Fituesja e çmimit Nobel, Nadia Murad, përshkruan udhëtimin e tmerrshëm nga skllave seksi e ISIS në aktiviste për të drejtat e njeriut.
Tregu i skllaveve hapej natën. Dëgjonim rrëmujën e zhurmshme që niste në katin poshtë nesh, sa herë që militantët merreshin me regjistrime e organizime. Kur i pari prej tyre na hynte në dhomë, të gjitha vajzat fillonim e klithnim. Ishte si skena e ndonjë shpërthimi bombe. Ulërinim si të plagosura, binim në gjunjë me kokën ulur dhe villnim mbi dysheme, por militantët nuk i ndalonte asgjë.
Ata ecnin nëpër dhomë e na vështronin teksa çirreshim e luteshim. Fillimisht tërhiqeshin drejt vajzave më të bukura. I pyesnin “Sa vjeçe je?” dhe pastaj i kontrollonin nga flokët e nga goja. “Janë të virgjra, apo jo?”, pyesnin një rojë, i cili tundte kokën me pohim e përgjigjej, “Sigurisht!”, si një shitës dyqani që krenohej me mallin. Pastaj militantët na preknin ku të donin, kalonin duart mbi gjinjtë e këmbët tona, sikur të ishim kafshë.
Ndizej kaosi, sa herë militantët ecnin përmes dhomës, duke kontrolluar vajzat e duke u bërë pyetje në arabisht ose në gjuhën turkmene.
“Pushoni!”, na bërtisnin pa pushim. “Pushoni!”. Por urdhrat e tyre na bënin të ulërinim më fort. Nëse ishte e pashmangshme që do të përfundoja në duart e një militanti, atëherë nuk do t’ia bëja punën të lehtë. Klithja e çirresha, shtyja me shuplaka duart që zgjateshin për të më prekur. Vajzat e tjera bënin të njëjtën gjë, mblidheshin kruspull mbi dysheme ose hidheshin drejt motrave e shoqeve, të cilat përpiqeshin t’i mbronin.
Unë isha shtrirë në tokë kur një militant tjetër ndaloi përpara nesh. Ishte ushtarak i nivelit të lartë, i quajtur Salvan. Ai kishte ardhur me një vajzë tjetër, jazide nga Hardani, dhe kishte bërë plan ta linte aty, te shtëpia, teksa vëzhgonte të tjerat, për të zgjedhur zëvendësuesen. “Çohu,” më tha ai. Kur pa që nuk u çova, më goditi me shqelm. “Ti! Ti me xhaketë rozë. Të thashë të çohesh!”
Sytë i kishte si gropa të zhytura thellë në mishin e fytyrës së mbushur, e cila ishte mbuluar pothuajse e gjitha nga qimet. Nuk dukej si njeri, por si përbindësh.
Vendimi për të sulmuar Sinxharin e për t’i robëruar vajzat si skllave seksi nuk merrej spontanisht, në betejë e sipër, nga ndonjë ushtar lakmitar. Shteti Islamik i kishte planifikuar të gjitha: që nga mënyra se si do të futeshin në shtëpitë tona; detajet që i bënin vajzat më pak ose më shumë të vlefshme; militantët që e meritonin një “sabaja” (skllave seksi) si shpërblim, dhe të tjerët që duhej t’i paguanin. Sabajat i diskutonin edhe në revistën e propagandës, “Dabik”, me qëllimin për të rekrutuar më shumë.
Por ISIS nuk ishte aq origjinal sa ç’mendonin anëtarët e tij. Përdhunimi është përdorur si armë lufte përgjatë gjithë historisë. Para kësaj, unë as që e mendoja se do të kisha diçka të përbashkët me gratë në Ruanda. Në fakt, as nuk e dija që ekzistonte një vend i quajtur Ruanda. Tani jam e lidhur me to në mënyrën më të keqe të mundshme, si viktimë e një krimi lufte për të cilin është aq e vështirë të flasësh, sa nuk ka pasur asnjë person që të jetë dënuar deri 16 vite para se ISIS të vinte në Sinxhar.
Në katin poshtë, regjistruesi i mbante shënim blerjet në një bllok. Regjistronte emrat e vajzave dhe të atyre që na merrnin. Mendoja se si Salvani, po të më merrte, do ta kishte shumë të lehtë të më shkërmoqte vetëm me ato duart e veta. Çfarëdo të bënte ai, sado t’i rezistoja, nuk do ta mbaja dot larg. Trupi i kutërbonte një përzierje parfumi me vezë të prishura.
Unë i mbaja sytë mbi dysheme, shihja këmbët e kaviljet e militantëve dhe të vajzave që kalonin përpara meje. Mes turmës shqova një palë sandale burrash me kavilje të holla, pothuajse femërore. Pa menduar se çfarë po bëja, u vërsula drejt atyre këmbëve dhe nisa të lutem. “Të lutem, më merr me vete,” i thashë. “Bëj ç’të duash, por s’mund të shkoj me këtë përbindësh.” Nuk e di pse burri i imët pranoi menjëherë. Më hodhi një vështrim dhe pastaj i tha Salvanit, “Kjo është e imja.” Salvani nuk kundërshtoi.
