Qeveria e Kosovës para një muaji ka hequr masën e ndalimit të importeve për mallrat nga Serbia në një pikë kufitare me Serbinë, në atë të Merdares, që cilësohet pika kryesore kufitare Kosovë-Serbi. Heqja e kësaj mase ka rritur me të madhe pranin e mallrave serbe ne tregun e Kosovës.
Tash e një muaj kamionët me mallra serbe lejohen të futen në Kosovë kah pikë kalimi kufitar në Merdar, por me kontrolle të detajuara nga doganierët.
Hyrja e këtyre kamionëve ka shtura me të madhe pranin e mallrave serbe në Kosovë.
Nga Dogana e Kosovës kanë treguar se nga Serbia janë duke hyrë produkte ushqimore dhe ndërtimore.
Derisa, sipas tyre brenda një muaji kanë hyrë në Kosovë mbi 750 dërgesa të ndryshme nga Serbia.
“Në pikën kufitare të Merdarës situata është nën monitorim. Dogana po vazhdon me kontrollet e shtuara konform vendimit të Ministrisë së Punëve të Brendshme për të pezulluar kufizimin dhe për të lejuar importin me kontrolle. Nga 12 tetori e deri më tani kemi mbi 750 dërgesa nga Serbia, ku dominon ushqimi e ndërtimi”.
Sipas Doganës, punën e ka vështirësuar Serbia që ka përzier ngarkesat nga vendet e treta me ato nga ky shtet, gjë që e ndërlikoi procedimin në pikën më të madhe kufitare mes vendesh.
Më 7 tetor, Qeveria e Kosovës e zëvendësoi vendimin për ndalimin e importit të mallrave me origjinë nga Serbia me një të ri që lejon importin, por vetëm përmes kufirit në Merdare dhe me kontroll të detajuar të sigurisë.
Vendimi i saj erdhi pas një trysnie të vazhdueshme nga Gjermania.
Në javën e kaluar ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla, ka biseduar me të dërguarin e posaçëm të Gjermanisë për Ballkanin Perëndimor, Manuel Sarrazin, për masën e kontrolleve manuale të sigurisë për mallrat nga Serbia që hyjnë në Kosovë.
“Zyrtarët tanë shtetërorë po e zbatojnë këtë vendim me përkushtim, me qëllim të garantimit të sigurisë së vendit tonë deri në funksionalizimin e sistemeve të skanerëve ‘X’, që do të lehtësojnë edhe punën e tyre edhe pritjet në pika kufitare”, tha Sveçla.
Deri tani mallrat serbe në Kosovë mund të hyjnë vetëm në piken kufitare në Merdare.
Në vendkalimet e tjera është paralajmëruar se do të lejohet importi vetëm kur të sigurohen skanerët, të cilët do t’i ndihmojnë Doganës së Kosovës në kontrollin e mallrave, pa ndërhyrje fizike.
Ambasada gjermane ka treguar se blerja e këtyre skanerëve është në proces, “në përputhje me të gjitha rregullat dhe rregulloret e vlefshme për prokurimin publik”.
Vetë autoritetet gjermane ofruan ndihmë që edhe Kosova ta avancojë kontrollin në atë nivel.
Oferta e tyre për skanerë të avancuar pasoi kërkesën ndaj Qeverisë së Kosovës që të hiqte kufizimin ndaj mallrave të Serbisë, me argumentin se po shkelte Marrëveshjen për Tregti të Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA), dhe se po rrezikonte pjesëmarrjen në nismat rajonale.
Me heqjen e kufizimit në Merdare u zhbllokua puna e CEFTA-s.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, pati treguar se në pikën kufitare me Serbinë, Merdare, do të ndryshohet masa e sigurisë për mallrat që nisen nga ky vend.
Ai ka thënë se Qeveria e ka ndërruar masën e sigurisë nga kufizimi i plotë, në kontroll të shtuar, deri në sigurim të skanerëve të avancuar.
“Kur të na vijnë skanerët, atëherë ata vendosen në të gjitha pikat kufitare, por përderisa nuk na vijnë skanerët, ne do ta hapim vetëm një pikë kufitare, e cila do ta ketë kontrollin e shtuar, pasi masat që kemi janë masa të sigurisë”.
Kurse, kryeministri i Serbisë, Millosh Vuçeviq, e pati mirëpritur vendimin e Qeverisë së Kosovës për të hequr ndalesën për mallrat serbe në pikëkalimin kufitar kryesor në Merdare.
Vuçevic kishe thënë se ky vendim erdhi si pasojë e përpjekjeve gjermane.
“Gjëja më e rëndësishme tani është që serbët mund të pranojnë me rregull furnizimet ushqimore dhe ilaçet. Është përpjekje e mirë e palës gjermane, e cila e ka vënë në pah fazën e re të marrëveshjes së CEFTA-s. Ne jemi gjithmonë gati për marrëveshje, nuk mendojmë që kompromiset janë të këqija, sidomos nëse krijojnë kushte më të mira për serbët në Kosovë”.
Grupi “Besa Besë”, ka bërë thirrje për bojkotim të produkteve serbe.
Thirrja e tyre ka ardhur pas ndryshimit të masës së Qeverisë së Kosovës për mallrat serbe, të cilat tash mund të hyjnë në Kosovë për me kontrolle të shtuara dhe të detajuara nga Dogana e Kosovës.
“Ne i lusim të gjithë qytetarët e Kosovës dhe mbarë opinionin që të bojkotojmë produktet serbe. Askush më shumë se qytetarët e Kosovës brez pas brezi se kanë vuajtur nënshkrimin dhe torturën që u bë ndaj popullatës shqiptare, pasojat e asaj torture të regjimit të Milloshoviqit i kanë vuajtur gjenerata të tëra. Prandaj, s’ka vendim qeveritare as forcë politike më të madhe se vendimi qytetarë. Qytetarët dashur, atdheu është i Juaji, prandaj vendosni që t’i bojkoton produktet serbe”, thuhet në komunikatën e grupit “Besa Besë”.
Qeveria e Kosovës e kishte vendosur ndalesën ndaj importit të mallrave nga Serbia në korrik të vitit 2023 për arsye sigurie, pasi tre policë të Kosovës ishin arrestuar nga policia serbe. Megjithëse ata ishin liruar më vonë, vendimi për mallrat serbe kishte mbetur në fuqi.
Kosova, prej vitesh, përballet me deficit të lartë tregtar, që do të thotë se importon shumë më shumë sesa që eksporton. Mesatarisht në vit, ajo importon mallra në vlerë prej 5 miliardë eurosh, ndërsa eksporton nën 1 miliard.
Për kohë të gjatë, Serbia ishte ndër shtetet me praninë më të madhe të produkteve të saj në Kosovë, të cilat tani janë të pavërejtshme.
Brenda një dite, ky vend eksportonte mbi një milion euro mallra në Kosovë.
Nga qershori deri në dhjetor të vitit të kaluar – kur ishte në fuqi ndalesa e vënë nga Qeveria e Kosovës – Serbia eksportoi në tregun e Kosovës mallra në vlerë prej 75 milionë eurosh, krahasuar me rreth 240 milionë euro sa ishte vlera në periudhën e njëjtë të vitit 2022./ MONITOR
