Siguria e Europës po vihet në rrezik nga skemat e ashtuquajtura “pasaporta të arta” që kanë lejuar shtetet të shesin shtetësinë ose vendbanimin për individë potencialisht “të rrezikshëm”, paralajmëroi komisioneri i drejtësisë i BE-së.
Věra Jourová i përshkroi programet si “problematike” dhe “të padrejta” duke i bërë jehonë shqetësimeve private të agjencive të inteligjencës të Evropës, të cilët kanë frikë se “pasaportat e arta” janë shfrytëzuar nga njerëz me para të mjaftueshme për të blerë qasje në Mbretërinë e Bashkuar dhe Evropë.
Komentet e saj erdhën pasi Malta dhe Qipro u vendosën në listën e zezë të 21 shteteve që veprojnë në skemat e pasaportave që konsiderohen se përbëjnë një rrezik të lartë të evazionit fiskal.
Lista u botua të martën nga OECD, një kompani udhëheqëse e hollësishme, e cila kërkon kontrolle më të rrepta.
Të dy vendet anëtare të BE kanë shitur tashmë shtetësinë për qindra individë nga Rusia, Kina dhe Lindja e Mesme.
“Unë e kuptoj që skemat e shtetësisë janë të favorshme për ekonominë. Por kjo është e padrejtë për njerëzit që nuk mund të blejnë shtetësinë. Dhe nënshtetësia është diçka kaq e madhe, aq e madhe dhe aq e vlefshme që shtetësia për shitje më duket mjaft problematike”, tha Jourová.
“Kemi shqetësime të ligjshme, sepse nëse në një shtet një person i rrezikshëm merr nënshtetësi, ai merr nënshtetësinë për të gjithë Evropën. Ndoshta të gjithë ne duhet të rinegocojmë të gjithë sistemin dhe gjithë kompetencën e Evropës. Sepse ka një kontradiktë. Sapo të kemi disa pika të dobëta në BE, disa pika të dobëta ku është e lehtë për të hyrë në hapësirë, e gjithë Evropa ka një problem”, shtoi ajo.
Edhe Inteligjenca britanike është gjithashtu thellësisht e pakënaqur për skemat, shkruan “The Guardian”, përcjell Tema.
Jourová do të përgatis një raport që rekomandon kontrolle shumë më të forta mbi skemat deri në fund të vitit.
Për momentin Brukseli nuk ka fuqi t’i ndalojë ata, edhe pse kjo mund të ndryshojë.
Komisioneri tha se raporti i saj do të këmbëngulte në lidhje të vërteta midis një blerësi të pasaportave dhe vendit, shtetësia e të cilëve po aplikonin.
Jourová po fliste në një intervistë duke kujtuar edhe përvjetorin e parë të vdekjes së gazetares anti-korrupsion Daphne Caruana Galizia, e cila u vra në një sulm me bombë në makinën e saj në Maltë.
Komisioneri e kritikoi mungesën e progresit nga ana e policisë në zbulimin e identitetit të atyre që autorizuan vrasjen më 16 tetor të vitit të kaluar.
Tre burra janë në gjyq për vendosjen e bombës, por ata që urdhëruan vrasjen besohet të jenë ende të lirë dhe hetimi i policisë është në vazhdim.
Komentet e saj vijnë pasi Guardian publikon një hetim duke ngritur pikëpyetje të reja rreth ndikimit të një lojtari kryesor në industrinë e “pasaportave të arta”, Henley & Partners, në shtetet e Karaibeve që ishin pionierë të skemave të tilla.
Hetimi është duke u botuar nën projektin Daphne, një bashkëpunim prej 18 organizatave të lajmeve nga 15 vende, të formuara për të vazhduar hetimet e filluara nga Caruana Galizia.
Gazetarja kishte ngritur shqetësime në raportimin e saj, ndër të tjera, rreth Henley dhe marrëdhëniet e saj me qeverinë e udhëhequr nga Kryeministri i Maltës, Joseph Muscat.
Në Maltë, një individ mund të fitojë shtetësinë në këmbim të një kontributi prej 650,000 eurosh në fondin e zhvillimit të vendit dhe blerjen ose dhënien me qira të pronës, si dhe investime prej së paku 150,000 euro në obligacione qeveritare.
Skema e Maltës nuk kërkon që qytetarët e rinj të kalojnë çdo kohë në pronat që ata blejnë ose marrin me qira në vend.
Skema u hartua dhe tani menaxhohet nga Henley, e cila mbledh komisionin për çdo pasaportë të shitur dhe deri tani ka bërë 19 milion euro nga kontrata.
Hetimi përqendrohet në atë se si Henley krijoi biznesin e saj në Karaibe dhe komunikoi gjerësisht me konsulentin zgjedhor britanik, Aleksandër Nix dhe firmën e tij SCL.
