Në mars çmimet e naftës në vend arritën në nivele rekord të papara ndonjëherë, deri në 260 lekë për litër në datën 9, me një shtrenjtim prej 35% në krahasim me fillimin e muajit.
Rritja e çmimeve nxiti protesta dhe detyroi qeverinë që të ndërhynte për herë të parë në treg, duke ngritur Bordin e Transparencës, që fiksoi çmimet, që në datën 15 mars ishin 211 lekë për litër, ose 10% më shtrenjtë se në fillim të marsit.
Shtrenjtimi i karburanteve erdhi si rrjedhojë e rritjes së tyre në tregun ndërkombëtar, pas problemeve në furnizimit që u krijuan nga sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës. Nafta arriti në bursa deri në 139 dollarë për fuçi, me një mesatare ditore prej 129 dollarë për fuçi në datën 7 mars, më i larti i tetë viteve të fundit.
Por, sa shpejt reflektohen ulja dhe rritja e çmimeve në bursat ndërkombëtare në tregun e brendshëm?!
Monitor ka hartuar dy grafikë, për tendencën e çmimeve gjatë vitit 2011 dhe muajve të parë të 2022-shit si dhe vetëm për 15 ditët e muajit mars, kur janë shënuar dhe luhatjet më të mëdha të çmimeve.
Në datën 1 mars, nafta në vend kushtonte 192 lekë, ndërsa në bursa çmimi ishte rreth 111 dollarë për fuçi (mesatarja ditore sipas Global Economics).
Në datën 5 mars, nafta në bursa shkoi në 124 dollarë, çka u reflektua menjëherë në tregun vendas, duke u rritur në 230 lekë. Një ditë pasi në bursa ari i zi arriti në 129 dollarë për fuçi, në tregun e brendshëm kërceu në 260 lekë. Më pas, karburanti zbriti në bursa, për të arritur në 211 lekë në datën 15 mars, ndërsa në tregjet ndërkombëtare ritmet e rënies ishin më të shpejta dhe në të njëjtën ditë tregtohej me 100 dollarë për fuçi, më lirë sesa në datën 1 mars, kur nafta në tregun vendas ishte 192 lekë (shiko grafikun: Nafta në bursa dhe tregun vendas, muaji mars).
Operatorët e tregut e shpjegojnë këtë tendencë të vonuar në uljen e çmimeve në mars me argumentin se shkurt ata nuk e kishin reflektuar menjëherë rritjen e naftës në bursa, si dhe me shtrenjtimin e dollarit, që për disa ditë u këmbye me 112 lekë, nga 106-107 lekë që ishte mesatarja e 2021.
Grafiku i dytë është më i shtrirë në kohë. (shiko grafikun: Ecuria e çmimeve të naftës në tregun vendas dhe në bursa, JANAR 2021-15 MARS 2022). Çmimi i naftës në vend në janar 2021 ishte mesatarisht 150 lekë, sipas të dhënave të INSTAT që publikon çmimet mesatare mujore të disa produkteve të ndryshme. Në atë periudhë në bursa, nafta tregtohej në 55 dollarë për fuçi. Tendenca më pas ishte përgjithësisht rritëse, por grafiku tregon se në dy muaj kur në bursa u shënua rënie e lehtë, përkatësisht në gusht dhe në dhjetor, kjo tendencë nuk u reflektua në tregun shqiptar.
Karburanti u shtrenjtua vazhdimisht përgjatë vitit 2021, duke e mbyllur vitin në nivelin e 180-182 lekëve, kur në bursa arriti në 75-80 dollarë për fuçi. Për gjithë vitin 2021, një rritje e naftës me 25 dollarë për fuçi në bursa, në vend u reflektua me një shtrenjtim prej 30 lekë për litër.
Në shkurt të këtij viti, nafta u shtrenjtua sërish, duke arritur në 192 lekë, nga rreth 180-182 lekë në janar, kur mesatarisht për të njëjtën periudhë kohore, nafta në bursa u shtrenjtua nga 86 dollarë për fuçi në 97 dollarë për fuçi.
Të dhënat në dy grafikët tregojnë se në mars, reflektimi ndaj shtrenjtimi në bursa ka qenë shumë më i shpejtë sesa përgjatë vitit 2021.
Në 15 mars, karburanti në vend tregtohej me 211 lekë, kur në bursa zbriti në 100 dollarë, ndërkohë që në shkurt shitej me 192 lekë, kur mesatarja në bursa po për shkurtin ishte 97 dollarë për fuçi! Në 16 mars pritet që sërish Bordi i Transparencës të vendosë për çmimet e reja… /Monitor/
