Nga Angel Gurria
Pandemia e koronavirusit po shkakton krizën e tretë dhe më të rëndë ekonomike, financiare dhe sociale të shekullit 21, pas sulmeve të 11 shtatorit 2001 dhe krizës globale financiare të vitit 2008.
Emergjente është të minimizohen efektet e sëmundjes në shëndetin e njeriut. Por pandemia ka shkaktuar një krizë të madhe ekonomike që do të peshojë mbi shoqëritë tona në vitet në vazhdim.
Në shumë vende, hapat e parë ambiciozë janë ndërmarrë tashmë dhe kjo është e mirëpritetur. Por fitoren e plotë ndaj kësaj sfide do ta arrijmë vetëm me një përpjekje të përbashkët e të koordinuar ndërkombëtare.
Edhe pse është ende shumë herët për të vlerësuar ndikimin që do të ketë koronavirusi në një numër të madh vendesh në zhvillim, në veçanti në vendet e Afrikës nën-Sahariane, është e qartë se edhe nëse ata janë me fat e nuk do të vuajnë barrën e plotë të krizës shëndetësore, ata prapëseprapë do të vuajnë ekonomikisht, ashtu siç ndodhi pas krizës së 2008-ës.
Dobësitë para-pandemike
Shumë kohë para goditjes së pandemisë, ekonomia globale kishte ekspozuar një numër dobësish, të cilat tani ka të ngjarë të përkeqësojnë rënien ekonomike, përfshirë nivelin e lartë të borxhit të korporatave dhe luftën tregtare.
Pabarazitë e të ardhurave dhe pasurive dhe pabarazitë në statusin e punësimit janë faktorë të rëndësishëm të cënueshmërisë në shumë vende. Në vendet e Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD), më shumë se një e treta e familjeve po përjetojnë pasiguri financiare, mund të bien në varfëri nëse privohen nga të ardhurat për tre muaj.
Dhe kur kriza shëndetësore të jetë kaluar, njerëzit do të duhet të përballen me krizën e punësimit që do të pasojë. Kufizimet tregtare që janë rritur vitet e fundit mund të pengojnë jo vetëm furnizimin në sektorin e mjekësisë, por gjithashtu të shkaktojnë ndërprerje në rrjetet e furnizimit me ushqime, mallra dhe shërbimeve të tjera bazë.
Ka ardhur koha për të ndërmarrë një reagim të menjëhershëm dhe në shkallë të gjerë, me masa të cilat duhet të miratohen në të gjitha nivelet, rajonale, kombëtare dhe ndërkombëtare.
Ato duhet të zbatohen pa vonesë, sipas afateve të nevojshme. Para së gjithash, përballja me krizën e shëndetit publik. Pastaj do të merremi me ekonominë për ta rivënë në lëvizje. Në fund të fundit, në planin afatgjatë, duhen veprime publike me qasje të reja për të riparuar dëmet dhe për t’u përgatitur mirë për goditjet e ardhshme.
Sisteme të dobëta shëndetësore
Kriza e koronavirusit i ka nxjerrë sheshit dobësitë e sistemeve tona shëndetësore, nga numri i pamjaftueshëm i shtretërve të kujdesit intensive, mungesa e punonjësve shëndetësorë e deri tek pamundësia për të siguruar maska e për të kryer teste të mjaftueshme.
Edhe më e madhe ka qenë pamundësia për të siguruar ilaçe apo vaksina. Përtej përgjigjeve të menjëhershme të politikës shëndetësore, forcimi i koordinimit ndërkombëtar është thelbësor.
Ai nevojitet për të siguruar që iniciativat për të zbutur rënien e aktivitetit ekonomik dhe për të mbrojtur më të prekurit, të prodhojnë kudo rezultatet më të mira të mundshme, të sigurojnë tregjet dhe të ofrojnë mbështetje për vendet më të brishta. Koordinimi midis bankave qendrore duhet të jetë i mirëpritur.
Koordinimi intensiv në të gjitha fushat e politikës publike është një domosdoshmëri urgjente. Deklaratat e fundit të G20 dhe G7 dhanë mesazhe të forta dhe udhëzime të qarta.
Katër linjat e bashkëpunimit
OECD bën thirrje për fokusimin e përpjekjeve të koordinuara ndërkombëtare në 4 linja kryesore.
Së pari, qeveritë duhet të rrisin bashkëpunimin për të siguruar që vaksinat dhe trajtimet, pasi të gjenden dhe prodhohen, të vihen në dispozicion të njerëzve sa më shpejt që të jetë e mundur.
Së dyti, qeveritë duhet të ndjekin politika të përbashkëta publike për kujdesin shëndetësor, (sa më shumë testime; sigurimi i maskave, njësive të kujdesit intensiv dhe respiratorëve, trajtimi i të gjithë pacientëve të siguruar dhe të pasiguruar dhe mbështetje për personelin mjekësor), për punësimin (pagesat për papunësinë dhe papunësinë e pjesshme, mbështetja me të ardhura për të vetëpunësuarit dhe më të prekurit), për mbështetjen e biznesit (shtyrja e pagesave të taksave, lehtësimi me kredi kredi, mbështetja për NVM-të, veçanërisht në shërbime dhe turizëm) dhe së fundi, pasi të jetë kaluar kulmi i krizës, për më shumë investime në kërkimet dhe infrastrukturën mjekësore.
Së treti, ndërsa bankat qendrore tashmë kanë ndërmarrë hapa të guximshëm për të mbështetur aktivitetin ekonomik, rregullimi financiar dhe mbikëqyrja mbetet një zonë ku koordinimi mund të japë rezultatet më të mira. Miratimi i koordinuar i masave rregullatore do të kishte rezultate shumë më pozitive sesa veprimet e çrregullta dhe kundërshtuese.
Së katërti, gjithçka duhet të bëhet për të rikthyer besimin, veçanërisht duke eleminuar kufizimet në tregti. OECD ka ngritur një platformë (ëëë.oecd.org/coronavirus/en/) për shpërndarjen e informacionit të përditësuar e gjithëpërfshirës për masat e marra nga autoritetet publike në vendet e botës, të shoqëruara me këshilla të dhëna nga organizata dhe në disa raste edhe me pak shënime përmbledhëse për vaksinat, taksimin, arsimin, NVM-të, etj.
Shpresojmë t’i ndihmojmë qeveritë të mësojnë nga njëri-tjetri në kohë reale dhe të lehtësojmë koordinimin. Niveli ynë i ambicies duhet të jetë në përpjestim me Planin Marshall, i cili ndihmoi në rindërtimin e Evropës pas L2B. Vizioni ynë i përbashkët duhet të krahasohet me Neës Deal, të ndërmarrë nga Presidenti Roosevelt në SHBA pas krizës së madhe të 1929, por tani në një shkallë globale. Vetëm forcimi i frymës së solidaritetit dhe lufta e përbashkët drejt të njëjtit qëllim do të na mundësojë ta kapërcejmë këtë krizë.
Angel Gurria është sekretar i përgjithshëm të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD)
/Përgatiti:Mapo.al/
