçues më të fuqishëm”, thotë profesori i Tokios.
“Qeveria beson se kjo është mundësia e fundit për të ringjallëruarr industrinë vendase, për sa kohë që ne kemi ende inxhinierë dhe shkencëtarë me njohuritë e duhura teknike,” thotë Suzuki.
