Krimi që zhvillohet online i kushton kompanive tregtare anembanë botës më shumë se 550 miliard Euro në vit. Tendenca tregon se kjo kosto do të jetë gjithnjë e më e lartë në të ardhmen dhe kompanitë dhe shtetet duhet të jenë gati për këto goditje online. Aq i rrezikshëm është krimi kibernetik sa ushtritë e shteteve të zhvilluara kanë tashmë “trupa” që simulojnë një luftë potenciale kibernetike në të ardhmen që mund të ketë edhe më shumë pasoja negative ekonomike sesa dhe luftërat tradicionale. Në fakt mbrojtja kibernetike është një pjesë thelbësore e NATO-s në mbrojtjen e përbashkët të aleancës.
Por pavarsisht këtij risku kompanitë botërore janë të siguruara vetëm për 15% të humbjeve potenciale nga krimi kibernetik ndërkohë që për dëmet fizike ato janë të mbrojtura në 59% të vlerës. Këto të dhëna tregojnë sesa pas është industria e sigurimeve në zhvillimet e fundit teknologjike. Natyra e bizneseve ka ndryshuar. Vlera e tyre nuk është më në asete fizike por më tepër asete “që jetojnë në Cloud”. Të dhënat tregojnë se në 2015 vlera e kompanive të listuara në S&P të specializuara në “shërbimeve dhe informacion” ishte 85% nga vetëm 17% në vitin 1975. Ky revolucion i ngadaltë në favor të shërbimeve kërkon dhe përgjigje të industrisë së siguracionit.
Nga ana tjetër përvec krimit kibernetik kompanitë janë në risk edhe nga goditjet online që i vijnë reputacionit. Vlera e kompanive botërore sot bazohet kryesisht në reputacion dhe me miliarda dollar krijohen apo zhduken në vetëm perceptim të konsumatorëve të krijuar online. Një status në facebook apo një tëeet nga një personalitet con në renie apo rritje kompanish. Kardashian kanë krijuar një perandori me vlerë miliarda dollar vetëm nga reputacioni dhe “folloëers” që kanë online ndërkohë që Snapchat humbi 6% të vlerës së aksioneve nga një tëeet negativ i Kylie Jenner e cila ka 25 milion ndjekës.
Shqipëria dhe ekonomia jonë në botën online
Në Shqipëri bota online ziente nga fushata “Bojkoto Kastrati” si një tendencë për të goditur reputacionin e kompanisë së karburanteve pas protestës për rrugën Durrës Kukës. Bota online ka rregullat e saj dhe shumë kompani rendisin reputacionin online si riskun kryesor në biznesin e tyre ndërkohë që krimi kibernetik renditet në vend të pestë nga vendi tetëmbëdhjetë në vitin 2018 sipas Aon. Në Shqipëri Prokuroria e Përgjithshme raporton se vetëm gjatë vitit 2016 ka hetuar 147 raste të kësaj vepre penale, ndërkohë që nj vit më parë numri i rasteve të hetuara ishte 138. Në vitin 2016 janë dënuar 11 persona për këtë vepër penale. Në strategjinë kombëtare të shqipërisë për mbrojtjen ndaj sulmeve kibernetike thuhet se këto sulme kanë potencial për të dëmtuar rëndë shkëmbimin e informacionit në institucionet publike, të telekomunikacionit dhe sistemin financiar e bankar, duke shkaktuar edhe ndërprerje të shërbimeve jetike.” Nevojitet pra që sektori privat të kuptojë që siguria kibernetike për sektorin privat nuk ka të bëjë vetëm me krimin kibernetik apo standardet e sigurisë, por është gjithashtu thelbësore për ekonominë dhe që nevojitet hartimi i politikave më të gjëra për të garantuar instrastrukturë dhe trafik të sigurt. Gjithashtu, sipas strategjisë kombëtare, në nivel kombëtar merr rëndësi bashkëpunimi me sektorin publik, si universitetet, dhe me sektorin privat në fushën e kërkimit, zhvillimit dhe trajnimit të personelit. Si rezultat i përballjes me sfida të tilla, si buxhetet e kufizuara dhe mungesa e personelit të kualifikuar, realizimi i këtij bashkëpunimi do të jetë efikas në kuadrin e intensifikimit të bashkëpunimit në nivel kombëtar.
