Marina Abramoviç është një artiste e performancës, e lindur në kryeqytetin serb Beograd në vitin 1946. Në vitin 1974, ajo realizoi në Napoli të Italisë një nga shfaqjet më tronditëse, të paharrueshme dhe më të përfolura në historinë e artit modern.
Performanca e saj u titullua “Ritmi Zero”. Publiku u ftua në një dhomë ku ndodhej Marina, e cila qëndronte aty në heshtje. Në mur ishte varur një letër ku shkruhej: ”Udhëzim. Në tavolinë janë 72 objekte, të cilat ju mund t’i përdorni tek unë sipas dëshirës. Unë jam objekti i performancës. Gjatë kësaj periudhe, unë marr përgjegjësinë e plotë për atë që do të ndodhë. Kohëzgjatja:6 orë (20:00 – 02:00).
Pra Marina do të qëndronte në këmbë për 6 orë, ndërsa publiku mund t’i bënte asaj çfarë të donte. Njerëzit mund të përdornin cilindo nga 72 objektet, që Marina vendosi në tavolinë.
Këto objekte përfshinin sende që mund të përdoreshin për kënaqësi, por dhe ato që mund të përdoreshin për të shkaktuar dhimbje.
Midis tyre ishin një trëndafil, një pendë, një bisturi, parfum, sheqer, tortë me çokollatë, zinxhir, mjaltë, bukë, rrush, verë, kamxhik, vaj ulliri, gërshërë, madje edhe një pistoletë e mbushur. Marina i garantoi audiencës, se nuk do të kishte asnjë pasojë ligjore, pavarësisht se çfarë do t’i bënin asaj.
Pra edhe nëse dikush do të vendoste ta përdhunonte ose ta vriste, ajo do ta lejonte të ndodhte. Në fillim publiku nisi të reagojë me qetësi. Dikush e ktheu nga ana tjetër. Një person tjetër ia ngriti duart lart. Por pas 3 orësh, publiku u bë më i dhunshëm, më agresiv.
Dikush i preu rrobat me gërshërë dhe e zhveshi lakuriq. Disa të tjerë e prekën në vende intime. Një pjesëtar i audiencës i drejtoi pistoletën. Pas 4 orësh, ata nisën që t’ia prisnin lëkurën. Dikush i vendosi në trup një trëndafil me gjemba.
Një pjesëtar i publikut e preu paksa në fyt, për t’i thithur gjakun. Në fund, dikush ia vendosi armën në kokë, dhe e vuri gishtin në këmbëz. Marina e kuptoi se publiku mund ta vriste qoftë edhe vetëm për kënaqësinë e tij. Pas 6 orësh, ajo filloi të lëvizte në heshtje nëpër dhomë, dhe t’i shihte në sy të pranishmit.
Askush nuk mund të përballej me Marinën, dhe pjesëmarrësit u larguan me shpejtësi nga dhoma. Të gjithë i shpëtuan përballjes reale me Marinën. Eksperimenti vërtetoi se ana më e errët dhe e keqe e njerëzimit është ende disi e përmbajtur, pasi secili prej nesh duhet të përballet me pasojat sociale të sjelljes sonë (të keqe).
Në fillim të eksperimentit, publiku bëri pak shaka me Marinën. Megjithatë, me kalimin e kohës, dhe pasi Marina qëndroi pasive (nuk u mbrojt), ai u bë më agresiv. Publiku nisi ta shfrytëzonte dhe torturonte Marinën pa asnjë arsye të dukshme, vetëm sepse e kishte këtë mundësi.
Pra kur nuk ka një ndëshkim, njerëzit do të bënin shumë më tepër të këqija. Nga ana tjetër, gjatë eksperimentit u krijua një grup njerëzish, të cilët u përpoqën ta mbronin Marinën. Edhe pse këtyre të fundit nuk iu kërkua verbalisht që ta mbronin artisten, ata e bënë gjithsesi atë.
Ndoshta ju mund të keni lexuar historitë e njerëzve që kanë shpëtuar hebrenjtë gjatë Holokaustit, edhe duke rrezikuar jetën e tyre. Ata e bënë këtë pasi mendonin se ishte gjëja e duhur për t’u bërë, dhe jo sepse ishin të detyruar nga dikush. Prandaj veç anës së errët, tek secili prej nesh ka edhe një mirësi të lindur.
/ History of Yesterday – Bota.al /
