Ekziston një vend në Afganistan ku talebanët nuk kanë mbërritur ende. Bëhet fjalë për Luginën Panjshir, një provincë në verilindje të Kabulit, ku po riorganizohet rezistenca kundër fondamentalistëve islamikë. Rezistenca afgane koordinohet sot nga Ahmad Massoud, i biri i Ahmad Shah Massoud, “luani i Panjshir”, i cili mbrojti zonën së pari nga sovjetikët dhe më pas nga talebanët. Massoud u vra më 9 shtator 2001, dy ditë para sulmit në Kullat Binjake, në një sulm gjatë një interviste të rreme me një stacion televiziv. Por kush ishte ky gueril i paepur?
Heroi kombëtar – Deri pak ditë më parë, fotografia e Massoud shfaqej në të gjitha zyrat qeveritare. Ai konsiderohej babai i atdheut në Afganistan, i shpallur hero kombëtar nga qeveria në 2001. Emri i tij evokon të gjitha ngjarjet dramatike që kanë përfshirë këta njerëz për dekada të tëra. Historia e këtij njeriu fillon nga fati i një vendi që ka tërhequr shumë pushtues dhe nuk është pushtuar kurrë. Pozicioni i tij gjeografik, në fakt, i vendosur në qendër të shumë rrugëve të rëndësishme të komunikimit në Azinë Qendrore, e ka bërë atë gjithmonë një pre të lakmuar, nga Kiri i Madh deri në shekullin e nëntëmbëdhjetë, kur Afganistani ishte në qendër të asaj që kaloi në Histori si “Lojë e madhe” midis Anglisë Viktoriane dhe Rusisë Cariste.
Kundër pushtuesit sovjetik. Loja u rifillua nga Ushtria e Kuqe. Më 24 Dhjetor 1979 trupat sovjetike pushtuan vendin duke përfituar nga paqëndrueshmëria e fortë për shkak të luftimeve të brendshme të pushtetit brenda vetë regjimit komunist. Disa muaj më parë Massoud ishte përpjekur të organizonte një kryengritje në rajonin e tij, Panshir, por pa sukses. Pas mbërritjes së rusëve, populli afgan ishte gati të ngrihej në masë kundër shtypjes së huaj, duke ripërtërirë reputacionin luftarak të atyre njerëzve që e kishin bërë Afganistanin një terren të vështirë për të huajt, aq sa t’i jepnin famën e “varrit të perandorive”.
Massoud mori armët kundër ushtrisë sovjetike duke filluar nga Lugina Panshir, e cila mund t’i jepte atij përparësitë më klasike në favor të një udhëheqësi gueril, njohja e përsosur e terrenit në të cilin zhvillohet përplasja. Në atë enë të shkrirjes së etnive që është Afganistani, ardhja nga verilindja gjithashtu i lejoi udhëheqësit të ri ushtarak dhe pasuesve të tij që shpejt të bëheshin një fraksion i rëndësishëm i lëvizjes së rezistencës kundër rusëve. Lugina në të cilën ai dhe luftëtarët e tij, muxhahedinët, filluan të sulmonin trupat sovjetike përshkohet nga njëra prej rrugëve kryesore të vendit, e cila lidh zonën e Kabulit në kufirin verilindor me territoret që atëherë i përkisnin BRSS. Vetë Massoud ishte Taxhik (Taxhikistani ishte një nga republikat socialiste sovjetike), si dhe ata që jetonin në atë krahinë.
Një simbol i rezistencës- Muxhahedinët e Luginës Panshir u bënë shpejt një pengesë e Ushtrisë së 40 -të Sovjetike, Njësisë së Madhe të Ushtrisë së Kuqe që kishte kontrollin e trupave të stacionuara në vend. Ata mund të mbështeteshin në dy avantazhe të rëndësishme: vendndodhjen strategjike të zonës në të cilën ata operuan dhe aftësitë taktike dhe komanduese që komandanti i tyre demonstroi menjëherë se zotëronte.
Aftësitë e Massoud dhe karizma e tij e padiskutueshme përcaktuan gjithashtu një zgjerim të dukshëm të forcës së tij ushtarake: nga bërthama fillestare e 1.000 luftëtarëve që e ndoqën fillimisht në 1980, lëvizja e tij arriti të numëronte në 1984 rreth 5000 burra, të cilët më pas u rritën në gati 13.000. Në 1989 pas aksioneve të para fitimtare, mes këtyre pritave kundër kolonave sovjetike të trupave dhe furnizimeve që kaluan Salang, fama e guerilëve të paepur i dha Masoudit pseudonimin “Luani i Panshirit”, menjëherë nga shtypi ndërkombëtar.
