Intervista/ Këshilltari ekonomik i CDU-së gjermane, shpjegon arsyet se pse Bashkimi Evropian i shtyu negociatat me Shqipërinë. Qeveria Rama përgjegjëse për krizën ekonomiko-politike që nga viti 2013
Protesta e djeshme e opozitës ishte në vazhdën e protestave dhe reagimeve që opozita shqiptare ka ndërmarrë. Gjermania është renditur te vendet skeptike të Bashkimit Evropian në raport me Shqipërinë. Një nga problemet më të mëdha janë zgjedhjet në vend dhe raporti i tyre me votën e lirë. Martin Henze, këshilltari për çështjet ekonomike tek CDU-ja gjermane, në intervistën e dhënë për gazetën “Shekulli”, thekson se, Shqipëria ndodhet në një situatë shumë të rrezikshme dhe katastrofike. Pjesë e këtij problemi është blerja e votës dhe mos zbatimi i duhur i kritereve të Kopenhagenit.
Shqipëria ka marrë një përgjigje negative nga Këshilli i BE. Negociatat shtyhen në tetor. Si e shihni këtë situatë?
Vendimi për fillimin e bisedimeve me Maqedoninë Veriore është shtyrë deri në tetor. Hapja e bisedimeve me Shqipërinë është e mundshme. Kjo është shumë e kuptueshme. Qeveria Rama, e cila është ende në pushtet, në asnjë mënyrë nuk i ka plotësuar kushtet e Deklaratës së Kopenhagenit dhe kushteve të vendosura nga ministrat e jashtëm të BE-së në maj 2018. Ata duhet të pranojnë qartë se qeveria Rama ka vënë gjyqësorin në vitin 2018 si një shtojcë jofunksionale dhe kështu edhe parlamenti është jashtë rendit. Krimi e korrupsioni janë rritur dhe tani del se zgjedhjet parlamentare në vitin 2017 u manipuluan masivisht nga partia në pushtet. Protokollet e përgjimit zyrtarisht janë një fyerje për popullin shqiptar dhe bashkësinë ndërkombëtare. Z. Rama nuk ka bërë detyrat e shtëpisë, një marrëveshje shumë të keqe kjo e qeverisë, për popullin shqiptar.
Një çështje tjetër është shqetësimi i BE-së për liberalizimin e vizave. A mendoni se Shqipëria është në një situatë të rrezikshme për këtë problem?
Shqipëria është në një situatë jashtëzakonisht delikate. Nëse nuk ka ndryshime të menjëhershme politike në Shqipëri, zbatimin e kritereve të Kopenhagenit, përmbushjen e kërkesave të Ministrave të Jashtëm të BE-së, rivendosjen e shtetit demokratik kushtetues, minimizimin e korrupsionit dhe respektin për opozitën e zgjedhur dhe dekretet kushtetuese dhe korrekte të Presidentit e Republikës, të drejtat e njeriut do të jenë shumë problematike. Qeveria e tyre përshkruhet nga mediat ndërkombëtare si një “qeveri mafioze” dhe kjo dokumentohet me kaseta të verifikueshme të shërbimeve të inteligjencës. Këto janë probleme masive për Shqipërinë dhe jo për BE-në. BE-ja përbëhet nga 28 shtete anëtare dhe anëtarësimi nuk do të jetë falas. Manipulimi i zgjedhjeve parlamentare në vitin 2017, që ndodhi, po paraqet gjithnjë e më shumë problem. Një proces i tillë sigurisht që mund të korrigjohet vetëm me zgjedhje demokratike, të lira dhe kombëtare.
Po në lidhje me qëndrimin e elitës politike shqiptare ndaj BE-së? Kryeministri Edi Rama po përpiqet të thotë se BE është prekur nga populistët ekstremiste. Por partitë e tjera këtu në Shqipëri po thonë se gabimi kryesor është qeveria. A jeni dakord me këtë konkluzion?
