Dokumenti zyrtar i përgatitur nga Presidenca finlandeze e Bashkimit Europian pas mbledhjes së ministrave të vendeve anëtare të BE-së në takimin e Këshillit të Çështjeve të Përgjithshme propozon hapjen e menjëhershme të negociatave me Maqedoninë e Veriut, ndërsa hapjen e negociatave me Shqipërinë e shtynë për gjysmën e parë të vitit 2020.
Në këtë mënyrë, BE-ja e ndan Shqipërinë nga Maqedonia e Veriut në procesin e integrimit, duke i kërkuar Komisionit Europian të analizojë edhe një herë arritjet e reformave të Shqipërisë. Gjatë mbledhjes së djeshme të ministrave të Jashtëm të BE-së, 23 vende kanë qenë pro hapjes së negociatave për të dyja vendet ballkanike, ndërsa Finlanda ka propozuar hapjen e negociatave për Maqedoninë e Veriut dhe jo për Shqipërinë.
Mësohet se vende si Holanda dhe Danimarka kanë qenë kundër hapjes së negociatave për të dyja vendet, duke i cilësuar të papërshtatshme për në BE, ndërsa Franca ka vijuar të mbajë pozicion të palëkundur kundër hapjes së negociatave, për sa kohë BE-ja nuk ka kaluar një proces reformimi të saj.
Edhe Greqia është rreshtuar me vendet skeptike, me një pozicion jo shumë të qartë, ndërsa ka arritur të përfshijë në këtë dokument respektimin e pakicave kombëtare në Shqipëri. Drafti mësohet se do t’i paraqitet mbledhjes së Kryeministrave të vendeve anëtare të BE-së, si një material orientues për vendimmarrjen e tyre më 18 tetor.
MAQEDONIA E VERIUT
13. Me progresin e arritur në reformat dhe kushtet e përcaktuara unanimisht nga Këshilli në qershor 2018, Këshilli, duke iu nënshtruar miratimit nga Këshilli Europian, vendos të hapë negociatat e pranimit me Republikën e Maqedonisë së Veriut. Këshilli fton Komisionin të paraqesë, pa vonesë, një propozim për një kornizë për negociata në përputhje me konkluzionet e Këshillit Europian në dhjetor 2006 dhe integrimin e një qasjeje të rishikuar në përputhje me paragrafin 3. Për të mbështetur vijimin e vazhdueshëm të reformës, parimet themelore duhet të integrohen në procesin e bisedimeve, duke përfshirë një qasje të forcuar më tej për sundimin e ligjit. Para konferencës së parë ndërqeveritare, e cila duhet të zhvillohet jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, ky kuadër negociues do të miratohet nga Këshilli. Këshilli më tej fton Komisionin të përfundojë procesin e ekzaminimit analitik të acquis së BE-së me vendin, duke filluar me kapitujt mbi gjyqësorin dhe të drejtat themelore dhe drejtësinë, lirinë dhe sigurinë.
SHQIPËRIA
15. Këshilli mirëpret që vendi ka demonstruar vendosmërinë e tij për të përparuar në axhendën e reformës në BE dhe ka dhënë rezultate të prekshme dhe të qëndrueshme, duke përmbushur kushtet e identifikuara nga përfundimet e Këshillit në qershor 2018 për hapjen e negociatave të pranimit. Këshilli mirëpret që vullneti politik për të ecur përpara është demonstruar vazhdimisht nga qeveria, me gjithë një atmosferë politike të polarizuar.
16. Këshilli mirëpret zbatimin e vazhdueshëm të Reformës gjithëpërfshirëse në Drejtësi dhe rezultatet konkrete të arritura, veçanërisht në rivlerësimin e të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve (vetingu), me të gjitha rastet prioritare dhe një numër të konsiderueshëm të çështjeve shtesë të përfunduara. Këshilli mirëpret përparimin e vazhdueshëm në verifikimin e gjyqtarëve për Gjykatën Kushtetuese dhe prokurorët për Strategjinë Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK).
Këshilli vëren nevojën për të mbushur tani vendet e lira, përfshirë në Gjykatën Kushtetuese. Ai mirëpret krijimin e organeve të reja për vetëqeverisje të pavarur të gjyqësorit, veçanërisht Këshilli i Lartë Gjyqësor, Këshilli i Lartë Prokurorial dhe Këshilli i Emërimeve të Drejtësisë, duke çuar në formimin e SPAK-ut, Byrosë Kombëtare të Hetimit (NBI) dhe Gjykatës përkatëse. Zbatimi i Reformës Gjyqësore duhet të vazhdojë. Këshilli vë re pozitivisht forcimin e të dhënave të hetimeve proaktive, ndjekjeve penale dhe dënimeve përfundimtare në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, përfshirë në nivelin e lartë. Bashkëpunimi policor me shtetet anëtare të BE-së është intensifikuar, duke çuar në operacione të suksesshme të zbatimit të ligjit në shkallë të gjerë dhe arrestimin e ndjekjen penale të drejtuesve të rrjetit të organizuar kriminal. Këshilli sheh me pozitivitet veprimet e vendosura të Shqipërisë kundër kultivimit dhe trafikimit të drogës. Lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar duhet të vazhdojë në të gjitha nivelet dhe duhet të rritet proaktiviteti në inicimin e operacioneve.
