Nga Agron Gjekmarkaj
Prej vitesh, marrëdhëniet ndërmjet Rexhep Taip Erdoganit dhe Edi Ramës mund të përkufizohen me këngën shkodrane “Në zaman të asaj furie”! Një “sevda” që s’ka të ndalur, që s’ka dajre t’ia kapë ritmin, që s’ka kadaif e llokum ta barazojë në lezet! Yrrnek i madh për gëzim të dynjasë!
“Kardashleri” i vogël po i ngjet gjithnjë e më shumë atij të madhit!
Zët e kanë fjalën e lirë të dy. Shpifje, shpifje, shpifje e thërrasin. Njeri ka ëndrra perandorake, tjetri vilajeti. Tanimë udhëheqësi i Turqisë aktuale është identifikuar me “lavdinë” e Perandorisë Osmane dhe në emër të saj dëshiron t’i rindërtojë objektivat e veta diplomatike e strategjike me vendin tonë e të tjera shtete ballkanike. Nuk duhet të lodhemi se përsërituri që pushtimi otoman është fatkeqësia më e madhe, që i ka ndodhur kombit tonë përgjatë gjithë historisë së tij!
Me të lidhen ikja nga Europa, thyerjet shpirtërore e identitare! Siç e thotë Kadare te një novelë e tij e famshme, ata sollën “eklipsin e syrit”, shumë më i çuditshëm e befasues se ai i hënës dhe diellit, por tejet i dhimbshëm për bukurinë si kult.
Gjatë kësaj periudhe “bashkëjetese”, momentet më të lavdishme janë kryengritjet me qëndresën e shenjtë 25-vjeçare të Gjergjit të madh, Skënderbe, librat shqip, Rilindja dhe Pavarësia Kombëtare që na ndanë nga perandoria, por jo nga otomanët dhe otomanizmi, nga prapashtesa “llëk”, që na la bashkë me një sërë bidatesh, të cilat te politika nuk u shuan kurrë!
Para pak ditësh në një aktivitet kushtuar Mit’hat Frashërit, këtij rilindasi të madh, flitej për sulltan Abdyl Hamitin si garantues dhe sponsorizues i alfabetit të gjuhës shqipe dhe Kongresit të Manastirit kur dihet urrejtja, persekutimi dhe syrgjyni për të gjithë shqipëndërruesit! Gjynah që nuk na ra tavani mbi kokë! E meritonim gjithë sa ishim. Por nuk qe e shkruar!
Qysh nga revolucioni i gjithanshëm i Ataturkut e deri sa u shfaq doktrina e Davatoglusë në fillim të viteve 2000 te një samit i Sarajevës, ish-ministër i Jashtëm i Erdoganit, Turqia ka qenë miqësore dhe pa tendenca ndikimi në punët e brendshme të Shqipërisë. Turqia ka qenë dhe mbetet një vend ku shqiptarët nuk paragjykohen, përkundrazi! Pas rënies së diktaturës Turgut Ozal, Sulejman Demirel, Tansu Ciller, Bulent Ecevit janë parë me respekt nga ne sepse ata na ndihmuan pa u përzier, pa na e cenuar dinjitetin kombëtar dhe koherencën religjioze!
Fatos Nano u tentua i pari nga sherbeti dhe jaseminët e Stambollit. Sali Berisha i dytë pas shihareteve, që dha gjatë segmentit ‘92-‘97 më shumë botës arabe sesa vetë Turqisë, i shpëtoi atij tentacioni dhe nuk e futi “anijen” në Dardanele në vitet 2005-2013, duke ruajtur bashkëpunim të mirë me këtë vend mik. Ai i ndenji linjës strategjike SHBA-Europë, paçka se në politikën e privatizimeve privilegjoi turqit. Por Berisha në mandatin e tij të parë, në mënyrë të njëanshme, konsakroi atë që filloi Ramiz Alia, anëtarësimin e Shqipërisë në Konferencën Islamike, pa referendum, megjithëse jemi një vend me katër e më tepër besime, të gjitha të barabarta para Kushtetutës. Personalisht e kam parë dhe e shoh si një veprim enigmatik, të dëmshëm, por edhe një njollë të rëndë për vendin tonë këtë pjesëmarrje, duke gjykuar karakterin fetar, raportin e kësaj organizate me standardet demokratike dhe të drejtat e njeriut.