Anëtarët e Bashkimit Evropian janë shtete të civilizuara. Kërkesa të qarta janë bërë nga Bashkimi Evropian dhe anëtarët e saj. Situata në Shqipëri është bërë katastrofike që nga viti 2013, si ekonomikisht ashtu edhe politikisht. Përgjegjësia politike për këtë fatkeqësi dhe dështimi për të filluar bisedimet qëndrojnë tërësisht mbi qeverinë e Rama dhe personat e përfshirë në parti, si krye bashkiaku i Tiranës.
Cilat janë shqetësimet kryesore të Shqipërisë sot?
Pyetja duhet të marrë përgjigje nga shqiptarët. Sigurisht që ata tani janë duke u përballur me një ndërthurje trafiku shumë vendimtare si një komb. Nëse vazhdojnë si më parë, nuk shoh një të ardhme ekonomike dhe politike. Nëse përpiqen të organizojnë një ndryshim thelbësor ekonomik dhe politik, siç e kam përshkruar atë, si një komb, një tregim në një demokraci, atëherë ata do të kenë një të ardhme të begatë. Shqipëria, sipas mendimit tim, ka burime të mjaftueshme dhe njerëz mjaft të talentuar dhe të përkushtuar.
Korrupsioni
Martin Henze analizon se: Kuadri ligjor kombëtar i Shqipërisë nuk është i lirë nga dispozitat mbi konfliktet e interesit, veçanërisht në fushën e qeverisjes, të cilat njihen si çështje më të rrezikuara nga “ndërhyrja”, por as rregulloret private apo ato publike nuk përmbajnë një përkufizim të plotë të “konfliktit të interes” dhe nuk japin udhëzime operacionale për ata që mund të marrin vendime organizative që mund të ndryshojnë rezultatin e proceseve të biznesit. Kjo sigurisht përfshin vetëdijen e qeverisë dhe të nëpunësve civilë për të drejtën e ndalimit të korrupsionit. Në të njëjtën kohë, zhvillimi i rregullave të ligjit rrallë jep informacion praktik mbi menaxhimin e fenomenit. Menaxhimi i konflikteve të interesit në proceset e biznesit përfshin një kompromis midis dëshirës për të ruajtur funksionimin e duhur të biznesit dhe për të zvogëluar rrezikun e reputacionit dhe humbjen e vlerës që një transaksion ose partner mund t’i sjellë biznesit dhe palëve të interesuara. Qeverisja dhe korrupsioni tani janë në qendër të çdo debati mbi zhvillimin ekonomik dhe për këtë arsye të ardhmen e Shqipërisë dhe popullit të saj. Shtypi ndërkombëtar dhe institucionet ndërkombëtare raportojnë për një rritje masive të trafikut të drogës dhe korrupsionit pas marrjes së përgjegjësisë qeveritare nga qeveria aktuale e Rama”.
Masat që duhet të marrë qeveria, 6 rekomandimet
Martin Henze jep gjashtë rekomandime të cilat duhet të merren nga ana e politikës dhe qeverisë shqiptare.
- E drejta e lirisë së shtypit, mbledhja, shprehja dhe pjesëmarrja në zgjedhjet demokratike në Shqipëri është një kriter parësor. Qasja e qeverisë aktuale Rama, në një sistem jofunksional ligjor dhe parlamentar si ai në Shqipëri, defekti i të cilit u shkaktua nga vetë qeveria Rama, me një qeveri të ngarkuar me korrupsion, ku duket se ka lidhje me mafien dhe përjashton të gjithë opozitën e zgjedhur demokratike të Shqipërisë, që duan të mbajnë zgjedhjet lokale më 30 qershor 2019, pavarësisht faktit se Presidenti i Shqipërisë, Meta, anuloi këtë datë zgjedhore në përputhje me nenin 93 të Kushtetutës Shqiptare, është një tipar i rëndësishëm i qeverisjes së keqe.
