Pak javë pas refuzimit për hapjen e negociatave për integrimin në BE, “Financial Time” i ka kushtuar një artikull situatës në Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut në lidhje me rrezikun që u kanoset të dyjave shteteve fqinje.
Velerie Hopkins, korrespendet i FT, shkruan se Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut mund të rrezikojnë reformat e deritanishme, ndërsa Shkupi marrëveshjen historike të emrit me Greqinë. Në artikull theksohet se ndikimi i vendeve të tjera përfshirë Rusinë dhe Kinën po rritet gjithnjë e më shumë, pas JO-së nga BE.
Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria përballen me një rrezik të rritjes së nacionalizmit dhe reformave ekonomike pasi BE u mbylli derën për vite me radhë për t’u anëtarësuar në bllok, kanë paralajmëruar udhëheqësit e të dy vendeve.
Zoran Zaev, kryeministri i Maqedonisë së Veriut, tha në një intervistë se ai kishte frikë për një rikthim në “të kaluarën e keqe” të vendit të tij të ndarë etnikisht, duke përfshirë një luftë civile shumë të shmangur në 2001. Edi Rama, Kryeministri i Shqipërisë, tha në një intervistë po ashtu se vendi i tij rrezikoi të bëhej “dëm kolateral” nga ndarjet e BE për zgjerimin.
Paralajmërimet nga të dy udhëheqësit e Ballkanit nënvizojnë frikën e analistëve se mosarritja e BE-së me procesin e pranimit të të dyja vendeve do të destabilizojë një rajon delikat gjeopolitikisht, ku ndikimi i vendeve të tjera përfshirë Rusinë dhe Kinën po rritet.
Presidenti francez Emmanuel Macron bllokoi në fakt hapjen e bisedimeve të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Të dy vendet janë ankuar se BE nuk po e mban fjalën, pasi Tirana dhe Shkupi pretendojnë se kanë përmbushur kërkesat e Brukselit. Hollanda dhe Danimarka ishin gjithashtu kundër bisedimeve me Shqipërinë.
Zaev tha se ishte i shqetësuar se një marrëveshje e ndjeshme që ai negocioi me Greqinë vitin e kaluar për ndryshuar emrin mund të rihapet përsëri në mes të ringjalljes së ndjenjës nacionaliste. Ndryshimi i emrit ishte një hap i rëndësishëm në rrugën për t’u anëtarësuar në BE, por ishte i diskutueshëm në të dy vendet dhe Z. Zaev paralajmëroi se zbatimi i mëtejshëm i marrëveshjes së arritur me Athinën ishte tani në rrezik.
“Një pjesë e procesit është e pakthyeshme, por shqetësohem se mund të ketë një kthim në të kaluarën e keqe që kemi pasur,” tha ai, duke përmendur natyrën multi-etnike të vendit të tij, të ndarë midis shumicës maqedonase dhe shqiptarëve etnikë. Kjo mund të bëjë që të gjithë të ndërmarrin hapa konkretë që nuk do të jenë të mirë për rajonin tim ose vendin tim, “tha Zaev.
Ai shtoi se ai do të japë dorëheqjen dhe do të shkaktojë zgjedhje të parakohshme vitin e ardhshëm, pas rebelimit të BE. Ai ka thënë se marrëveshja e emrit me Greqinë, e njohur si marrëveshja e Prespës, mund të jetë në rrezik nëse partia e tij nuk fiton.
Në Tiranë, z. Rama tha se vendimi për të mos hapur negociatat e pranimit la një “tronditje të rëndë psikologjike në vend” dhe dëmtoi besueshmërinë e bllokut në rajon.
“Ne u premë në besë dy herë nga Evropa brutalisht, një herë për pesë shekuj nën Perandorinë Osmane dhe më pas për gjysmë shekulli nën regjimin më brutal komunist. Askush nuk mund të jetojë me idenë se mund të ketë një herë të tretë dhe se këtë herë mund të jetë Evropa që na shkurton brutalisht nga vetvetja, “tha ai.
Rama dhe Z. Zaev thanë se ata kuptuan shqetësimet e shteteve anëtare të BE që bllokuan negociatat sepse ata duan të shohin reforma në bllok dhe politikat e saj të zgjerimit.
Por ata të dy ranë dakord se çdo anëtarësim eventual ishte të paktën një dekadë larg, dhe se vendet e tyre dhe vetë BE-ja mund të vazhdojnë ndërkohë reformat e tyre.
Rama tha se nevoja për një reformë të brendshme të BE-së nuk ishte “në të vërtetë një alibi e vazhdueshme për atë që është çështja thelbësore”.
“Evropa është në një periudhë ku do të përkeqësohet para se të përmirësohet dhe ne jemi vetëm dëmi kolateral i kësaj,” tha z. Rama.
Zaev tha që shqetësohej për përpjekjet për të mbushur vakumin. “Ky [vendim] u jep hapësirë forcave të treta, të cilat nuk janë shumë të dobishme, të cilët nuk na ofrojnë demokraci, liri dhe sundim të ligjit,” tha ai.