Ndërsa prej disa vitesh nga Turqia e Erdoganit na ofrohet miqësi me spektër vasaliteti. Kosova është Turqi, vikati Presidenti turk dikur në Prizren me Ramën e Thaçin në krah! Folën ata? Aq sa flasin të vdekurit. Rrasën kokën mes veshëve dhe u ulën këmbëkryq si në kohë të “Babës”!
Në fillim, pasi u bëmë anëtarë të Konferencës Islamike, u “pushtuam” nga shkollat e Gylenit, megjithëse e donim Shqipërinë si gjithë Europa, ato shkolla (të Europës) nuk po vinin. Nuk dihet në i thirri njeri! Pakkush pipëtiu. Tani na kërkohet që ata t’i zbojmë dhe t’i zëvendësojmë me shkolla të licencuara nga Ministria e Arsimit të Ankarasë. Përsëri lind një pyetje etike për orientimin mendor e kulturor! Me patjetër duhet të zgjedhim mes Gylenit dhe Erdoganit? Mund të kishim dilema nëse Turqia sot do të ishte kampione demokracie e laiciteti, ose do t’i kemi kur të jetë, por tani nuk duket moment i përshtatshëm për dyzim. Ne kemi nevojë për shkolla europiane. Pikërisht ato lloj shkollash ndërtuan edhe vetë Turqinë moderne dikur.
Fëmijët shqiptarë do të edukohen me shkollë perëndimore apo lindore? Kujtoni pak kohën e “satrapit”, Mbretit Zog, me dy lice francezë, me shkollë teknike e bujqësore amerikane, me shkollë tregtare italiane e shumë të tjera, kur ishim nja 1 milion kokë! A vazhdon ende dielli të lindë nga perëndon, siç mëtonte e mëkonte Naim Frashëri, mbetet një pyetje kjo për Kryeministrin Edi Rama dhe ministren Nikolla?! Çfarë mësojnë fëmijët sot, do të jetë Shqipëria nesër ta dini! Të premten, një fakt pozitiv është konsumuar. Nuk dihet në është linjë e re diplomatike e qeverisë shqiptare apo një shkëndijë krenarie e ministrit Ditmir Bushati, për të cilin thuhet se nuk shihet me sy të mirë nga paria turke. Bushati, kërkesës së ministrit të Jashtëm turk, Mehmet Çavasoglu, për të mbyllur shkollat gyleniste dhe për të dorëzuar personelin e tyre dhe të tjerë ndjekës të klerikut në azil për “kletatje” e “marifet” në Turqi, iu përgjigj duke iu referuar standardeve dhe konventave europiane. Ky ishte një refuzim de fakto! Një vendosje e një kufiri të ri ngjau, një pozicionim për t’u përshëndetur. Me shpresën se gjaku nuk bëhet hirrë, i sugjerojmë Ditmir Bushatit të lexojë herë pas here epopenë e Kara Mahmut Bushatliut, i cili nga luftëtarët që mbronin Rozafatin thirrej “Karagega”, kur në tavolinë i vendosin fermane vasaliteti, do të jetë më i qetë, më i qartë edhe më shqiptar në të ardhmen
Por kjo vlen edhe për Kryeministrin, të cilin e inkurajojmë për miqësi të mirë me turqit dhe udhëheqësit e tyre, qoftë edhe me Erdoganin. Por jo vasalitet dhe marrje modeli. Na dhimbset qerratai, kur shfaqet në haremin politik të Rexhepit, se na dergjet xhani për vatanin, të cilin ende e duam si gjithë Europa me një Kryeministër, i cili ideologjinë iluministe të kontinentit nuk e përtyp si çamçakëz propagandë, teksa pi me nargjile eliksire totalitarizmi. Ani, se gjykojmë për shallvaret në trup Edi Ramën, madje as për fes që mund t’i rrijë mirë mbi krye, le t’i gëzojë, nëse i pëlqejnë, por do të mërziteshim qamet, nëse ato nuk i nxjerr nga koka ku i ka futur tash 6 vjet për t’u ndier rehat në “Anadoll”!
