Profil psikologjik i Hitlerit nga fëmijëria deri në ardhjen në pushtet. Si arriti Adolf Hitler të shndërrohej nga një person i pakualifikuar, i paqëllimtë dhe artist i dështuar në politikanin më shkatërrues të shekullit të 20-të? Profesor Jeremy Noakes shpjegon transformimin e veçantë.
Ngritja e Adolf Hitler
Para se ti hynte karrierës politike në shtator 1919 në moshën tridhjetëvjeçare, Adolf Hitler nuk ekzistonte. Pa kualifikime formale, ai ishte bërë një person i cili ndërronte punët, i paqëllimtë dhe një artist i dështuar përpara se të bashkohej me ushtrinë kur shpërtheu lufta në gusht të vitit 1914. Në ushtri ai nuk ishte konsideruar i denjë për tu promovuar për shkak të “mungesës së cilësive të lidershipit”, edhe pse medalja e tij e Kryqit të Hekurt, Klasa e Parë tregonte se nuk i mungonte guximi.
Megjithatë, gjatë 26 viteve të ardhshme ai pati sukses duke ushtruar pushtetin suprem në Gjermani dhe, në këtë proces, ndoshta pati më shumë ndikim në historinë e botës në shekullin 20-të se çdo figurë tjetër politike. Shpjegimi për këtë transformim të shquar gjendet pjesërisht tek vetë Hitlerit, tek cilësitë dhe dhuntitë e tij personale të veçanta, dhe pjesërisht në situatën në të cilën ai e gjeti veten, me një komb në krizë të thellë.
Karriera politike e Hitlerit filloi në Mynih kur ai u bashkua me Partinë e Punëtorëve Gjermanë (DAP), një grup i vogël i ekstremistësh nacionalistë dhe anti-semitë të cilët e gjetën hapësirën e tyre si duke u përpjekur të dominonin mbi punëtorët gjermanë të Partisë internacionaliste Social Demokrate dhe, si pasojë e disfatës dhe revolucionit, të bindnin njerëzit se çifutët ishin kryesisht përgjegjës për gjendjen e Gjermanisë.
Në korrik të vitit 1921, ai mori përsipër udhëheqjen e partisë, e cila në atë kohë ndërroi emrin në Partia Nacional Socialiste e Punëtorëve Gjermanë (NSDAP), dhe më pak se 12 vjet më vonë, ajo ishte bërë partia më e madhe në Gjermani dhe Hitleri ishte kancelari i Reich. Pse, pra, Hitleri zgjodhi të bashkohej me NSDAP dhe efektivisht të përdorte politikën për të bërë karrierë, dhe cilat cilësi personale, aftësi dhe opinione politike solli me vete nga jeta e tij e mëparshme, të cilat mund të na ndihmojnë për të shpjeguar zgjedhjet e tij dhe karrierën e tij të mëtejshme?
Hitleri lindi në Braunau-am-Inn në kufirin austro-gjerman më 20 prill të vitit 1889. Prejardhja familjare e tij ka lënë vend për shumë spekulime psikologjike. Babai i tij, një zyrtar i doganave i cili vdiq kur Hitleri ishte 13 vjeç, ishte i ftohtë dhe i rreptë, ndërsa nëna e tij ishte e butë dhe e dashur dhe përkëdhelte djalin e saj, i cili e adhuronte. Hitleri ishte dallueshëm inteligjent por i mërzitur nga pjesa më e madhe e arsimimit të tij formal, me përjashtim të historisë, e cila e kultivoi me një ndjenjë të fortë nacionaliste gjermane.
Ai u rrit në një kohë kur pjesa gjermano-folëse e perandorisë Austro-Hungareze (Habsburg) ishte ngopur me nacionalizmin etnik Pan-gjerman. Edhe pse nacionalizmi ekstrem etnik ishte një tipar i përgjithshëm i Evropës në fillim të shekullit të 20-të, ai ishte veçanërisht i theksuar në Austri për shkak të kërcënimit në rritje ndaj dominimit gjerman që vinte nga rritja e kombësive të tjera brenda perandorisë, në veçanti çekët.
Karriera në shkollë e Hitlerit përfundoi në dështim, dhe vdekja e babait të tij hoqi presionin mbi atë që të gjente një punë. Deri tani ai kishte zhvilluar vetë-imazhin e një artisti, një qenie superiore mbi punësimin e thjeshtë, i cili një ditë do të krijojë vepra të mëdha të artit ose arkitekturës. Ai e kalonte kohën e tij në qytetin e tij, Linz, duke lexuar, vizatuar, ndjekur teatër apo opera; ai kishte zhvilluar një pasion të veçantë për Wagner.
