Si çdo vit tjetër në shkurt, Mynihu është skenë e shumë diskutimeve për situatën aktuale të sigurisë në botë për tre ditë me radhë. Temat e Konferencës së Sigurisë së Mynihut (MSC) këtë vit ishin, siç mund të pritej, lufta në Ukrainë dhe lufta në Lindjen e Mesme. Këto dy pika krizash përcaktuan në mënyrë tematike shumicën e diskutimeve gjatë konferencës treditore në hotelin luksoz Bayerischer Hof.
Një mundësi për bisedime dypalëshe
Por përveç diskutimeve të hapura për publikun, MSC njihet që nga koha e Lufta e Ftohtë për bisedat në prapaskenë të përfaqësuesve të pushtetit që normalisht qëndronin larg njëri-tjetrit në publik. Përqendrimi i madh i pjesëmarrësve të rëndësishëm dhe labirinteve të hoteli luksoz ofron mundësi për biseda më intime larg syve kureshtarë të përfaqësuesve të mediave.
Këtë e dinë edhe pjesëmarrësit e vendeve të Ballkanit Perëndimor, për të cilët takimi në Mynih është një takim thelbësor në fillim të vitit politik. Këtë vit, presidentët e shteteve dhe qeverive të të gjitha vendeve të krijuara pas shpërbërjes së Jugosllavisë ishin përsëri në Bayerischer Hof, por ata vetë, me përjashtim të presidentit maqedonas Steve Pendarovski dhe kolegut të tij malazez Jakov Milatoviq, nuk morën pjesë në panelet publike.
Udhëheqësit e vendeve të Ballkanit Perëndimor mburreshin me takime të shumta dypalëshe: Presidenti serb Aleksandar Vuçiç u takua me ministrat e Jashtëm britanik dhe kinez, David Cameron dhe Wang Yi, delegacionin e Senatit të SHBA-së, si dhe mikpritësin jozyrtar, kryeministrin e landit të Bavarisë, Markus Söder, të cilin e ftoi të vizitonte Beogradin. Siç u tha gazetarëve në Mynih, Vuçiq iu ankua të gjithëve për pozitën e serbëve në Kosovë.
Në të njëjtën kohë, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ishte në metropolin bavarez dhe, sipas një komunikate nga zyra e tij, në një bisedë me përfaqësues të Senatit amerikan, ai ka akuzuar Beogradin zyrtar për problemet e fundit që kanë lindur pas vendimit për ndalimin e dinarit. Jeanne Shaheen, anëtare e Komisionit të Senatit për Politikë të Jashtme, tha gjatë një paneli për Ballkanin se ajo foli me Vuçiqin dhe Kurtin dhe u tha atyre se “të dyja palët duhet të lëvizin”.
Sarajeva duhet të bëjë reforma
Kryeministri kroat Andrej Plenkoviq nuk u mor me Serbinë dhe Kosovën, por me temën e tij të preferuar kur është në skenën ndërkombëtare: mbështetjen e BH nga Kroacia në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian. Në të njëjtën kohë, në një nga panelet, anëtari i presidencës së B-H, Denis Beqiroviq, i bëri thirrje Brukselit që në mars të hapë negociatat me B-H për anëtarësimin e plotë në BE.
Përfaqësuesi i qeverisë gjermane për Ballkanin Perëndimor, Manual Sarrazin, tha për DW në margjinat e konferencës se hapja e negociatave tashmë varet nga koalicioni në Sarajevë. “Koalicioni ka dërguar sinjale të kujdesshme për progresin kur bëhet fjalë për reformat për të na mundësuar që ta ndjekim këtë rrugë pozitivisht, por duhet të shohim edhe rezultate konkrete në terren”, tha Sarrazin. Me fjalë të tjera: ju ende duhet të bëni diçka nëse doni që ne t’ju shtyjmë. Sarrazin gjithashtu e lidhi çështjen e anëtarësimit në Bashkimin Evropian me çështjen e stabilitetit dhe sigurisë, veçanërisht në dritën e agresionit rus kundër Ukrainës.
