Kujtimet e një 16-vjeçari në burgun e Spaçit, që ka humbur një sy dhe një vesh në tortura. E megjithatë, nuk është ky kujtimi më i dhimbshëm. Ngjarja që nuk i shlyhet nga mendja, është vrasja e 4 shokëve më të mirë në revoltën e Spaçit.
Ai ishte 16 vjeç kur mbërriti në Spaç, në burgun e egër, të ngritur në pjerrësinë e një kodre, ku të burgosurit nxirrnin mineral në temperatura që varionin nga disa gradë, nën zero deri në 40 gradë. Nëse nuk e plotësoje normën, torturoheshe. Mund të të lidhnin me tel në shtyllë, që të të shihnin të gjithë. Mund të të mbyllnin një muaj në birucë, që mos të shihje dritën e diellit. Kishte gjithmonë një arsye që rojat të kënaqnin sadizmin e tyre mbi trupat e lodhur e të paushqyer të të burgosurve që goditeshin sistematikisht me grushta, shqelma, shkopinj. Disa kanë humbur jetën në këto tortura, ose prej urisë që, bashkë me punën e rëndë dhe sëmundjet e patrajtuara, bëheshin një barrë e papërballueshme për të burgosurit.
Ndërsa Shkëlqim Abazi arriti të mbijetonte. I nxorri kockat, edhe pse disa të thyera, me shpirtin gjallë që aty, por i mbeti përjetësisht në terrin e burgut shikimi i një syri dhe dëgjimi i një veshi. “Hetuesit ishin një makth i vërtetë me torturat e tyre psikologjike dhe fizike që varionin nga ofendime, sharje, kërcënime me jetë, e deri te abuzimi fizik, si p.sh. kur më prangosnin këmbët dhe duart për periudha të gjata kohore, ndërkohë që më rrihnin me shkop druri, pasi më kishin mbushur zorrët me rërë. Si rezultat i këtij abuzimi, sot pas 50 vjetësh, kam një plagë në ballë, e cila më ka lënë të verbër në një sy, të shurdhët në një vesh, disa brinjë të thyera dhe gishta të traumatizuar. Vetëm besimi në Zot dhe besimi se një ditë e mira dhe e drejta do të triumfonin dhe që komunizmi do binte, më motivonin dhe më shtynin që të mbijetoja në burg. Kjo është e vërtetë për mua dhe për qindra shokë të mi bashkëvuajtës”, ka thënë Shkëlqimi për evenwallshaveears.org.
Katër nga shokët më të mirë të tij janë vrarë në revoltën e Spaçit. Eshtrat e tyre nuk dihet ku janë, as sot. Ai nuk mund ta harrojë kurrë atë ngjarje të datës 23, e njëjta datë kur e çuan në Spaç, gjithashtu data e lindjes, si një provokim për të mallkuar ditën kur u lind, edhe pse nuk e kish fajin data. “Katër nga shokët e mi më të mirë, dy nga të cilët i kam pasur shumë afër, janë ekzekutuar në Revoltën e Spaçit. Edhe sot, familjet e tyre nuk e dinë se ku gjenden kockat e tyre”. U ka kushtuar një libër vuajtjeve të Spaçit me titullin “Spaç, Varri i të Gjallëve”, siç ka shkruar edhe për kampin e Repsit, “Reps, Kampi i Punës se Detyruar”. Janë histori që dëshiron t’i lërë pas, për t’u treguar shqiptarëve vuajtjet brenda hekurave të burgjeve komuniste, ndoshta më të egrit e kohës.
“Ka pasur nje episod me shokun tim, Ram Tahiri nga Rugova. Kur takoi nënën e tij që erdhi për ta vizituar nga Kosova, ajo i tha birit të saj: “S’e kemi fort dertin tand, sepse vërtetë të kanë futur në burg, por të kanë shti vllaznit e tu, që mishin ta hanë por ashtin ta rujnë. Ç’kena me i ba tjetrit që e kanë dnue serbët në Goli-Otok?” Këto sollën përgjigjen epike të Ramës që i kushtoi një muaj izolim në birucë. Ai tha: “Ujku të paktën i lë kockat, por Enveri i ha dhe ato!” Ai i hëngri me të vërtetë ato kocka pasi me qindra vdiqën në burg.”
Të tjerë humbën një pjesë të jetës në to, disa pa shkak, të tjerë sepse guxuan t’i dilnin kundër regjimit totalitar. Edhe pse 15-vjeçar, Shkëlqim Abazi, u përplas me forcat e Sigurimit, ditën kur në qytetin e tij, Berat, po shembeshin godinat e kultit, gjatë vitit 1976. Nuk e arrestuan atëherë, si për të pritur një akuzë më të fortë dhe një dënim më të rëndë për të riun që i kishte dhënë provat që ishte kundër komunizmit. E ndalën një vit më vonë dhe e dënuan për tentativë arratisjeje. Fakti që ishte minoren, nuk zbuti, as në rastin e tij, hetuesin dhe gjykatësin, as për vitet e dënimit dhe as për egërsinë e burgut ku u çua. Shkëlqim Abazi u dërgua kur ishte ende 16 vjeç, në Spaç. Pjesa tjetër mund të përmblidhet, si tregon ai, në bilbila, dhunë, punë, apele.
Fotot dhe citimet janë marrë nga platforma e dëshmive gojore Edhe Muret Kanë Veshë e Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit.
/Kujto.al/
