Vjena, një qytet sinonim i intrigave të errëta të Luftës së Ftohtë, është bërë sërish kryeqyteti i spiunazhit të Europës pas pushtimit rus të Ukrainës dhe qeveria austriake duket se nuk po nxiton ta ndryshojë këtë. Pas një shpërthimi të vërtetë të aktiviteteve të fshehta, tre partitë më të mëdha opozitare të vendit mbështetën së bashku ndryshimet legjislative në pranverë për të kriminalizuar përfundimisht spiunazhin në Austri, shkruan Financial Times.
Por muaj më vonë, përpjekjet e tyre nuk kanë dhënë fryte falë zvarritjes së vazhdueshme të qeverisë.
“Ne e kemi vënë në dukje këtë abuzim për një kohë të gjatë,” tha Stephanie Krisper, një deputete e partisë liberale Neos, e cila po bën presion për një nismë legjislative për të kriminalizuar spiunimin në tokën austriake. “Megjithatë, në kodin penal nuk ka ndryshuar asgjë, me pasoja të rënda”, shtoi ajo.
Rritja e spiunazhit në Vjenë tërhoqi dënimin nga aleatët dhe minoi pozicionin e Austrisë midis fqinjëve të saj evropianë, të cilët janë gjithnjë e më të vetëdijshëm për shqetësimet e sigurisë. Vendi është shtëpia e disa organizatave të mëdha ndërkombëtare, duke përfshirë Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), OPEC dhe agjenci të ndryshme të OKB-së, por Vjena zyrtare tradicionalisht ka mbyllur një sy ndaj aktiviteteve të fshehta të inteligjencës në tokën e saj – për sa kohë që operacionet e synuara janë jo qeveria austriake, shkruan Financial Times. Austria është një “aeroplanmbajtëse e vërtetë” për agjentët e paligjshëm rusë në zemër të kontinentit evropian, tha një spiun i lartë europian për FT vitin e kaluar.
Habia e oficerëve të inteligjencës evropiane
Zyrtarë të lartë të inteligjencës evropiane po e shikojnë situatën në Austri me shqetësim në rritje. Vendi është tashmë i izoluar nga shumë prej marrëveshjeve të kontinentit të mirëpërcaktuar për ndarjen e inteligjencës, të cilat koordinohen përmes “Club de Berne”, një rrjet joformal i agjencive evropiane të spiunazhit të quajtur sipas qytetit zviceran të Bernës.
Dhe ndërsa Vjena ka qenë e etur për të tërhequr përsëri aleatët e saj, lufta në Ukrainë deri më tani ka dëshmuar një mundësi të humbur për ta bërë këtë. Që nga pushtimi i plotë i Rusisë shkurtin e kaluar, vendet evropiane kanë dëbuar më shumë se 400 spiunë rusë të fshehur nën maskat diplomatike nga territoret e tyre. Austria, nga ana tjetër, ka dëbuar vetëm katër deri më tani.
Ka ende më shumë se 180 diplomatë rusë të akredituar në Vjenë, thotë një zyrtar i lartë i inteligjencës perëndimore, por të paktën një e treta dihet se përdorin statusin diplomatik për aktivitete të mbledhjes së inteligjencës. Shumë prej tyre tani veprojnë ilegalisht në Austri, falë kontrollit të dobët të policisë dhe spiunazhit. “Është vërtet Perëndimi i Egër”, komenton një diplomat perëndimor.
Agjentët kinezë, iranianë, izraelitë dhe sauditë janë gjithashtu shumë të pranishëm në Austri, së bashku me dhjetëra zyrtarë amerikanë, britanikë dhe evropianë të ngarkuar me monitorimin e tyre. Situata është bërë një dhimbje koke e madhe për qeverinë e koalicionit konservator-gjelbër të Austrisë.
Problemi shihet edhe nga rruga
Që kur Neos propozoi kriminalizimin e spiunazhit “kundër një shteti të huaj ose një organizate ndërkombëtare” në Austri, qeveria ka përdorur dy herë ndikimin e saj në parlament për të parandaluar çdo votim për këtë çështje. Tani çështja është shtyrë për pas pushimeve verore. Qeveria thotë se i duhet më shumë kohë për konsultime midis disa kabineteve përpara se të ndryshojë ligjin.
Crisper thotë se problemi nuk po merret mjaft seriozisht. “Nëse, për shembull, Rusia do të spiunonte Gjermaninë – një nga partnerët tanë më të ngushtë – në territorin austriak, ne nuk do të mund të bënim asgjë për këtë, sepse kjo nuk ndodh ‘në dëm të Austrisë’,” tha ajo, duke cituar teksti i ligjit aktual.
“Vjena është një mjedis i përsosur për spiunazh dhe ka qenë gjithmonë,” thotë Gustav Gressel, një ish-gazetar austriak i luftës, i cili tani është një bashkëpunëtor i lartë politik në institutin e mendimit të Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR). “Nëse je një zyrtar i inteligjencës ruse dhe dëshiron të rekrutosh një burim në Gjermani, pse rrezikon ta takosh atje? Ti e fton atë të shkojë për ski në Austri”.
Kryeqyteti i Austrisë ka të ngjarë të jetë mikpritës i një operacioni masiv të inteligjencës ruse, një fakt që mezi fshihet edhe në nivel rrugësh për kalimtarët e rastësishëm. Çatitë e çdo ndërtese diplomatike ruse dhe komplekse të shpërndara nëpër qytet janë të mbuluara me radarë, kupola dhe “bara” të pazakonta, objekte të vogla magazinimi – disa prej të cilave u ndërtuan vetëm në muajt e fundit – që ekspertët thonë se pothuajse me siguri përmbajnë teknologji të mbikqyrjes elektronike.
Dhe vetë shërbimi kryesor i inteligjencës është i dëshpëruar
Një nga “funksionet kryesore të shërbimit të inteligjencës ruse në Vjenë duket të jetë mbledhja e sinjaleve të inteligjencës” në një nivel që e ka ngritur të gjithë operacionin në “më të rëndësishmin e të gjithë rrjetit në Evropë”, thekson Thomas Riegler, një historian austriak i inteligjencës dhe mendimtar politik. “Ka antena të fuqishme satelitore në çatitë e pothuajse të gjitha ndërtesave diplomatike ruse. Ka edhe një në krye të Shtëpisë së Kulturës,” shton ai. Vjena përdoret si një qendër e inteligjencës për Rusinë dhe fuqitë e tjera armiqësore, duke lehtësuar dhe mbështetur operacionet e spiunazhit gjetkë në Evropë, thotë Riegler.
