Luftërat e mëdha janë një tragjedi për njerëzit dhe vendet që luftojnë. Ato gjithashtu shndërrojnë mënyrën se si bota përgatitet për konflikt, me pasoja të mëdha për sigurinë globale. Britania, Franca dhe Gjermania dërguan vëzhgues në luftën civile amerikane, për të studiuar beteja si Gettysburg.
Duelet e tankeve në luftën e Yom Kipur-it në vitin 1973 ishin raste studimi kyçe që më vonë u shfrytëzuan në luftërat si ajo e Vietnamit, ku Amerika pësoi humbje, dhe ajo në Irak, në vitin 1991.
Lufta në Ukrainë është lufta më e madhe në Europë që nga viti 1945. Ajo do të ndikojë në mënyrën e luftimit për dekadat e ardhshme. Lufta ka shkatërruar çdo iluzion se konflikti modern mund të kufizohet nga fushatat e përmbajtjes ose të evoluojë në beteja në hapësirën kibernetike.
Në fakt, është vënë re një lloj i ri lufte me intensitet të lartë, që ndërthur teknologjinë e fundit, me një numër të madh viktimash dhe një përdorim të jashtëzakonshëm municionesh, duke tërhequr në vorbullën e saj civilë, aleatë dhe kompani private.
Është e sigurt se ndërkohë, regjimet autokratike po studiojnë se si mund të arrijnë një përparësi në çdo konflikt të ardhshëm.
Në vend që të frikësohen nga vdekja dhe shkatërrimi, shoqëritë liberale duhet të pranojnë se luftërat midis ekonomive të industrializuara, janë një perspektivë shumë e mundshme dhe prandaj duhet të fillojnë të përgatiten.
Mësimet
Nga lufta në Ukrainë nxjerrim tre mësime të mëdha.
I pari është se fushëbeteja po bëhet transparente. Harrojini dylbitë ose hartat; tashmë ka sensorë të instaluar në satelitë dhe në flotat e dronëve.
Të lirë dhe të kudondodhur, ata japin të dhëna të cilat përpunohen nëpërmjet algoritmeve gjithnjë e më të përmirësuara, që mund të dallojnë gjilpërën në kashtë: për shembull, mund të spikatin sinjalin celular të një gjenerali rus, ose konturet e një rezervuari të kamufluar.
Informacion më pas mund të përcillet nga satelitët tek ushtarët e rangut më të ulët në front, ose të përdoret për të shënjestruar artilerinë dhe raketat me saktësi dhe rreze të paparë.
Kjo transparencë e lartë nënkupton se luftërat e ardhshme do të varen nga zbulimi.
Përparësitë do të jenë zbulimi i armikut, përpara se ai t’ju dallojë i pari; verbimi i sensorëve të armikut, qofshin dronë apo satelitë; dhe ndërprerja e mjeteve të tij për të dërguar të dhëna nëpër fushëbetejë, qoftë përmes sulmeve kibernetike, luftës elektronike apo eksplozivëve të modës së vjetër.
Trupat duhet të zhvillojnë mënyra të reja luftimi, duke u mbështetur në lëvizshmërinë, shpërndarjen, fshehjen dhe mashtrimin. Ushtritë e mëdha që nuk investojnë në teknologji të reja ose nuk zhvillojnë doktrina të reja do të mposhten nga ato më të voglat që e bëjnë këtë.
Edhe në epokën e Inteligjencës Artificiale, mësimi i dytë është se lufta mund të përfshijë ende një masë të madhe fizike prej qindra mijëra njerëzish dhe miliona makinerish dhe municionesh.
Viktimat në Ukrainë kanë qenë të shumta: aftësia për të parë objektivat dhe për t’i goditur ato me saktësi do të rrisë numrin e viktimave. Për t’u përshtatur, trupat kanë gërmuar llogore të thella nëpër male.
Përdorimi i municioneve dhe i pajisjeve është madh: Rusia ka gjuajtur plot 10 milionë predha brenda një viti. Ukraina humbet rreth 10,000 dronë në muaj. Ajo po u kërkon aleatëve municione, për të përmirësuar kundërsulmin.
Përfundimisht, teknologjia mund të ndryshojë mënyrën se si plotësohet dhe ruhet kjo kërkesë për “masë” fizike. Më 30 qershor, gjenerali amerikan Mark Milley parashikoi se një e treta e forcave të armatosura të avancuara, do të bëheshin robotike në 10-15 vjet: përfytyroni forca ajrore pa pilot dhe tanke pa ekuipazh.
