Një valë ankthi ka kapluar ministrat evropianë të mbrojtjes dhe krerët e forcave të armatosura, ndërsa politikanët dhe udhëheqësit ushtarakë besojnë se Donald Trump që është skeptik ndaj NATO-s, mund të zgjidhet si presidenti i ardhshëm i SHBA-ve – dhe se Rusia nuk mund të detyrohet të largohet ose të mposhtet në Ukrainë. Kjo qasje e ethshme ka nxitur paralajmërime në rritje se Evropa mund të përfshihet në një luftë në Rusi, edhe pse aktualisht Rusia është e përfshirë në Ukrainë.
Në të njëjtën kohë, tensionet në Lindjen e Mesme kanë vazhduar të rriten. Sulmi i Izraelit në Gaza vazhdon; armiqësitë me Hezbollahun e lidhur me Iranin në Liban rriten; dhe SHBA dhe Britania e Madhe nisën sulme bombarduese në zonat e kontrolluara nga Houthi në Jemen për të ndalur bastisjet në anijet në Detin e Kuq.
Çfarë thonë politikanët dhe gjeneralët?
Admirali Rob Bauer, kryetar i komitetit ushtarak të NATO-s, tha javën e kaluar se “nuk ishte e qartë se ne jemi në paqe” dhe kjo ishte “arsyeja pse ne po përgatitemi për një konflikt me Rusinë dhe grupet terroriste nëse bëhet fjalë për të”, përpara se NATO të nisë atë që e konsideron si stërvitjen më të madhe të saj në dekada, duke përfshirë 90,000 trupa.
Grant Shapps, sekretari britanik i mbrojtjes, përdori një gjuhë edhe më të fortë, duke argumentuar se dividenti i paqes në luftën e ftohtë kishte mbaruar dhe se Mbretëria e Bashkuar dhe aleatët e saj “po kalonin nga një botë e pasluftës në një botë të paraluftës” me idealizmin e zëvendësuar nga “realizmi kokëfortë”. Ishte koha, argumentoi ai, për riarmatim për të mbrojtur Evropën nga “tërbimi i Putinit”.
Boris Pistorius, ministri gjerman i mbrojtjes, dha një intervistë javën e kaluar duke sugjeruar se ndërsa një sulm rus nuk ishte i mundshëm për momentin “ekspertët tanë presin një periudhë prej pesë deri në tetë vjet në të cilën kjo mund të jetë e mundur”. Evropa, shtoi ai, “po përballej me një situatë kërcënimi ushtarak … që nuk ekzistonte që prej 30 vjetësh.
Norvegjia dhe Suedia gjithashtu kanë bërë paralajmërime të ngjashme muajin e kaluar.
A nuk është ky thjesht një frikësim nga ushtarakët që duan më shumë para?
Planifikimi për luftë, një emergjencë e largët, është ajo që bëjnë ushtritë dhe gjithmonë ka presion nga gjeneralët dhe ministritë e mbrojtjes për të shpenzuar më shumë. Por lufta në Ukrainë – e cila do të mbushë dy vjet muajin që vjen – po shteron rezervat perëndimore të municioneve.
Ndërkohë, duket gjithnjë e më shumë e mundshme që Kongresi i SHBA-ve të mos votojë për një paketë të re ndihme ushtarake prej 61 miliardë dollarësh për Ukrainën, ndërsa republikanët rrisin presionin mbi një marrëveshje shkëmbimi reciprok për të rritur sigurinë në kufirin jugor të SHBA-së.
Një valë armësh perëndimore të dhëna deri më tani Ukrainës, duke përfshirë tanket gjermane Leopard 2 dhe British Challenger 2; automjete luftarake amerikane Bradley; Artileria e raketave me rreze të gjatë veprimi amerikane, britanike dhe franceze, si dhe municionet dhe predhat e artilerisë kanë dështuar të çajnë vijën e frontit rus. Dhe, nëse ndihma ushtarake e ardhshme amerikane do të ndalonte si rezultat i bllokimit në Kongres, Evropa do të stërmundohej për të plotësuar boshllëkun në armatim.
Ekspertët kanë frikë se pa SHBA-në, Rusia mund ta kthejë gradualisht situatën
Në të njëjtën kohë, Trump duket i vendosur të fshijë nominimin republikan pas fitoreve paraprake në Ioëa dhe Neë Hampshire. Kujtimet e presidencës së tij të mëparshme mbeten në Evropë, mes pikëpyetjeve rreth afërsisë së marrëdhënies së tij me Putinin dhe kërcënimit të tij në samitin e NATO-s në vitin 2018 se SHBA-ja mund të “ecë përpara vetëm” dhe të largohet nëse vendet e tjera nuk shtojnë shpenzimet e tyre ushtarake për Aleancën.
Çfarë mund të thotë kjo për NATO-n?
Manfred Weber, kreu i Partisë Popullore Evropiane konservatore në Parlamentin Evropian, përdori një intervistë në Politico të enjten për të promovuar idenë se BE-ja duhet të marrë përsipër NATO-n në mbrojtjen e kontinentit, duke propozuar “një shtyllë evropiane të mbrojtjes” që duhet të përfshijë një ombrellë bërthamore, e siguruar nga Franca, si i vetmi shtet me armë bërthamore në BE. “Kur e shikoj këtë vit si politikan evropian, gjëja e parë që na shkon në mendje është Trump”, tha ai.
Mes disa politikanëve të BE-së flitet për nevojën e krijimit të një komisioneri të mbrojtjes të BE-së, por realiteti është se kjo manovër nuk ka gjasa të zëvendësojë NATO-n, anëtarët e së cilës me ushtri të mëdha përfshijnë Mbretërinë e Bashkuar (armët bërthamore të së cilës janë premtuar në aleancë) dhe Turqia si dhe SHBA. Anëtarët e NATO-s kanë më shumë gjasa të përpiqen të qetësohen dhe të durojnë një presidencë të Trumpit, siç bënë nga viti 2016.
A mund të ketë vërtet një luftë më të gjerë me Rusinë?
Gjenerali Sir Patrick Sanders, kreu i ushtrisë britanike, sugjeroi se ushtria profesionale e Mbretërisë së Bashkuar ishte shumë e vogël për të qëndruar gjatë në një luftë gjithëpërfshirëse me Rusinë dhe do të duhej një “ushtri qytetare” për të fituar një të tillë, duke lënë të kuptohet për një rikthim në rekrutimi në një emergjencë të plotë. Megjithëse ai skenar u hodh poshtë nga qeveria britanike si hipotetik dhe “jo i dobishëm”, vende të tjera evropiane si Letonia dhe Suedia kanë ringjallur format e shërbimit ushtarak dhe Pistorius tha në dhjetor se ai “po merrte parasysh të gjitha opsionet”.
Por nuk është aspak e qartë nëse Rusia, sado agresiv që dëshiron të jetë Putini, do të kishte kapacitetin për të sulmuar vendet anëtare të NATO-s. Është vlerësuar nga inteligjenca perëndimore se 315,000 rusë janë vrarë ose plagosur në Ukrainë dhe forcat e Moskës kanë dështuar në mënyrë të përsëritur të depërtojnë fqinjin e saj më të vogël. Ankthi për humbjen e mbështetjes amerikane mund të jetë real, por kërcënimi nuk është aq i rëndësishëm.
