Në Siri, muzika shkon më thellë në strukturën e vendit sesa kudo tjetër në botë.
Shumë kohë para se të formohej shteti modern në vitin 1946, Siria kishte zhvilluar tradita të pasura muzikore gjatë mijëra viteve. Fetë, sektet dhe etnicitetet e ndryshme që banonin dhe udhëtuan në të gjithë vendin gjatë mijëvjeçarëve – myslimanë, të krishterë, çifutë, arabë, asirianë, armenë dhe kurdë, (për të përmendur vetëm disa), kontribuan në këtë trashëgimi muzikore eklektike.
Këngët e Sirisë së lashtë
Në vitet 1950, arkeologët gjetën 29 pllaka argjile 3,400 vjeçare në një kabinet të vogël – ndoshta një bibliotekë – në qytetin portual të Ugarit në bregdetin mesdhetar të Sirisë. Ata u ndanë kryesisht në fragmente të vogla, por një, e cila njihej si H6, mbeti në copa më të mëdha. Në to ishin të shkruara këngë, dhe për këtë, studiuesit besojnë se është shembulli më i hershëm i simboleve muzikore kudo në botë. Këto copa argjile janë fillimet e një trashëgimie të pakrahasueshme muzikore.
Akademikët kanë kaluar me vite, duke zbërthyer fjalë për fjalë dhe duke mbledhur së bashku pllakat, duke u përpjekur të përpunojnë atë që shkruhej mbi to, çka do të thotë se kanë arritur në përfundimin se mund të tingëllojnë si nota muzikore.
Teksti është në shkrimin kuneiform të Babilonisë, një sistem shkrimi që u përhap në të gjithë rajonin disa mijëra vjet më parë.
“Problemi me këtë pllakë është se – ne mund të lexonim shkrimin sepse ishte shkruar në kuneiformin babilonas dhe ne e dimë vlerën e shenjave – por nuk kishim asnjë ide se çfarë do të thoshte”, tha Richard Dumbrill, profesor i arkeomusikologjisë në Universitetin Babylon në Irak, i cili ka punuar me tabelat e gjetura në Ugar për më shumë se dy dekada.
Dumbrill përshkroi se si ai kishte tentuar në shumë raste të rindërtonte pllakat e Ugarit për të përkthyer tekstin dhe muzikën e shkruar mbi to: “Kam marrë fotografi dhe u përpoqa t’i ndërtoja ato si një mister, por disa ishin dëmtuar përtej rindërtimit”.
Vështirësitë e përkthimit ishin produkt i tekstit të shkruar në një gjuhë të njohur si Hurri nga Kaukazi i veri-lindjes, ndoshta në armeninë moderne, por që përfundoi në tokat pjellore të Sirisë.
“Këta njerëz u shpërngulën në drejtim të veri-perëndimit të Sirisë, dhe vendosën të përdorin shenja babilonase për të shkruar tekstin e tyre dhe muzikën e tyre“, tha Dumbrill.
“Pra, ishte jashtëzakonisht e vështirë për t’u përkthyer. Sidoqoftë, arrita të zbuloj se teksti poshtë dy rreshtave ishin emrat muzikorë që ishin Hurrijan – domethënë ata ishin babilonas, por ishin transformuar në kontakt me njerëzit Hurrianë. Dhe mund të zbuloja se ishte një melodi. U deshën rreth 20 vjet për ta përkthyer “.
Pllaka H6 detajon një histori më të kthjellët.
“Është një vajzë e re që nuk mund të ketë fëmijë; ajo mendon se arsyeja është për shkak se ka bërë keq në një far mënyre, gjë që nuk përmendet“, tha Dumbrill.
“Ajo shkon natën për t’iu lutur perëndeshës Nigal, e cila ishte perëndeshë e hënës. Ajo sjell një tenxhere të vogël me kallaj me farat e susamit ose vajin e susamit në të, që ajo i ofron perëndeshës dhe kjo është gjithçka që dimë për tekstin “.
