Presidentët e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe ata të Kroacisë dhe Sllovenisë, nuk arritën të merren vesh për një deklaratë të përbashkët rreth kufijve të vendeve të rajonit për shkak të qëndrimeve tërësisht të ndryshme të Kosovës dhe Serbisë.
Kjo çështje ishte pjesë e diskutimeve në takimin e presidentëve të rajonit të Ballkanit Perëndimor, i njohur si Procesi Bërdo-Brioni, një nismë e Sllovenisë dhe të Kroacisë, si shtete anëtare të Bashkimit Evropian që synon forcimin e bashkëpunimit rajonal dhe nxitjen e dialogut politik midis rajonit të Ballkanit dhe bllokut 27 anëtarësh.
Gjatë muajit të kaluar, u ngritën shumë debate pas shkrimeve në mediet kroate e boshnjake për një dokument joformal (non paper) me siç thuhet, propozimin për ndryshimin e kufijve në Ballkan. Sipas tyre një dokument i tillë i hartuar nga kryeministri i Sllovenisë, Janez Jansha, propozon ripërcaktimin e kufijve në Ballkanin Perëndimor si zgjidhje për problemet e hapura në rajon. Kryeministri Jansha e ka mohuar të jetë autor i një dokumenti të tillë.
Por, çështja nuk u përfshi në deklaratën e përbashkët pas takimit të sotëm për shkak të kërkesës së presidentit të Serbsië, Aleksandër Vuçiç, që në tekst të përfshihet angazhimi për “mosndryshimin e kufijve të njohur nga Organizata e Kombeve të Bashkuara”.
Një qëndrim i tillë është kundërshtuar nga presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, meqë një formulim i tillë do të nënkuptonte njohjen e Kosovës brenda kufijve të Serbisë.
“…Më lejoni ta them këtu me zë të lartë dhe të qartë: Republika e Kosovës si një shtet sovran dhe i pavarur është një projekt i përhershëm. Askush dhe asgjë nuk mund ta ndryshojë këtë realitet. Aventurat e rrezikshme mbi ndryshimet e kufijve duhet të refuzohen me vendosmëri nga të gjithë ne, nëse me të vërtetë dëshirojmë paqe dhe stabilitet në rajonin tone”, tha presidentja Osmani në fjalimin e saj.
Mikpritësi i takimit, presidenti slloven Borut Pahor, tha se pati diskutime me tone të larta dhe përplasje rreth kësaj cështjeje. Ndërsa, presidenti kroat, Zoran Milanoviç, tha se cështjet dypalëshe nuk zgjidhen në takime të tilla.
“Të themi agjenda e presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani ishte më ambicioze dhe për shkak të kundërshtimit të Serbisë disa pjesë u desh të lihen jashtë. Ky është një kompromis. Ne jemi këtu të ndihmojmë shtetet që janë në proceset integruese. Problemet dypalëshe nuk mund të zgjidhen në kuadër të procesit Bërdo Brioni”, tha ai.
Presidenti slloven vendi i të cilit do të kryesojë Bashkimin Evropian nga 1 korriku ritheksoi kundërshtimin e tij ndaj çdo ideje për prekje të kufijve.
Takimi u zhvillua me dyer të mbyllura. Në një njoftim të zyrës së presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, ajo citohet të ketë thënë se rajoni nuk mund të përparojë drejt integrimeve pa pranimin e së vërtetës.
“Krimet e kryera nga regjimi i (Slobodan) Millosheviçit t’i quajmë me emrin e tyre të vërtetë: Krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid. Dhe, më e rëndësishmja është të kërkojmë nga fqinji ynë verior, Serbia, të sjellë para drejtësisë autorët e këtyre krimeve të tmerrshme kundër civilëve të pafajshëm”, citohet të ketë thënë presidentja Osmani.
Megjithatë presidentët miratuan një deklaratë që ka në thelb thirrjet për integrim të të shpejtë të Ballkanit në Bashkimin Evropian.
“I bëjmë thirrje Bashkimit Evropian që të t’i qaset Ballkanit Perëndimor si një tërësi, tha ai duke theksuar se blloku duhet të përshpejtojë procesin e zgjerimit, ndërsa vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të përshpejtojnë reformat”, tha presidenti Pahor.
Gjatë vendet e Ballkanit Perëndimor, Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Bosnja, Mali i Zi dhe Serbia aspirojnë anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Aktualisht Mali i Zi dhe Serbia janë në pritje të hapjes së kapitujve të rinj në negociata me Bashkimin Evropian, ndërsa Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut janë në pritje të fillimit të negociatave. Por çështja ka ngecur në kundërshtimin e Bullgarisë për hapjen e negociatave me Maqedoninë dhe kjo ka bërë që të pësojë edhe Shqipëria, e cila ka përparuar në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian së bashku me Shkupin.
Kosova është e fundit në proces. Ajo pritet të vazhdojë bisedimet me Serbinë në pjesën e dytë të muajit qershor. Serbia vazhdon të kundërshtojë pavarësinë e Kosovës të shpallur në vitin 2008, por të dyja palët janë të detyruara të kërkojnë një marrëveshje normalizimi si kusht për integrimet evropiane. /voa
