Nga Ilir Kalemaj
Të nxënit gjatë gjithë jetës aktualisht zë 2 përqind të përfshirjes në sistemin arsimor në vend (të trajnuarit, kurse formimi, gjuhe të huaj etj) dhe këtu nuk përfshihen 40 e ca mijë mësues që trajnohen vazhdimisht. Ndërkohë që prej kohësh po implementohet Korniza Shqiptare e Kualifikimit në përputhje me Kornizën Evropiane të Kualifikimit ku një vend të veçantë nxënë kurset e shkurtra për të rritur (niveli i II dhe III sipas kornizës) apo diploma profesionale dy-vjeçare dhe çertifikata profesionale një-vjecare (niveli i pestë). Një nga objektivat strategjikë mbetet pikërisht zhvillimi i arsimit post-sekondar. Ndër nismat që janë ndërmarrë në këtë proces janë ndër të tjera ri-futja vjet e shkollave te natës, nxitja e shkollave për te hapur kurse për komunitetin, mekanizmi i të njohurit të mësuarit të mëparshëm [recognition of prior learning], si dhe strategjia e arsimit dhe formimit profesional 2013-2020 e cila e çon TNGJGJJ-ës në 4% si objektiv, ndërkohë arsimi profesional parashikohet te dyfishohet nga `4-`5 përqind aktualisht ne 33%. Ndërkohë një nga sfidat më akute është shpërhapja e Edukimit për të Rritur [Adult Education] në nivel universitar, gjë që ka nisur vitet e fundit kryesisht në shkollat e larta jo-publike.
Parë në këtë prizëm shtrohet pyetja si paraqitet situata në disa prej vendeve rajonale apo jo që kanë ndërmarrë një seri strategjish dhe planveprimesh vitet e fundit? Në rastin e Bullgarisë për shembull kemi një strategji të miratuar nga Këshilli i Ministrave ne 2008, ndërsa planveprimi është në proces e sipër. Ndërkohë që strategjia është e bazuar ne karakteristikat ‘vertikale te sistemit’ ku përfshihen inter alia arsimimi sekondar, arsimi i larte, arsimi dhe trajnimi profesional dhe TNGJGJJ-ës. Ndërsa në rastin e Rumanisë, pjesëmarrja në TNGJGJJ ishte 1.4% ne 2007, krahasuar me mesataren prej 9.7% ne BE. Ndërkohë që përqindja e pjesëmarrjes ne trajnimet profesionale te vazhdueshme është ndër më të ultat ne Evrope (17%) në një kontekst ku rreth 40% e kompanive ofrojnë trajnime fillestare krahasuar me mesataren evropiane të 60%.
Ndërsa Turqia në Ligjin i Arsimit Kombëtar nr. 1739 shprehimisht thotë se: “sistemi i Arsimimit kombëtar turk është i kompozuar ne dy seksione: edukimi formal dhe jo-formal”. Gjithashtu “TNGJGJJ është pjesë e këtij sistemi dhe arsimimi i përgjithshëm dhe profesional individual duhet të vazhdoje gjatë gjithë jetës”. Nga ana tjetër, Gjermania shquhet për organizimin e aktiviteteve për të nxitur aftësitë për grupmosha të ndryshme. Këtu përfshihen nga nxitja e aftësive për fëmijët nën moshën 6 vjeç, te përmisimi i infrastrukturës për trajnimet, lehtësimi i tranzicionit nga shkollat e mesme ne universitet, ku ka më tepër se 90.000 prurje te reja ne universitet për 2010, fokusim më i madh drejt teknologjisë dhe shkencave natyrore, përmisim i mundësive për femrat, pjesëmarrja ne arsimimin e vazhdueshëm (kurse dhe seminare) ka shkuar deri në 50% etj. Po ashtu objektiva të tjera afatshkurtra në rastin e Gjermanisë janë rritja nga 28% aktualisht në së paku 40% e personave me aftësi te ulëta që të jenë aktivë në fushën e arsimimit të vazhdueshëm; pjesëmarrja në të gjitha formate të mësuarit, përfshirë atë informal e cila duhet te rritet nga 72% ne 80%.
Disa rekomandime apo propozime që mund të shtrohen për rastin shqiptar janë si vijon: implementimi i mekanizmave të garantimit të cilësisë; të gjeturit e mekanizmave përkatës ku veprimet dhe masat konkrete do të prodhojnë maksimumin e produktit; të ndërtuarit e një sistemi monitorimi dhe vlerësimi; të rriturit e koherencave të iniciativave të politikave publike; të zhvilluarit e kulturës së të mësuarit gjatë gjithë jetës dhe reklamimi i duhur i saj që të arrihen audiencat; të garantuarit e burimeve të nevojshme për implementimin e TNGJGJJ, vençarisht në arsimin e lartë (si pjesë përbërëse organike e tij), prezantimi i një ‘granti për arsimimin në vazhdim’ ku nëpërmjet kontributeve individuale dhe publike të rritet pjesëmarrja në VET; përmisimi i këshillimit arsimor. Vetëm nëpërmjet marrjes së informacionit të saktë, vendim-marrja bëhet më racionale dhe adreson qartë problematikën ekzistuese. Gjithashtu është e rëndësishme të vihet theksi te përgatitja e testeve të arsimimit të vazhdueshëm; te rritja e motivimit të pjesëmarrjes në aktivitete mësimore dhe edukuese; te përmisimi i skemave te edukimit të vazhdueshëm me fokus të veçantë integrimin e tij në katedrat universitare; te përmisimi i integrimit social përmes arsimimit dhe promovimit të të mësuarit ne shoqërinë civile, si dhe intensifikimi i njohurive ne proceset e të nxënit gjatë gjithë jetës.
Ky shkrim është shkruar për Boldnews.al