Burri i imët ishte gjykatës në Mosul dhe nuk ia kthente njeri fjalën. E ndoqa deri te një tavolinë zyre. “Si e ke emrin?” më pyeti. Fliste me zë të shtruar, por me ton të pasjellshëm. “Nadia”, i thashë, dhe ai u kthye nga burri që mbante shënim blerjet. Regjistruesi dha të kuptohej që e njohu menjëherë dhe nisi të mbajë shënim. I përsëriti emrat me zë teksa i shkroi në letër. “Nadia, Haxhi, Selman”. Kur përmendi emrin e atij që po më robëronte, zëri iu drodh pak si me frikë dhe unë nisa të dyshoj se mos kisha bërë një gabim të madh.
Në nëntor të vitit 2015, një vit e tre muaj pasi ISIS kishte hyrë në fshatin tim, Koço, unë udhëtova nga Gjermania për në Zvicër që të flisja në një forum të OKB, në lidhje me problemet e pakicave. Ishte hera e parë që po e tregoja historinë time para një publiku të madh. Doja të flisja për gjithçka: për fëmijët që vdisnin nga etja teksa ia mbathnin nga ISIS; për familjet që humbnin rrugën maleve; për mijëra gratë e fëmijët që mbaheshin robër; dhe për atë që kishin parë vëllezërit e mi te vendi ku u krye masakra. Unë isha vetëm një nga qindra e mijëra viktimat jazide. Komuniteti im ishte shpërndarë gjithandej, si refugjatë brenda dhe jashtë Irakut, ndërkohë që Koço vazhdonte të ishte i pushtuar nga ISIS. Kishte aq shumë gjëra që duhej t’i dëgjonte bota për atë që po u ndodhte jazidëve.
Doja t’u thosha se sa shumë duhej bërë: duheshin vendosur zona sigurie për pakicat fetare nëpër Irak; anëtarët e ISIS-it duheshin nxjerrë para gjyqit, që nga udhëheqësit e lartë e deri te qytetarët që u kishin ofruar mbështetje për ato mizori; duheshin gjykuar për gjenocid e krime kundër njerëzimit; si dhe duhej çliruar i gjithë Sinxhari. Duhej t’i tregoja publikut për Haxhi Selmanin, për çdo herë që më përdhunoi dhe për abuzimet e tjera që kam dëshmuar. Vendimi për të qenë e sinqertë mbi historinë time ka qenë një nga më të vështirët që kam marrë, por edhe më i rëndësishmi.
Dridhesha teksa lexoja fjalimin. Me aq sa munda ta qetësoj veten, tregova se si ishte sulmuar Koço dhe se si vajzat si unë ishin marrë si sabaja. U tregova se si më kishin përdhunuar e rrahur vazhdimisht, dhe se si arrita të largohem. U tregova për vëllezërit që m’u vranë. Asnjëherë nuk bëhet më i lehtë rrëfimi i historisë tënde, sado herë ta ritregosh, sepse çdo herë i përjeton të gjitha nga e para. Kur u tregoj njerëzve për postbllokun ku më përdhunuan , apo për dhimbjen që ndieja kur kamxhiku i Haxhi Selmanit kërciste mbi batanijen me të cilën isha mbuluar, apo se sa i errët dukej qielli i Mosulit kur dola rrugëve për të gjetur dikë që të më ndihmonte, unë rikthehem te ato çaste dhe i përjetoj me të njëjtin tmerr. Edhe vajzat e tjera jazide rikthehen në ato kujtime.
Historia ime, e treguar me ndershmëri dhe me fakte, është arma më e mirë që kam kundër terrorit, ndaj do ta përdor derisa ata terroristë të jenë vënë para drejtësisë. Ka ende shumë për t’u bërë. Udhëheqësit botërorë, e sidomos ata të vendeve myslimane, duhet të ngrihen e të mbrojnë të shtypurit.
Bëra një prezantim të shkurtër në fjalim dhe nisa të tregoj ngjarjen time. Pasi mbarova, vazhdova t’u flas. U thashë që mënyra se si isha rritur nuk kishte lidhje me mbajtjen e fjalimeve. U thashë që jazidët duan vetëm që ISIS të gjykohet për gjenocid, dhe që ishte në dorën e tyre të ndihmonin njerëzit e pambrojtur në të gjithë botën. U thashë që doja t’i vështroja në sy ata që më përdhunuan e t’i shihja përpara drejtësisë. Por më shumë se çdo gjë tjetër, dua të jem vajza e fundit në botë që ka një histori si kjo e imja.
Nadia Murad, The Guardian
Nadia Murad u rrëmbye bashkë me gra të tjera jazide në gusht të vitit 2014, kur ISIS sulmoi fshatin e saj, të quajtur Koço, në Sinxhar të Irakut verior. Ajo u robërua bashkë me motrat dhe pa t’i zhduken gjashtë vëllezër, si dhe të ëmën. Në vitin 2018 fitoi çmimin Nobel, bashkë me gjinekologun kongolez, Denis Mukvege. Kjo pjesë është shkëputur nga autobiografia e saj, e titulluar; “Vajza e fundit: Historia Ime Në Robëri Dhe Lufta Kundër Shtetit Islamik”, e botuar nga Virago. (TCH)