17. Reforma e Administratës Publike vazhdoi në mënyrë të qëndrueshme, duke rritur profesionalizmin dhe transparencën e procedurave të rekrutimit në shërbimin civil dhe efektivitetin në ofrimin e shërbimeve publike, si dhe përmirësimin e bërjes së politikave përmes futjes graduale të vlerësimeve të ndikimit. Këshilli rithekson rëndësinë e mbrojtjes efektive të të drejtave të njeriut, përfshirë personat që u përkasin pakicave, romëve dhe politikave antidiskriminuese, për të cilat masat u ndoqën më tej. Në këtë drejtim, Këshilli inkurajon Shqipërinë të marrë miratimin e plotë të legjislacionit sekondar për të zbatuar ligjin kornizë për mbrojtjen e minoriteteve dhe të përparojë në përkufizimin dhe zbatimin pasues të reformës së të drejtave të pronës tashmë të nisur.
18. Në përputhje me konkluzionet e përbashkëta të dialogut ekonomik dhe financiar, Këshilli i bën thirrje Shqipërisë të përparojë më tej me konsolidimin fiskal, të përmirësojë planifikimin dhe ekzekutimin e investimeve publike, të përmirësojë mjedisin e biznesit dhe investimeve, të investojë në burime të rinovueshme të energjisë përtej hidrocentraleve dhe në zhvillimin e qëndrueshëm të turizmit.
19. Këshilli i rekomandon fuqishëm Shqipërisë përafrimin e plotë me të gjitha pozicionet dhe deklaratat e Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë së BE-së. Këshilli mirëpret angazhimin dhe përparimin e treguar në luftën kundër terrorizmit dhe kundërshtimin e ekstremizmit të dhunshëm, dhe inkurajon Shqipërinë të ndjekë më tej këto përpjekje. Këshilli gjithashtu mirëpret nënshkrimin e marrëveshjes së statusit midis BE-së dhe Shqipërisë për vendosjen e ekipeve europiane të kufirit dhe rojës bregdetare në Shqipëri, e ndjekur nga vendosja e parë ndonjëherë e ekipeve jashtë BE-së dhe fillimi i operacioneve të tyre. Këshilli gjithashtu mirëpret pjesëmarrjen e vazhdueshme të Shqipërisë në misionet e përbashkëta të sigurisë dhe mbrojtjes.
20. Këshilli vëren pozitivisht përpjekjet e Shqipërisë për të vendosur masa efektive për të kundërshtuar numrin e madh të kërkesave për azil të parashtruar nga shtetasit shqiptarë në shtetet anëtare të BE-së dhe vendet e asociuara të Shengenit. Këto masa duhet të ndiqen dhe forcohen më tej, së bashku me bashkëpunimin e vazhdueshëm dhe dialogun me vendet më të prekura, derisa fenomeni të adresohet në mënyrë efektive.
21. Në dritën e progresit të arritur në reformat dhe kushteve të vendosura njëzëri nga Këshilli në qershor 2018, Këshilli pajtohet me hapjen e negociatave të pranimit jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, të ftojë Komisionin të paraqesë, pa vonesë, një propozim për një kornizë për negociatat në përputhje me konkluzionet e Këshillit Europian në dhjetor 2006 dhe në përputhje me paragrafin 3. Për të mbështetur rrjedhën e reformës, parimi i parë themelor duhet të jetë i integruar në procesin e negociatave, duke përfshirë një qasje për të forcuar më tej për sundimin e ligjit. Korniza e bisedimeve do të miratohet nga Këshilli. Para konferencës së parë ndërqeveritare, e cila duhet të zhvillohet jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, në varësi të progresit të bërë, Shqipëria duhet të sigurojë funksionimin e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës Supreme dhe të bëjë përparim të mëtejshëm në Reformën Zgjedhore në përputhje me rekomandimet e OSBE/ODIHR-it. Para se të hapen kapitujt e parë, Shqipëria duhet të trajtojë çështjet e mëposhtme: inicimin e hetimeve ndaj gjyqtarëve dhe prokurorëve të dyshuar për sjellje kriminale si rezultat i gjetjeve nga procesi i vetingut, inicimi i hetimeve në rastet e akuzave për mashtrim elektoral, sigurimi i funksionimit të SPAK-ut, të forcojë më tej rekordin e hetimeve, ndjekjeve penale dhe dënimeve përfundimtare në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar përfshirë në nivelin e lartë, të miratojë dhe zbatojë ligjin zgjedhor në përputhje me rekomandimet e OSBE/ODIHR-it, si dhe të zbatojë çfarëdo vendimi relevant të Gjykatës Kushtetuese për zgjedhjet lokale të 30 qershorit 2019. Këshilli më tej fton Komisionin të përfundojë procesin e ekzaminimit analitik të acquis së BE-së me vendin, duke filluar me kapitujt mbi gjyqësorin dhe të drejtat themelore dhe drejtësinë, lirinë dhe sigurinë.
22. Këshilli inkurajon Shqipërinë të vazhdojë përpjekjet e saj për reforma, veçanërisht në fushat themelore për procesin e pranimit në BE. Partitë e opozitës duhet të riangazhohen në mënyrë konstruktive në institucionet demokratike. Të gjithë aktorët politikë duhet të angazhohen në axhendën e reformës së BE-së dhe të dialogojnë për të kapërcyer polarizimin politik.
/Panorama.al/