- Duhet të merret parasysh paqëndrueshmëria politike dhe akte të tjera dhe shkaqet e dhunës brenda Shqipërisë. Veprimi i tanishëm masiv i policisë së shtetit dhe e shtetit kundër demonstrimeve paqësore të shtetasve shqiptarë që duan të parandalojnë zgjedhjet e anuluara nga presidenti dhe nga ana tjetër hetimet e ngadalta kundër krimit qeveritar dhe trafikimit ndërkombëtar të drogës janë më tej tregues të keq qeverisjes.
- Kapaciteti qeveritar ose, cilësia e shërbimeve publike, burokracia dhe formulimi dhe zbatimi i masave të politikave. Kjo gjithashtu përfshin shkallën e pavarësisë së institucioneve publike nga presioni politik. Një çështje e rëndësishme e qeverisë aktuale Rama në Shqipëri.
- Një çështje tjetër është aftësia e qeverisë për të zbatuar politika dhe rregullore të shëndosha për një sektor privat miqësor ndaj tregut. Kushdo që vendos një gjykatë kushtetuese dhe Gjykatën e Lartë, dhe kështu Parlamentin, në një shtet jofunksional dhe nuk pengon politikisht rritjen e korrupsionit dhe trafikimit të drogës, do të lejonte përfundimin se politika aktuale rregullatorë e qeverisë Rama është shumë problematike, qeverisje e keqe.
- Fokusi do të jetë në cilësinë e zbatimit të kontratave dhe ashpërsinë e masave policore dhe gjyqësore. Sistemi gjyqësor në Shqipëri është jofunksional, prandaj nuk ka siguri ligjore në sistem, dhe sjellja jo kushtetuese dhe veprimet e qeverisë Rama dhe administratës së saj, aktualisht nuk mund të rishikohen dhe/ose të parandalohen.
- Së fundi, niveli i “kontrollit të korrupsionit” do të duhet të marrë parasysh shkallën në të cilën fuqia e besuar përdoret për përfitime private dhe kapjen e shtetit. Nëse shikojmë tani rezultatet e treguesve individualë, mund të shihet se Shqipëria aktualisht ka vlera jashtëzakonisht të ulëta ose një cilësi të ulët të qeverisjes së mirë. Kjo sugjeron që qytetarët shqiptarë kanë pak fjalë në shumë prej çështjeve, se Shqipëria përballet me paqëndrueshmëri ekstreme politike, performancë të dobët të qeverisë, politikë rregullatore shtetërore dhe sundim të ligjit, si dhe kontroll të dobët korrupsioni; Shqipëria duket se ka një qeverisje të keqe. Një qeveri e ardhshme demokratike në Shqipëri nuk duhet të lërë luftën kundër korrupsionit vetëm agjencive të zbatimit të ligjit, por duhet të përfshijë të gjithë ata që janë përfshirë – shteti, shoqëria civile dhe sektori privat. Për më tepër, lufta kundër korrupsionit duhet të bëhet një projekt shqiptar. Si hap i parë, “ishujt e integritetit” duhet të krijohen në të gjitha shtetet, ku sektorët individualë me vetëdije po trajtojnë masat antikorrupsion (si deklaratat publike, marrëveshjet kundër korrupsionit ose transparencën në dhënien e kontratave) dhe kjo vlen edhe për ato OJQ të infiltruar nga korrupsioni. Gjëja thelbësore dhe e rëndësishme është një politikë e mençur dhe efikase ekonomike dhe sociale. Rritja ekonomike nënkupton vende pune, vende pune, vende pune, fitime për sipërmarrësit dhe të hyra tatimore për shtetin shqiptar. Si rezultat, baza për korrupsion do të ishte tharë. Në fund të fundit, ai mund të gjykohet, kufizimi i korrupsionit duhet parë si pjesë jo vetëm e qeverisjes së mirë në Shqipëri, por edhe të zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik.
/Marrë nga Gazeta Shekulli/