Në vitet e gjata të luftës shumë të ashpër kundër forcave sovjetike, ai arriti jo vetëm t’i sulmonte ata pa pushim me grushta të dorës së shpejtë, sipas kritereve më klasike teknike dhe taktike tipike për guerilët, por edhe t’i shpëtonte ofensivave të përsëritura dhe masive që sovjetikët filluan në zonën e tij. Kur ai vendosi të mos e pranonte luftën, ai mundi të shpërndante shpejt forcat e tij në morinë e luginave anësore. Në vitet që pasuan, sovjetikët filluan të vuajnë nga konsumimi që pashmangshëm godet një ushtri kur ajo detyrohet prej kohësh të përballet me një lëvizje kryengritëse, të aftë dhe të rrënjosur thellë në strukturën shoqërore, siç është ajo e muxhahedinëve.
Kur peshorja filloi të anojë në favor të rezistencës, sukseset më domethënëse I përkisnin pikërisht Massoud, i cili në gusht 1986 arriti të pushtonte Farkhar, në provincën e Takhar dhe në nëntorin e ardhshëm sulmoi, duke e pushtuar atë, selinë e një divizioni të ushtrisë qeveritare në provincën Baghlan. Përfundimisht, në shkurt 1989, trupat sovjetike u tërhoqën nga Afganistani. Pas tre viteve të tjera të luftës, në 1992, qeveria komuniste afgane gjithashtu u rrëzua. “Luani i Panshir” konsiderohet njëzëri një nga arkitektët e fitores.
Ndërkohë në Kabul- Por fundi i atij konflikti nuk hapi një periudhë paqeje për popullin afgan. Filloi menjëherë një luftë e ashpër civile midis fraksioneve të ndryshme islamike që kishin luftuar më parë kundër pushtuesit të jashtëm. Kështu Masoud u detyrua të luftojë përsëri, këtë herë kundër lëvizjeve më radikale islame, siç është Hezbi Islami i Hekmatyar, dhe mbi të gjitha kundër talebanëve, studentëve koranikë, të dy të mbështetur nga Pakistani. Në vitin 1996, pas ngjarjeve komplekse dhe alternative, talebanët pushtuan Kabulin, duke rrëmbyer kryeqytetin dhe pjesën më të madhe të vendit nga qeveria e moderuar islamike, në të cilën Masoudi ishte bërë ministër i Mbrojtjes.
Por edhe një herë Lugina Panshir u bë shenjtërorja e pacenueshme e luanit. Nga këtu Ahmad Shah udhëhoqi luftën kundër regjimit taleban, duke u bërë gjithashtu udhëheqësi i padiskutueshëm i të ashtuquajturës Aleanca Veriore. Në vitin 2001, nën rrethimin e armëve dhe urisë, me një milion refugjatë në rajonin e tij, Massoud u nis për ndihmë. Ai zbarkoi në Strasburg, në sallën kryesore të Parlamentit Evropian, për të kërkuar mbështetjen e Perëndimit. Ai foli për kreun e talebanëve, Mullah Omar, mbretin e terroristëve fondamentalistë islamikë, miliarderin saudit Osama Bin Laden, dhe planet e tyre për të krijuar një teokraci në Afganistan.
11 Shtator: grusht shteti për Afganistanin dhe Perëndimin – Për burrat si Massoud, luftimi është fat. Tradhtia arriti t’i japë fund shëmbëlltyrës së tij. Më 9 shtator 2001, udhëheqësi afgan u vra në një sulm të kryer nga sulmuesit e Al Kaedës, dy tunizianë që kishin pretenduar se ishin gazetarë duke hedhur në erë një aparat fotografik të ngarkuar me eksploziv. Me të, ëndrra e tij për një Afganistan modern dhe demokratik u zhduk. Dy ditë më vonë Amerika u shkatërrua nga sulmet e 11 shtatorit. U tha se kishte një lidhje midis vrasjes së Massoud dhe asaj ngjarjeje tragjike. Sigurisht, bota nuk ishte e njëjtë më pas.