I edukuar dhe i mirësjellshëm, karakteri i tij u shënua nga një kombinim i arrogancës dhe pasigurisë të cilat nuk janë të pazakonta në adoleshencë, por në rastin e tij ishin ekstreme. Ai ishte veçanërisht i ngathët në marrëdhëniet e tij me vajzat; në të vërtetë, marrëdhënia e tij e vetme gjatë kësaj periudhe ishte një fantazi. Por nuk ka asnjë sugjerim nga të gjithë ata që e njihnin atë në atë kohë se ai ishte homoseksual.
Jeta në Vjenë
Pasi u zhvendos në Vjenë në vitin 1907, dështimi i tij për të studiuar në një shkollë arti erdhi si një goditje e madhe. Paratë e tij që vinin nga pensioni i një jetimi dhe të marra hua nga të afërmit kishin mbaruar, dhe ai u detyrua të strehohej në hotele për meshkuj ku ai jetoi në vitet 1909-1913.
Me një fizik jo mjaft e fortë për punë manuale – në kundërshtim me çfarë thotë librin e tij, Mein Kampf (“Lufta ime”), që ka qenë punëtor ndërtimi – ai mezi siguronte një ekzistencë të pasigurt duke shitur riprodhimet e tij të fotografive të famshme të cilat i kishte parë nga të njohurit në konvikte.
Vjena e para 1914-ës, ishte kryeqyteti i një perandorie multi-etnike me një klasë të mesme shumë të sofistikuar, kryesisht çifute, një borgjezi thellësisht konservatore dhe katolike, dhe një klasë punëtore në rritje dhe gjithnjë e më shumë të radikalizuar – ishte si një xham zmadhues i cili fokusonte dhe përqendronte idetë, tendencat artistike dhe forcat politike të cilat do të modelonin tendencat e shekullit në një formë më të pastër dhe më ekstreme sesa kudo tjetër në Evropë: nacionalizmin etnik, racizmin, anti-semitizmin, Socializmin, psikanalizën, dhe format moderne të pikturës, muzikës, zanateve dhe arkitekturës.
Megjithë varfërinë e tij, Hitleri u angazhua në mënyrë aktive me mjedisin e tij politik dhe intelektual, duke lexuar gazeta dhe pamflete, ndjekur parlamentin Perandorak dhe duke u bërë dëshmitar i konfrontimeve të dhunshme ndërmjet grupeve rivale etnike dhe politike të cilat e paralizuan parlamentin, duke e bërë atë një objekt përbuzje të madhe të popullsisë, përfshirë edhe vetë Hitlerin.
Përvojat e tij në Vjenë mprehën nacionalizmin Pan-Gjerman se ai kishte absorbuar në ditët e shkollës së tij, duke rritur përbuzjen e tij për Perandorinë e Habsburgëve. Ai gjithashtu zhvilloi një armiqësi të fortë ndaj lëvizjes Socialiste, e nxitur pjesërisht nga internacionalizmi i saj, por edhe nga mosgatishmëria e tij për tu identifikuar me klasën punëtore dhe vendosmëria e tij për të mbajtur vetë-imazhin e një qenie superiore, pavarësisht pozicionit aktual të inferioritetit të tij social.
Megjithëse Hitleri absorboi ligjërimet raciste dhe anti-semitike që mbizotëronin klimën politike dhe intelektuale vjeneze dhe do të riprodhonte argumentet dhe klisheve e tyre vite më vonë, në atë kohë ai nuk duket të ketë patur sjellje armiqësore ndaj hebrenjve, në asnjë shkallë të nivelit personal, pasi shumë prej bashkëpunëtorëve të tij më të afërt në hotelet e meshkujve, të cilët ndihmuan të shesë fotografitë e tij ishin në fakt hebrenj.
Një qëllim në jetë
Në vitin 1913, dëshira e Hitlerit për të shmangur shërbimin ushtarak për të urryerën Perandori Habsburge bëri që ai të lëvizte në Mynih, qyteti gjerman i ëndrrave të tij, një lëvizje e cila u lehtësua nga një trashëgimi e vogël nga pasuria e babait të tij. Këtu ai vazhdoi një jetë të ngjashme me atë të Vjenës derisa, me shpërthimin e luftës në vitin 1914, ai me entuziazëm vullnetarisht vendosi për të shërbyer në një regjiment bavarez. Shërbimi në ushtri më në fund e pajisi Hitlerin me një qëllim në jetë, një projekt madhor me të cilin ai mund të identifikohej tërësisht. Pikërisht për këtë, erdhi edhe shoku i humbjes dhe fitorja e socialistëve të urryer gjatë revolucionit të nëntorit të vitit 1918.
