Nga Besnik Aliaj
Ne vitin 2004 Bashkia Tirane organizoi nje konkurs ku fitoi nje studio holandeze per projektin e qendres tregetare Toptani Tirane! Publiku atehere pati reagim se po ndertohej ne nje lulishte kryesore te qendres. Bashkia garantoi se projekti do te ngrihet ne lartesi mbi lulishte me nje strukture ne forme kodre qe do kishte gjelberim si ne nivel toke dhe ne tarace.
Pra dyfishohej gjelberimi! Sot objekti i realizuar me sukses eshte ne fuksionim por gjelberim nuk ka as ne planin e tokes as ne tarace. Shfrytezimi i truallit eshte 100% (Referenca: Tirana, Arkitekture & Konkurse, 2003-2005, Maks Velo) Ne Keto imazhe duket mire ky projekt si pjese e vizionit me 5 kulla pas Pallatit te Kultures! … Une i uroj te gjitheve qe lidhen me kete rast vetem sukses e mbaresi. Kjo tashme eshte histori …
Por e solla kete shembull per te thene se keshtu do ndodhe edhe me teatrin e danezit, dhe me planin me pyll orbital, dhe me kullat plot gjelberim vertikal te italianit, etj, per sa kohe nuk ka nje pakt publik me qytetaret dhe per qytetin! Nderkohe ato imazhe te bukura qe ju tregohen me pikatore online dhe qe premtohen me pas per PR me buje ne revista arkitekture jashte vendit, nuk do kene aspak lidhje me cfare realizohen de fakto, dhe jo gjithmone do jene ne favor të qytetit, hapesires dhe interesit publik! …
Por ajo qe dua të theksoj ne kete postim eshte roli i poshter i arkitekteve te huaj sidomos i te ashtuquajturve “starkitekte” te cilet me vetedije te plote dhe me nje hipokrizi e makuteri te papare jo vetem qe po shkelin dhunshem mbi interesat e komuniteteve lokale, por po bejne nje krim dhe masaker mbi kulturat, mjedisin dhe trashegimine ne teresi te vendeve si Shqiperia, ku demi tashme eshte i parikuperueshem dhe perfundimtar.
E gjitha kjo per nje kontrate korrupsioni (minimalisht moral) me shume, nga ku duke marre kocken e rradhes prej politikaneve vendas te rradhes, ata jane gati t’u lepihen dhe servilosen atyre ne nje menyre të paimagjinueshme dhe pa skrupuj ne dem te cdo ligji dhe morali! Keta njerez te fryre ne famen e tyre, jane nder mekanizmat me cinike dhe helmues, qe se bashku me bankat krijuan krizen boterore dhe recensionin ekonomik.
Permes projekteve aspak realiste, jo te qendrueshme dhe agresive, tashme ata kane tradhetuar jo thjesht veten dhe profesionin, por vete arkitekturen dhe qytetin si ideal! Eshte koha qe shume prej tyre syresh te shpallen non grata nga shoqerite qe e kane pesuar, perfshi edhe ne! Ata duhet të diskretitohen publikisht nga arkitektet vendas, studentet intelektualet dhe shoqeria ne teresi, sepse po perdoren me vetedije te plote dhe synime diabolike si nje alibi e keqe per interesa të ngushta politike e biznesi te castit! Shqiperia eshte ende prapa ne kete drejtim! Te tjeret u kane vene “drune” me kohe qe me fillimin e krizes Lehman Brothers! …
