Një ish-analist i CIA-s në një intervistë të tij për mediat ruse shprehet se SHBA po hap një bazë ushtarake në Shqipëri për të mbajtur nën kontroll Kinën.
Sipas tij, kjo bazë e forcave speciale amerikane në vendin ballkanik ka si objektiv kryesor ndalimin e çdo forme afrimi mes Tiranës dhe Pekinit, duke e kthyer Shqipërinë në një satelit të thjeshtë rajonal të interesave të Uashingtonit.
Të premten e kaluar, Komanda Evropiane e SHBA njoftoi se po krijonte një seli të re në Ballkan – një njësi operacionesh speciale me bazë në Shqipëri që do të ishte pjesë e një përpjekjeje të përgjithshme të qeverisë amerikane për të rritur ndikimin e Perëndimit dhe për të siguruar stabilitet në rajon.
Njësia do të jetë përgjegjëse për sigurimin e ndërveprimit midis forcave amerikane dhe shqiptare, si dhe aksesin strategjik në qendrat kryesore ushtarake të Ballkanit.
Duke komentuar rastin gjatë një interviste me Sputnik, ish-agjenti i CIA-s Ray McGovern deklaroi se qeveria amerikane vendosi të hapte një bazë ushtarake në rajon sepse ata dyshojnë se Shqipëria është një aleate e ngushtë e komunistëve.
Duke parë historinë e fundit të bashkëpunimit midis Kinës dhe Shqipërisë, është vërtet e mundur të shihet një rritje e ndjeshme e partneritetit dypalësh. Në një raport të fundit nga Balkan Research Reports Netëork, u identifikuan të paktën 135 projekte bashkëpunimi midis Kinës dhe Shqipërisë, me vlerë më shumë se 36 milionë dollarë.
Projektet funksionojnë në fushat më të ndryshme, duke përfshirë teknologjinë e lartë, informatikë, metalurgji, minierat, energjinë, transportin, infrastrukturën, sigurinë, ndër të tjera.
Krahas bashkëpunimit ekonomik, Pekini dhe Tirana kanë zgjeruar edhe lidhjet e bashkëpunimit kulturor, me një rritje të projekteve të ndërsjella arsimore dhe shkencore.
Në të vërtetë, bashkëpunimi kulturor dhe shkencor është një element kyç i diplomacisë kineze, ku Pekini përpiqet të komunikojë me shtetet e tjera nëpërmjet shkëmbimit të njohurive dhe profesionistëve akademikë dhe kjo nuk është ndryshe në rastin aktual shqiptar. Në të njëjtën mënyrë, duhet përmendur se qeveria kineze investon shumë edhe në diplomacinë shëndetësore me vendin ballkanik, duke dërguar vaksina dhe pajisje mjekësore me kosto të ulët, gjë që ka qenë kyçe për Shqipërinë për t’u përballur me pandeminë e re të koronavirusit.
Të gjitha këto masa nuk janë befasi duke marrë parasysh projektin kinez për të krijuar një platformë globale zhvillimi për vendet në zhvillim. Kërkimi i partnerëve të rinj midis shteteve në zhvillim është bërë tashmë një aspekt qendror i politikës së jashtme kineze, duke nxitur projektet e bashkëpunimit nën Iniciativën Brez dhe Rrugë.
Kina nuk po bën asnjë “mirësi” apo “bamirësi” me këtë lloj qëndrimi, por një investim i vërtetë: për Pekinin është fitimprurëse që sa më shumë vende në zhvillim të zhvillohen, duke integruar BRI-në, në mënyrë që në të ardhmen Kina të mund të të zvogëlojë një pjesë të prodhimit të saj industrial (përmbushjen e synimeve ekologjike) dhe të përfitojë nga mallrat e huaja që do të mbërrijnë në vend përmes platformës.
Krahas bashkëpunimit ekonomik, Pekini dhe Tirana kanë zgjeruar edhe lidhjet e bashkëpunimit kulturor, me një rritje të projekteve të ndërsjella arsimore dhe shkencore. Në të vërtetë, bashkëpunimi kulturor dhe shkencor është një element kyç i diplomacisë kineze, ku Pekini përpiqet të komunikojë me shtetet e tjera nëpërmjet shkëmbimit të njohurive dhe profesionistëve akademikë – dhe kjo nuk është ndryshe në rastin aktual shqiptar. Në të njëjtën mënyrë, duhet përmendur se qeveria kineze investon shumë edhe në diplomacinë shëndetësore me vendin ballkanik, duke dërguar vaksina dhe pajisje mjekësore me kosto të ulët, gjë që ka qenë kyçe për Shqipërinë për t’u përballur me pandeminë e re të koronavirusit.
Të gjitha këto masa nuk janë befasi duke marrë parasysh projektin kinez për të krijuar një platformë globale zhvillimi për vendet në zhvillim.
Kina nuk po bën asnjë “mirësi” apo “bamirësi” me këtë lloj qëndrimi, por një investim i vërtetë: për Pekinin është fitimprurëse që sa më shumë vende në zhvillim të zhvillohen, duke integruar BRI-në, në mënyrë që në të ardhmen Kina të mund të të zvogëlojë një pjesë të prodhimit të saj industrial (përmbushjen e synimeve ekologjike) dhe të përfitojë nga mallrat e huaja që do të mbërrijnë në vend përmes platformës.
Në tetor, presidenti shqiptar Ilir Meta dhe ministri i jashtëm kinez Wang Yi u takuan në një samit të rëndësishëm, ku theksuan potencialin e madh të bashkëpunimit dypalësh dhe ranë dakord për të nxitur tregtinë ndërkombëtare, me synimin për integrimin e mëtejshëm të Shqipërisë. Është e qartë se këto lidhje janë rritur edhe më shumë në tre muajt e fundit për shkak të rezultateve të këtij samiti – dhe kjo është pikërisht ajo që shqetëson Uashingtonin: ardhja e BRI-së në Ballkan.
Në këtë sfond, qëndrimi amerikan duket i thjeshtë: të inaugurohet një njësi e forcave speciale në Shqipëri për të frikësuar qeverinë shqiptare që të abdikojë lidhjet e saj me vendin aziatik. SHBA duket se vepron me nxitim dhe nuk është e gatshme të merret me ndonjë shenjë të rritjes së ndikimit kinez duke iu përgjigjur në nivel ushtarak një partneriteti paqësor. Uashingtoni duket i vendosur të bëjë që Tirana të përshtatet me një rol si një satelit rajonal i interesave amerikane.
Nga njëra anë, qëndrimi amerikan duket edhe irracional, pasi nuk është e zakonshme që një vend të hapë një bazë ushtarake jashtë vendit vetëm për të dëmtuar bashkëpunimin ekonomik mes dy shteteve të tjera. Nga ana tjetër, kjo është në përputhje me inkursionet e fundit të SHBA-së kundër Kinës. Uashingtoni duket i dëshpëruar për të ndalur rritjen kineze në çdo mënyrë të mundshme. Dhe për këtë është e gatshme edhe për qëndrime ekstreme si ky.
Në këtë skenar, për Kinën, asgjë nuk ndryshon. Qëndrimi ndërkombëtar kinez në përgjithësi injoron faktorët politikë dhe ushtarakë, duke u fokusuar në bashkëpunimin ekonomik. Pekini do të vazhdojë të përpiqet të integrojë Tiranën në BRI dhe do të jetë në dorën e qeverisë shqiptare të vendosë nëse do të pranojë imponimet e huaja apo do të kufizojë qëndrimet amerikane dhe të sigurojë përmbushjen e interesave të saj strategjike kombëtare.