Anëtarësimi në BE si garanci sigurie
Meqë ra fjala, gjatë diskutimeve të ndryshme në MSC, anëtarësimi në NATO dhe në Bashkimin Evropian u theksua në disa raste për vendet e Ballkanit Perëndimor si garanci për paqen dhe sigurinë. Mirëpo, rruga drejt Bashkimit Evropian nuk është e lehtë, u ankua presidenti maqedonas Stevo Pendarovski, i cili vazhdimisht theksoi bllokadën absurde bullgare të negociatave për anëtarësim. Por paneli diskutoi edhe problemet e Malit të Zi dhe Kroacisë, të cilat ende nuk i kanë zgjidhur mosmarrëveshjet me kufijtë e tyre, gjë që mund të jetë një rrethanë rënduese për aspiratat e Malit të Zi për anëtarësim në BE.
Pendarovski problemin e bllokimit të negociatave e sheh ekskluzivisht si problem të Bashkimit Evropian. Edhe Sarrazin është i vetëdijshëm për këtë. “Nëse në Ballkanin Perëndimor Bashkimi Evropian tregon se nuk është në gjendje të zgjidhë problemet, si do të na marrin seriozisht kur bëhet fjalë për probleme shumë më të mëdha globale”, tha Sarrazin për DW. Ai vuri në dukje se Miroslav Lajçak, komisioneri special i BE-së për negociatat ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, është gjithashtu në Mynih. Por ai tha se “për momentin nuk ka asgjë të re për të thënë” kur bëhet fjalë për përparimin në afrimin midis Beogradit dhe Prishtinës.
Ndikimi shkatërrues rus në Ballkan
Analistët ende e shohin ndikimin e Rusisë në Ballkan si një nga faktorët më të mëdhenj të destabilitetit. “Mënyra se si po vepron Rusia, ajo nuk po vepron vetëm kundër Ukrainës. Rusia është një faktor destabilizues kudo në botë. Rusia po përpiqet të destabilizojë edhe Ballkanin… ne nuk kemi nevojë për takime të reja, por duhet të mbështesim menjëherë Ukrainën dhe t’i japim asaj atë që i nevojitet”, tha kryeministrja daneze Mette Frederiksen në një panel mbi rolin e sigurisë së Bashkimi Europian.
Frauke Seebass, analiste dhe specialiste për Ballkanin Perëndimor e Shoqatës Gjermane për Politikë të Jashtme (DGAP), tha për DW se narrativa pro-ruse në shumë pjesë të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht në ato nën ndikimin e Beogradit, vazhdon të jetë një problem i madh sigurie. “Duke pasur parasysh situatën e tanishme gjeopolitike, afërsia me Rusinë dhe shpërfillja gjithnjë e më e hapur ndaj vlerave themelore demokratike janë gjithashtu shqetësuese. Komunikimi publik është gjithnjë e më shumë antiperëndimor dhe Rusia portretizohet si aleati më i rëndësishëm. Perspektivat për t’u bashkuar me BE-ja ka humbur besueshmërinë, dhe rrjedhimisht efektivitetin e tyre gjatë viteve, duke kufizuar më tej ndikimin e aktorëve perëndimorë”, thotë Seebass.
Sa i përket Malit të Zi, siç thotë presidenti Milatoviq, reputacioni i Rusisë është në një trajektore në rënie. “Nuk ka asnjë kuptim për aktivitetet e Rusisë në Ukrainë. Mendimi im është se Rusia ka humbur ndikimin e saj në Mal të Zi,” tha Milatoviq në një panel për Ballkanin të shtunën mbrëma.
Rreziku i luftës është ende i vogël
Edhe pse duket se BE dhe SHBA po bëjnë përpjekje për të parandaluar hapjen e pikave të reja të nxehta në Ballkanin Perëndimor që do të kërcënonin fokusin e energjisë në Ukrainë, ekspertë si Seebass nuk shohin një rrezik të drejtpërdrejtë të konflikteve të luftës në Ballkan. “Duke pasur parasysh tensionet në rritje, shpesh bëhen krahasime me vitet 1990 para fillimit të luftërave në Jugosllavi. Megjithatë, situata e sigurisë është e ndryshme: tre vende të Ballkanit Perëndimor që nuk janë anëtare të BE-së tani janë anëtarë të NATO-s, që e bën luftën pak të mundshme”, thotë Seebass./DW