Megjithatë, ushtritë duhet të jenë në gjendje që të luftojnë në këtë dekadë dhe në dekadën e ardhshme.
Kjo kërkon rimbushje të rezervave për t’u përgatitur për një shkallë të lartë konsumimi, duke krijuar kapacitetin e nevojshëm industrial për të prodhuar pajisje në shkallë shumë më të madhe dhe për të siguruar që ushtritë të kenë rezerva të fuqisë punëtore.
Samiti i NATO-s, i mbajtur më 11 dhe 12 korrik, tregoi nëse vendet perëndimore mund të vazhdojnë të forcojnë aleancën e tyre për këto qëllime.
Mësimi i tretë që nxjerrim nga lufta në Ukrainë, që është zbatuar gjithashtu për pjesën më të madhe të shekullit XX, është se kufiri i një lufte të madhe është i gjerë dhe i paqartë.
Konfliktet e Perëndimit në Afganistan dhe Irak u luftuan nga ushtri të vogla profesionale dhe ishin një barrë e lehtë për civilët në atdhe (por shpesh shkaktuan shumë mjerim për vendasit e shteteve ku zhvillohej lufta).
Ndërsa në Ukrainë, civilët janë zhytur në luftë si viktima (mbi 9,000 kanë vdekur), por edhe si pjesëmarrës: një gjyshe nga provinca mund të ndihmojë në orientimin e zjarrit të artilerisë nëpërmjet një aplikacioni smartphone.
Dhe një grup i ri kompanish private ka qenë shumë i rëndësishëm. Softueri i fushëbetejës së Ukrainës mbështetet në serverët e teknologjisë cloud jashtë vendit; firmat finlandeze ofrojnë të dhëna për shënjestrimin dhe komunikime satelitore për ato amerikane.
Një rrjet aleatësh, me nivele të ndryshme angazhimi, ka ndihmuar në furnizimin e Ukrainës dhe zbatimin e sanksioneve dhe një embargoje ndaj tregtisë ruse.
Por kufijtë e rinj krijojnë edhe probleme të reja. Pjesëmarrja në rritje e civilëve ngre pyetje ligjore dhe etike. Kompanitë private të vendosura jashtë zonës së konfliktit fizik, mund të bëhen shënjestër e një sulmi virtual ose të armatosur.
Ndërsa kompanitë e reja përfshihen në konflikt, qeveritë duhet të sigurojnë që asnjë kompani të mos bëhet shkas i ndonjë dështimi në luftë.
Nuk ka dy luftëra të njëjta. Një luftë midis Indisë dhe Kinës mund të zhvillohet në Rrafshnaltën Tibetiane, e njohur si “çatia e botës”. Përplasja kino-amerikane mbi Tajvanin do të përfshinte më shumë fuqi ajrore dhe detare, raketa me rreze të gjatë dhe do të shkaktonte përçarje të tregtisë.
Kërcënimi i ndërsjellë i përdorimit të armëve bërthamore ndoshta ka ndikuar për të kufizuar përshkallëzimin në Ukrainë. NATO nuk është përfshirë drejtpërdrejt në konfliktin me një armik të armatosur me armë bërthamore dhe kërcënimet e Rusisë kanë qenë të kota deri tani.
Por në një luftë për Tajvanin, Amerika dhe Kina do të tundoheshin të sulmonin njëra-tjetrën në hapësirë, gjë që mund të çonte në përshkallëzim bërthamor, veçanërisht nëse do të çaktivizoheshin satelitët e paralajmërimit të hershëm dhe komandimit dhe kontrollit.
Silicon Valley dhe beteja Somme
Shoqëritë liberale janë shumë të tunduara që të tërhiqen fare nga tmerret e Ukrainës dhe nga kostoja dhe përpjekja e madhe e modernizimit të Forcave të tyre të Armatosura.
Megjithatë, ato nuk mund të hamendësojnë se një konflikt i tillë, midis ekonomive të mëdha të industrializuara, do të jetë një ngjarje e vetme.
Një Rusi autokratike dhe e paqëndrueshme mund të përbëjë një kërcënim për Perëndimin në dekadat e ardhshme.
Rritja e ndikimit ushtarak të Kinës është një faktor destabilizues në Azi dhe ringjallja globale e autokracive mund t’i bëjë konfliktet më të mundshme.
Ushtritë që nuk nxjerrin mësim nga lloji i ri i luftës industriale që është shpalosur në Ukrainë, rrezikojnë të humbasin ndaj atyre që e bëjnë këtë./Monitor