qellimiMegjithatë Hitleri dëshironte në mënyrë të dëshpëruar që të qëndronte në ushtri në vend që të përballej me një kthim në kushtet e ekzistencës së tij të para-luftës, dhe provat sugjerojnë se ai ishte i gatshëm për të pranuar rendin e ri për të arritur këtë qëllim. Për fat të mirë për të, e djathta fitoi shpejt dhe ai ishte rekrutuar nga seksioni i Inteligjencës/Propagandës i Ushtrisë Bavareze për t’ju nënshtruar indoktrinimit politik.
I punësuar për të predikuar nacionalizmin gjerman dhe anti-socializmin për trupat, ai pati sukses të madh. U dërgua edhe për të raportuar në DAP, ku ai tërhoqi vëmendjen në diskutim mbi veten e tij dhe me punën efektive gjatë një takimi dhe u ftua për t’iu bashkuar partisë.
Ai pranoi menjëherë pjesërisht nga simpatia për idetë e partisë dhe pjesërisht nga presioni i bërë nga eprorët e tij, por edhe sepse ai kishte arritur në përfundimin se pjesëmarrja në DAP i ofronte atij të vetmen mundësi në dispozicion për të fituar mbështetje mbi bindjet mbi të cilat ai mezi po priste të shprehte.
Ishte në këtë pikë që anti-semitizmi u shfaq si thelbi i “botëkuptimit” të Hitlerit. Humbja, revolucioni, dhe poshtërimi i Traktatit të Versajës (1919) kishte sfiduar botëkuptimin e Hitlerit, identitetin dhe vlerat personale.
Ashtu si shumë gjermanë, por edhe më shumë pasi ai kishte zgjedhur identitetin gjerman, Hitleri pati të nevojshme të gjente një shpjegim për këtë katastrofë. Dhe shpjegimi u shpreh fuqishëm nga e djathta ekstreme në Mynih, dhe çfarë po gjeneronte një përgjigje pozitive të fuqishme popullore, ishte fajësimi i çifutëve.
Ky shpjegim bënte rimë me teoritë anti-semite që Hitleri kishte absorbuar në Vjenë, por që, në dritën e përvojave të përditshme të tij pozitive me hebrenjtë nuk kishte patur shumë ndikim në karakterin e tij. Tashmë, në rrethana shumë të ndryshme dhe të përforcuara nga argumentet e krahut të djathtë të intelektualëve në Mynih të hasura nga Hitleri, këto teori filluan të kishin kuptim, në të vërtetë për ti ofruar shpjegimin e plotë që ai kërkonte.
Dhuratat demagogjike
Fillimisht, Hitleri e konsideronte veten si një ungjilltar politik ,i cili kërkonte të konvertonte popullin gjerman në “botëkuptimin” e tij, dhe jo si një lider politik. Ai ishte i vetëdijshëm për dhuratat e demagogjike që kishte, por edhe të kufijve të imponuar nga mungesa e kualifikimeve formale dhe statusit social. Ai supozoi se disa figura të spikatura të së djathtës ekstreme, të tilla si heroi i luftës, gjenerali Ludendorff, do të merrnin pushtetin. Ndërmjet vitit 1919 dhe vitit 1921, Hitleri refuzoi ofertën për të udhëhequr NSDAP dhe pranoi këtë post vetëm kur u detyrua ta bëjë këtë nga fakti se udhëheqësit aktualë për kohën po ndiqnin një kurs që kërcënonte pozitën e tij.
Emergjenca e tij si “Führer” i pakundërshtueshëm i NSDAP dhe vendosmëria e tij për t’u bërë diktator i Gjermanisë ndodhi vetëm gjatë periudhës 1921 – 1923, si rezultat i vetëbesimit në rritje, I cili ishte pjesërisht rezultat i adhurimit si hero që i bënin përkrahësit e tij.
Ishte gjithashtu edhe rezultat i përbuzjes së tij në rritje mbi krijimin e krahut të djathtë në Bavari. Kjo kulmoi në përvojën që pati me sjelljen e tyre prej frikacakësh, gjatë “puç-it” të birrës ne Bashkinë e Mynih në 08-09 nëntor 1923, kur, siç e pa edhe vetë, ata e goditën në shpinë. Ishte vetëm në këtë pikë kur Hitleri u bind për vetitë e tija të liderit të Gjermanisë, një bindje nga e cila ai kurrë nuk u lëkund./BBC/Tirana Observer/
